Handelingsmodel

Het handelingsmodel is een didactisch model voor de leerkracht. Het model laat zien dat leerlingen een bewerking uit kunnen voeren op verschillende handelingsniveaus, en de leraar kan daar eventuele hulp op aanpassen. Het handelingsmodel is wel gebaseerd op de didactische opbouw van het ijsbergmodel.

De handelingsniveaus lopen van concreet naar abstract (door te handelen in de werkelijkheid met concrete materialen binnen een context, door afbeeldingen van contexten te gebruiken, door materialen en modellen in te zetten en door de bewerking ‘kaal’ te maken).

Het handelingsniveau waarop de leerling rekent is uitgangspunt voor de nieuwe instructie. Het handelingsmodel kan ook als diagnostisch model gebruikt worden. Belangrijkste vraag is daarbij: welke kennis en vaardigheden beheersen de leerlingen op welk handelingsniveau?

Op elk niveau van het handelingsmodel is het van belang om leerlingen te laten verwoorden wat zij gedaan hebben om tot een antwoord te komen. Ook de leerkracht kan verwoorden wat hij/zij doet tijdens een opdracht. Op elk niveau is de leerling bezig met mentaal handelen. Het is de bedoeling dat de leerling door het handelen en verwoorden wat hij/zij doet steeds op een hoger mentaal handelings-niveau komt.

Verwijzingen

• Los, M. (2019). Kwartetten met de handelingsniveaus, een professionaliseringsinstrument voor het rekenonderwijs (PDF) Volgens Bartjens, 38(5), 28-31
• Terlouw, B. (2013). Kijken naar Kinderen – een brug tussen theorie en praktijk – (PDF). In M. Van Zanten (Ed.), Reken-wiskunde op niveau (Vol. 31, pp. 177-192). Utrecht: Panama/ Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht.
• Verschuren, M. (2012). Feedback in de rekenles (PDF). In M. Van Zanten (Ed.), Opbrengstgericht onderwijs – rekenen! – wiskunde? – (Vol. 30, pp. 161-172). Utrecht: Panama/FIsme, Universiteit Utrecht.
• Van Groenestijn, M. (2012). Protocol Ernstige RekenWiskunde-problemen en Dyscalculie (ERWD 1) (PDF). Assen: Koninklijke Van Gorcum / NVORWO.

Zie ook IJsbergmetafoor.