Children’s learning needs in mathematics and teacher’s use of dynamic math interviews

Children’s learning needs in mathematics and teacher’s use of dynamic math interviews Proefschrift januari 2022 Jariske Kaskens

Samenvatting

Leren rekenen is belangrijk voor het goed kunnen functioneren in de maatschappij. In de eerste jaren op de basisschool wordt een belangrijke basis gelegd: kinderen ontwikkelen getalbegrip, leren
belangrijke rekenbegrippen en bouwen stapsgewijs rekenwiskundige concepten en procedures op. Geleidelijk groeit de beheersing van basisvaardigheden: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen
en delen. Vanaf ongeveer groep 6 neemt de complexiteit van het rekenen op school toe. Leerlingen krijgen dan complexere tekstuele contextopgaven voorgelegd, waarin diverse berekeningen moeten
worden toegepast. Daarnaast krijgen ze nieuwe rekenonderdelen, zoals breuken en procenten, aangeboden.

De verschillen in de rekenwiskundige ontwikkeling tussen leerlingen zijn groot en kunnen worden voorspeld vanuit cognitieve factoren (bijvoorbeeld redeneren, geheugen), domeinspecifieke inzichten
(zoals begrijpen wat een breuk is), en kennis en vaardigheden (zoals vlot kunnen optellen en aftrekken tot 20). Ook competentiebeleving en emoties van leerlingen ten aanzien van rekenen kunnen van invloed
zijn op hun rekenwiskundige ontwikkeling. Elke schooldag weer staan leraren voor de uitdaging om het rekenwiskunde-onderwijs af te stemmen op de verschillen tussen leerlingen. Om dat te realiseren
is het nodig dat leraren inzicht hebben in de onderwijsbehoeften van leerlingen bij het leren rekenen.

De eerste twee studies van deze dissertatie (hoofdstukken 2 en 3) zijn gericht op het ontrafelen welke specifieke rol bepaalde leerling- en leraar-factoren spelen in de rekenwiskundige ontwikkeling van
leerlingen in groep 6. In groep 6 wordt de transitie gemaakt naar meer complexere rekenwiskundige leerdoelen. Gezien het belang van leren rekenen is het zinvol om meer inzicht te krijgen in de rol van
leerling- en leraarfactoren. De laatste twee studies (hoofstukken 4 en 5) zijn gericht op rekengespreksvoering. Voor zover ons bekend is nog niet empirisch onderzocht of rekengesprekken voeren een effectieve
aanpak is om onderwijsbehoeften bij rekenen te achterhalen en of de aanpak bijdraagt aan verbetering van rekenwiskunde-onderwijs dat beter is afgestemd op leerlingen.

Jariske Kaskens

Jarise Kaskens is werkzaam als hogeschoolhoofddocent bij Hogeschool Windesheim en is recentelijk betrokken geweest bij een onderzoek naar NWO-onderzoek Gedifferentieerd RekenOnderWijs (GROW), bij onderzoek naar de implementatie van Lesson Study en bij onderzoek naar de implementatie van het protocol Ernstige Rekenwiskundeproblemen en Dyscalculie.

Onderzoek Radboud Universiteit

Effecten van pedagogische en didactische aspecten van leraargedrag op de rekenontwikkeling van leerlingen en de invloed van rekenleergesprekken.

Dit onderzoek richt zich op de vraag in hoeverre pedagogische aspecten (houding, verwachtingen, competentiebeleving, motivatie) en didactische aspecten (kennis, inzicht, vaardigheden) van het leraargedrag samenhangen met de rekenontwikkeling van leerlingen in de bovenbouw van het primair onderwijs, en in hoeverre rekenleergesprekken daarop van invloed zijn.

Verwijzingen

• Kaskens, J. (2022). Children’s mathematical development and learning needs in perspective of teachers’ use of dynamic math interviews (PDF) (pp. 138). Nijmegen: Radboud Uniersiteit.
• Kaskens, J., Goei, S. L., Van Luit, J. E. H., Verhoeven, L. and Segers, E. (2021). Dynamic maths interviews to identify educational needs of students showing low math achievement (PDF) European Journal of Special Needs Education. doi:10.1080/08856257.2021.1889848 .
• Kaskens, J. (2017). Rekengesprekken voeren (PDF): Uitgeverij Pica.