Nederland moet vooropgaan in innovatie rond thema’s die rechtstreekse impact hebben op het dagelijks leven van burgers én het verdienvermogen van ons land: hoogwaardige technologie, klimaatverandering, digitale veiligheid, AI,
gezondheidszorg, voedselzekerheid, energietransitie, duurzame mobiliteit, wonen, defensie, etc. Via bestaande instrumenten zoals het Nationaal Groeifonds, het NWO Zwaartekrachtprogramma en de Nationale Wetenschapsagenda is al een fundament gelegd. Wat nu nodig is, is voortzetting en uitbreiding met een focus op continuïteit, strategische prioriteiten en Europese aansluiting. Alleen dan kan Nederland op het Europese toneel een leidende rol blijven spelen – als initiator én samenwerkingspartner van topinstituten in andere landen. Wij roepen het kabinet op deze bewezen
instrumenten te behouden en toekomstgericht te versterken. En hier synergie aan toe te voegen tussen WO, HBO en MBO en tussen de bèta-techniek en SSH en medische domeinen.

De structurele tekorten aan bèta-docenten en vakbekwame professionals bedreigen de Nederlandse innovatiekracht. Zonder voldoende én goed opgeleide mensen is beleid slechts een papieren ambitie. Het is daarom van vitaal belang om fors te investeren in: 1) de kwaliteit van docenten op alle niveaus; 2) het aantrekkelijker maken van het leraarschap, zeker in de bètavakken; 3) het stimuleren van bèta-interesse in het primair onderwijs, bijvoorbeeld via vakspecialisten; 4) ruimte voor projectonderwijs in gemengde MBO-HBOWO teams; 5) het aantrekken én behouden van internationaal talent, noodzakelijk gezien de demografische ontwikkelingen. Wij vragen de politiek met klem: erken dat bovenstaande tekorten niet vanzelf verdwijnen. Zonder actie nu, oogsten we morgen een structureel tekort aan bètatechnologisch talent en nemen onze economische en strategische kwetsbaarheid toe.

Nederland kan alleen leidend blijven als er structureel geïnvesteerd wordt in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Innovaties die ons verdienvermogen en onze strategische autonomie versterken – van kwantumtechnologie tot groene waterstof en AI – vinden vaak hun oorsprong in onverwachte fundamentele doorbraken, waarna fundamenteel onderzoek een rol blijft spelen in vrijwel de hele innovatieketen. De sectorplannen hebben al bewezen dat rust en ruimte werken. Maar die successen staan nu onder druk door bezuinigingen en een gebrek aan structurele financiering. Wij pleiten voor: 1) hernieuwde, brede sectorplannen met lange termijn zekerheid voor een stabiele basisfinanciering; 2) het in stand houden van en investeren in onderzoek infrastructuur; 3) gerichte middelen voor het opleiden en vasthouden van jong talent (promovendi, postdocs). Zonder zaaien valt er niets te oogsten. Fundamenteel onderzoek is geen luxe, het is een randvoorwaarde voor elke toekomstvisie die Nederland vooruitgang wil bieden.

De decanen van de bètadisciplines aan alle Nederlandse universiteiten staan klaar om als gesprekspartner mee te denken over een krachtig en uitvoerbaar toekomstprogramma. Voor innovatie hebben het NWO Zwaartekrachtprogramma, Nationaal Groeifonds en ook de Nationale Wetenschapsagenda hun nut bewezen. Voor funderend onderzoek hebben de
sectorplannen bewezen een krachtig instrument te zijn dat nationale synergie bevordert. Bètatechnische talentontwikkeling is gebaat bij een eigen sectorale aanpak over de hele kolom, van basis tot universitair onderwijs. We doen een dringende oproep aan het volgende kabinet: Zet bèta, techniek en fundamenteel onderzoek centraal in uw regeerakkoord met de nadruk op relevante maatschappelijke uitdagingen, inclusief defensie. Niet als kostenpost, maar als investering in veiligheid, soevereiniteit, economische groei en maatschappelijke veerkracht.

September 2025,
namens alle Nederlandse exacte- en natuurwetenschappen faculteiten en disciplineraden:

• Prof. Susan te Pas, decaan faculteit natuurwetenschappen, wiskunde en informatica, Universiteit van Amsterdam,
• Prof. Paulien Herder, decaan faculteit technische natuurwetenschappen, Technische Universiteit Delft,
• Prof. Maarten Merkx, decaan faculteit biomedische technologie, Technische Universiteit Eindhoven,
• Prof. Joost Frenken, decaan, faculteit science and engineering, Rijksuniversiteit Groningen,
• Prof. Jasper Knoester, decaan faculteit der wiskunde en natuurwetenschappen, Universiteit van Leiden,
• Prof. Thomas Cleij, decaan faculteit Science and Engineering, Universiteit Maastricht,
• Prof. Petra de Weerd, decaan faculteit bètawetenschappen, Open Universiteit,
• Prof. Sijbrand de Jong, decaan faculteit natuurwetenschappen, wiskunde en informatica, Radboud Universiteit,
• Prof. Boudewijn Haverkort, decaan faculteit electrical engineering, mathematics & computer science, Universiteit Twente,
• Prof. Isabel Arends, decaan faculteit bètawetenschappen, Universiteit Utrecht,
• Prof. Aletta Kraneveld, decaan faculteit bètawetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam,
• Prof. Edith Feskens, decaan onderzoek, Wageningen University & Research,

 

• Prof. Arjen Doelman, voorzitter Wiskunderaad,
• Prof. Marieke Huisman, voorzitter ICT-research Platform Netherlands,
• Prof. Esther Alarcón Lladó, voorzitter, Raad voor de Natuurkunde,
• Prof. Ilja Voets, voorzitter Raad voor de Scheikunde,
• Prof. Jacintha Ellers, voorzitter Raad voor de Biologie
• Prof. Scott Trager, voorzitter Nederlandse Onderzoeksschool voor de Astronomie,
• Prof. Roderick van de Wal, voorzitter Raad van de Aard- en Milieuwetenschappen,
• Prof. Miranda van Eck, voorzitter raad voor de farmaceutische wetenschappen