Opleidingsmateriaal
Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Voortgezet onderwijs // Kort Duurzaamheidsdidactiek
| PO | VO | MBO | Conferentie 11-4-2025 duurzaamheidsdidactiek.nl De Conferentie voor Duurzaamheidsdidactiek wordt georganiseerd door de Hogeschool Utrecht, Universiteit Utrecht, Hogeschool van Amsterdam & Aeres, met steun van Onderwijscoöperatie Leren Voor Morgen. Ons team bestaat uit lerarenopleiders, didactici en ontwikkelaars van educatief materiaal die een passie delen voor duurzaamheidsdidactiek en zich inzetten om een generatie op te leiden die…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Balans begrip-oefening
| PO | VO | MBO | Bij het aanbrengen van een goede basis voor rekenen-wiskunde is het belangrijk dat in het onderwijs een rijk arsenaal aan werkvormen en instructies wordt aangeboden. Het betekent in essentie veel aandacht voor oefening, maar ook veel aandacht voor begripsvorming. Oefening en begrip zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden bij reken-wiskundeonderwijs. Bij oefenen gaat het om…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Emergent modelleren
| PO | VO | Wiskunde voor Morgen Emergent Modelleren Deze ontwerpheuristiek heeft zijn oorsprong in een probleem dat Bereiter (1985) de ‘learning paradox’ noemt, die we als volgt kunnen parafraseren. “Om toegang te krijgen tot een bepaald onderdeel van de wiskunde moeten leerlingen de symbolen begrijpen die bij dat onderdeel van de wiskunde horen. Deze symbolen ontlenen hun…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Poster Expertisepunt Rekenen-wiskunde
| PO | VO | MBO | Samen werken aan beter reken-wiskunde onderwijs? Op deze poster vind je inspiratie. Stel je vragen, lever een bijdrage en laten we samen de schouders eronder zetten. Een product van het Expertisepunt Rekenen-wiskunde
// Kort Scientix online cursus STEaM (voor primair onderwijs)
| PO | New MOOC on Inclusive STEAM Education (engelstalig) Inschrijven Website van Scientix Course Highlights: Duration: 5 weeks (5-8 hours per week) Content: Modules on STEAM education, inclusive teaching strategies, and EU educational policies Languages: English Assessment: Multiple-choice quizzes with badges and a certificate upon successful completion Who can join: Open to all, especially primary school…
// Kort Didactische modellen
Didactische modellen geven ondersteuning bij het voorbereiden, uitvoeren en het reflecteren op les- en leer-situaties. Didactische modellen Reken-wiskundige vaardigheid Probleemoplossen IJsberg-metafoor Handelingsmodel Gecijferdheid Constructive alignment Drieslag functioneel rekenen (MBO) Drieslag rekenen (ERWD) Directe instructie Emergent modelleren Verwijzingen exprw.nl/didactische-modellen
Wiskunde // Kort Prijswinnaars ICMI , inspiratiebron
| PO | VO | MBO | ICMI (International Commission on Mathematical Instruction) is de internationale commissie voor wiskundeonderwijs van de IMU (International Mathematical Union). https://www.mathunion.org/icmi/awards/amor/awardees-units Iedere vier jaar worden drie medailles uitgedeeld aan gerenommeerde onderzoekers. Dit jaar ging de Emma Castelnuovo Award naar Kaye Stacy, de Felix Klein Award naar Ferdinando Azarello, en de Hans Freudenthal Award naar Ole Skovsmose….
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Reken-wiskundige vaardigheid
| PO | VO | MBO | Denkmodel over hoe de reken-wiskundige vaardigheid is opgebouwd uit verschillende aspecten Engelse term: Five strands of mathematical proficiency Verbeelding van wiskundige vaardigheid Het is niet eenvoudig om dergelijke samengestelde vaardigheden goed in beeld te brengen. De metafoor van een touw met strengen lijkt een goed beeld te geven. Engels: Nederlands: Toelichting In dit model…
Biologie // Informatica // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Sprong STEM Manifest 2024
| PO | VO | MBO | Eindproduct uit het project Sprong-STEM Dit Sprong STEM manifest 2024 bevat drie aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn tot stand gekomen in de periode 2020-2024, op basis van het werk in de verschillende professionele leergemeenschappen. Aanbevelingen: Leg een goede vakinhoudelijke en vakdidactische basis voor alle betrokken docenten Betrek meerdere instellingen bij PLG’s Maak in kerndoelen, opleiding…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Kort Twee-en-twintig jaar Grote Rekendag – een belangrijke jaarlijkse impuls
| PO | Op 22 maart 2024 werd de twintigste Grote Rekendag georganiseerd, twintig jaar na eerste Grote Rekendag in 2004 (en een tryout in 2003). Eerst staan we stil bij de twee-en-twintigste versie, en daarna nog even kort bij die afgelopen jaren. De gegevens gesnapt – Grote Rekendag 2024 Een kleine 1000 basisscholen deden dit keer…
Scheikunde // Voortgezet onderwijs // Kort Chemie aktueel en Actuele chemie
| VO | Een terugblik op 30 jaar Chemie Aktueel (1989-2019) en de periode Actuele chemie (2019-2023). Een schat aan artikelen en materialen Archivering in 2024 Via Ecent wordt in 2024 gewerkt aan het online zetten van de archieven van zowel Chemie Aktueel (1989-2019) als Actuele chemie (2019-2023). Klik hier voor de tussenstand. Informatie: Lesley de Putter…
Biologie // Informatica // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Opleidingsmodules voor STEM onderwijs van het ICSE consortium
