Aanbeveling 1: wees klip-en-klaar over de opdracht voor taal en rekenen

De Onderwijsraad adviseert de overheid om helder te formuleren wat leerlingen moeten kennen en kunnen qua taal en rekenen als ze de school verlaten en welk beheersingsniveau daarbij hoort in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Belangrijk hierbij zijn uniformiteit in de definiëring en opbouw van de landelijke einddoelen en niveaus, en een doorlopende leerlijn waarin naast aanbods- en ervaringsdoelen ook beheersingsdoelen een centrale plek krijgen.
Daarnaast moet de overheid stelselmatig monitoren of leerlingen de doelen en bijbehorende beheersingsniveaus behalen, zodat reflectie op en evaluatie en bijstelling van het onderwijs in taal en rekenen mogelijk zijn. De raad adviseert de prestaties van leerlingen te peilen in groep 5 en 8 van het primair onderwijs, in klas 2 of 3 en in het laatste leerjaar van het voortgezet onderwijs en in het middelbaar beroepsonderwijs. De raad adviseert ook scherper extern toezicht te houden op de kwaliteit van het taal- en rekenonderwijs en de beheersingsniveaus van taal en rekenen van leerlingen en studenten op alle scholen en opleidingen. En laat besturen in alle onderwijssectoren in hun rapportages opnemen welke beheersingsniveaus van taal en rekenen de scholen en opleidingen weten te bereiken met hun leerlingen en studenten.

Aanbeveling 2: veranker taal en rekenen in andere vakken en leergebieden

De raad adviseert om in de landelijke einddoelen en niveaus taal en rekenen meer te integreren met de andere vakken. De taal- en rekenontwikkeling van leerlingen krijgt nog onvoldoende aandacht bij andere vakken, waardoor veel kansen onbenut blijven. Onderwijs in andere vakken biedt betekenisvolle en effectieve contexten voor het taal- en rekenonderwijs. En andersom is een goede taal- en rekenvaardigheid van leerlingen en studenten voorwaardelijk voor het ontwikkelen van kennis in alle andere schoolvakken. Het oefenen van taal en rekenen moet daarom niet geïsoleerd plaatsvinden, maar betekenisvol ingebed worden in de vakken en leergebieden, waarmee het onderwijs in taal en rekenen de verantwoordelijkheid is van álle leraren.
Dit moet ook binnen de school vorm krijgen. Dat vergt een schoolcultuur van gedeelde verantwoordelijkheid, waar álle onderwijsprofessionals werken aan de ontwikkeling van geletterd- en gecijferdheid van leerlingen en studenten. Ook in het hoger onderwijs is zo’n geïntegreerde aanpak van taal en rekenen nodig.

Aanbeveling 3: stel hoge eisen aan het uitstroomniveau van taal en rekenen aan de lerarenopleidingen

Het is belangrijk dat afstudeerders van lerarenopleidingen startbekwaam zijn om goed taal- en rekenonderwijs te geven. Er bestaan nu echter zorgen over hun vakdidactische vaardigheden in taal- en rekenonderwijs en hun eigen taal- en rekenvaardigheden. Bovendien is er veel variatie in lerarenopleidingen. Om de kwaliteit van de uitstroom vanuit lerarenopleidingen te bewaken, beveelt de raad een verplichte centrale eindtoets taal en rekenen aan op pabo’s en tweedegraads lerarenopleidingen Nederlands en wiskunde. Deze eindtoets bevat een theorie- en een praktijkdeel en toetst of studenten (1) zelf taal en rekenen voldoende beheersen en (2) over voldoende vakinhoudelijke en vakdidactische kennis en vaardigheden beschikken om taal- en rekenonderwijs te geven.

Aanbeveling 4: versterk de kwaliteit van het professioneel handelen in het taal- en rekenonderwijs

De Onderwijsraad beveelt aan meer werk te maken van continue professionalisering van leraren in het taal- en rekenonderwijs. Een initiële opleiding is niet voldoende; blijvend professionaliseren moet de norm zijn. Schoolbesturen en schoolleiders hebben de verantwoordelijkheid leraren hierin te stimuleren en faciliteren.
Daarnaast is een stevige verbinding tussen wetenschap en praktijk nodig. Wetenschappelijke kennis moet in de school terechtkomen. Leraren moeten toegang hebben tot kennis uit wetenschappelijk onderzoek en ruimte krijgen zich daarin te verdiepen. En de wetenschappelijke kennis moet worden gebruikt bij de ontwikkeling van leermaterialen.