In Memoriam Frederik van der Blij

Emeritus-hoogleraar in de Wiskunde en oud-rector Frederik (Fred) van der Blij (1923) van de Universiteit Utrecht is op 27 januari 2018 overleden. Van der Blij was niet alleen een begaafd wiskundige, maar ook een zeer bevlogen docent en diplomatiek bestuurder. Als hoogleraar-directeur van het IOWO en het OW&OC, voorlopers van het huidige Freudenthal Instituut, leverde hij een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van het reken- en wiskundeonderwijs in Nederland.

Van der Blij was van 1953 tot zijn emeritaat in 1988 aan de Universiteit Utrecht verbonden. Van 1970-1971 nam hij op verzoek het rectoraat van de universiteit op zich. In 1975 volgde hij prof. Hans Freudenthal op als hoogleraar-directeur van het Instituut voor de Ontwikkeling van het Wiskunde Onderwijs (IOWO). Van der Blij was erelid van het Koninklijk Wiskundig Genootschap en van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren.

Brede interesse
Van der Blij had een brede interesse en publiceerde onder meer op het gebied van variëteiten, getaltheorie, kwadratische vormen, geschiedenis van de wiskunde, wiskunde-didactiek en de wisselwerking tussen kunst en wiskunde. Hij was ook medeoprichter en eerste voorzitter van de Stichting Ars et Mathesis ter bevordering van de belangstelling voor kunst geïnspireerd door wiskunde.

Van der Blij-effect
Voor studenten werd het Van der Blij-effect een begrip. Aan het einde van zijn colleges gaf hij een zo heldere samenvatting dat ze meenden het helemaal te begrijpen. Thuis merkten ze echter dat ze toch zelf nog aan de slag moesten om de stof écht te doorgronden.

Zeven hoogleraren
Van zijn 16 promovendi werden er maar liefst zeven hoogleraar. Naast de huidige Utrechtse hoogleraren Jan Hogendijk en Pauline Hogeweg, ook de Utrechtse emeriti Jan van Maanen, Jan de Lange en Hans Mars en daarnaast Marius van der Put (Rijksuniversiteit Groningen) en Jack van Lint, oud-hoogleraar en rector van de TU Eindhoven.

Leraar wiskunde
Frederik van der Blij
Van der Blij haalde zijn kandidaatsexamen Wiskunde in Leiden en zijn doctoraal aan de Universiteit Utrecht. Hij werkte als leraar wiskunde en promoveerde in 1947 aan de Universiteit Leiden. Daarna werd hij een van de eerste wiskundige onderzoekers van het Mathematisch Centrum in Amsterdam (nu CWI). In 1953 stapte hij over naar de Universiteit Utrecht, waar hij al snel werd benoemd tot hoogleraar.

Meer lezen
Ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag, publiceerde het Nieuw Archief voor Wiskunde een uitgebreid en lezenswaardig interview met Van der Blij over zijn leven, werk en zijn visie op wiskunde (Nieuw Archief voor Wiskunde 5/5. nr. 2, juni 2005, pp. 119-124).

• Van Lint, H. and De Jong, R. (2004). Het Van der Blij-efect (PDF) NAW, 5(2), 119-124.