| PO | VO | MBO | in samenwerking met elwier/ecent en vo-ho-netwerken Gratis Modules ICSE Academy voor de lerarenopleiding en nascholing (wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie, informatica). Vier modules Onderzoekend leren – Learning by inquiry; Socio-scientific issues and Interdisciplinarity Diversiteit en inclusie – Diversity and Inclusion Technologie – STEM in a digital era Europese dimensie – STEM in Europe Pilots In…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek (mei 2023)
Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek is de verdiepende bijlage bij het tijdschrift Volgens Bartjens. Artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek verschijnen alleen online. In het meinummer (2023, jaargang 42, nummer 5) verschenen de volgende artikelen: Canjels, J.C. & Keijzer, R. (2023). Overtuigingen van leraren in groep 1 en 2 met betrekking tot…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek (maart 2023)
Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek is de verdiepende bijlage bij het tijdschrift Volgens Bartjens. Artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek verschijnen alleen online. In het maartnummer (2023, jaargang 42, nummer 4) verschenen de volgende artikelen: Kool, M., Van Doornik-Beemer, H., Keijzer, R., Veldhuis, M. & Van Zanten, M. (2023). Kwaliteitscriteria voor het…
Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Voortgezet onderwijs // Kort Plan Bèta – Bèta-onderwijs voor duurzame ontwikkeling
Plan Bèta (2022) biedt praktische handvatten aan bètadocenten en schoolleiders om focus en tempo aan te brengen in de ontwikkeling naar duurzame bètavakken binnen een duurzame school. Info (en bestellen) bij NVON Abstract Klimaatverandering, verdwijnen van biodiversiteit, toenemende vervuiling, uitputting van natuurlijke bronnen….de mondiale samenleving worstelt met een veelvoud aan crisissen, die elkaar ook nog…
Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Kort Wetenschap en Technologie in de klas – handvatten
Wetenschap en technologie in de klas. Handvatten voor een praktische uitvoering. Pica. Dit boek uit 2022, van de hand van Anna Hotze, biedt handvatten om W&T-onderwijs in de klas vorm te geven. Wetenschap en Technologie Abstract Om de huidige en toekomstige hoogtechnologische maatschappij beter te begrijpen, kritisch te zijn, te kunnen participeren in deze maatschappij…
Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Inclusieve vakdidactiek – Werken aan inclusief N&T onderwijs
Praktijkopbrengst van het project Inclusive Science Education (2018-2021) inclusievevakdidactiek.nl Website met opleidingsmaterialen voor inclusief natuur- en techniekonderwijs. Goed N&T-onderwijs vergt aandacht voor de taal van het vak. Dat sluit aan bij de wens taalonderwijs meer te verbinden aan onderwijs in andere vakken. Maar welke praktische werkwijzen kunnen leraren daarvoor inzetten? De site geeft hierbij achtergrondkennis,…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Voortgezet onderwijs // Kort Kennisbanken
Project Kennisbanken Revival van de kennisbanken Biologie Natuurkunde Scheikunde Zie ook Project diagnostische vragen. Aanleiding Er is veel kennis over hoe je bèta-concepten goed aanleert en waar het mis kan gaan. Deze kennis komt vanuit wetenschappelijk onderzoek en vanuit ervaringen in de klas. Bij de voorbereiding van een les heeft een docent echter beperkt toegang…
Scheikunde // Voortgezet onderwijs // Kort Digitale didactische kennisbank scheikunde weer online
Kennisbank scheikunde Deze kennisbank scheikunde is bedoeld ter ondersteuning van zij-instromers en andere beginnende docenten uit alle sectoren van het voortgezet onderwijs. Doelstellingen We zien de kennisbank als een bron van vakkennis en bijbehorende didactische aanwijzingen voor de docent, waar hij/zij naar specifieke behoefte uit kan putten. Sommige teksten zijn wellicht ook voor leerlingen geschikt,…
Natuurkunde // Voortgezet onderwijs // Kort Digitale didactische kennisbank natuurkunde weer online
Kennisbank natuurkunde Natuurkunde, didactiek, leerlingdenkbeelden en contexten. Onderdeel van het project kennisbanken. Toelichting op het materiaal (2011) Deze kennisbank (uit 2011) ondersteunt stagiaires, zij-instromers en andere beginnende docenten natuurkunde binnen de sectoren VO en MBO. Ondersteuning is er vooral op het gebied van vakdidactiek. Algemene didactische theorieën zijn gebruikt op plekken waar deze vakdidactische toepassingen…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Wiskunde in Teams
Werken aan grotere wiskundige opdrachten wiskundeinteams.sites.uu.nl Algemeen Het Freudenthal Instituut organiseert jaarlijks enkele wiskunde-evenementen waarbij leerlingen in teams van 3 of 4 een hele dag aan een grote wiskundige opdracht werken, met als eindproduct een werkstuk. Bij deze activiteiten staan vaardigheden als probleem oplossen, modelleren, representeren, redeneren, argumenteren en samenwerken centraal. Een goede onderlinge taakverdeling…
Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort Interview met Jacoliene van Wijk (ihkv beroepsbeeld)
Interview Jacoliene van Wijk Datum 7-7-2022 Bron Universiteit Utrecht, Freudenthal Instituut Drie interview-vragen (3 minuten) Waarom ben je wiskundedocent geworden? Waarom ben je ook onderzoeker geworden? Welk advies zou je willen geven aan toekomstige docenten? In het kader van het project Teach4Life is een verzameling video’s gemaakt waarin bèta-docenten iets vertellen over hun carrière: keuzes…
Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Ieder kwartaal een les buiten het boekje
Zomer 2022 Activiteiten in schoolboeken leveren meestal precies de informatie die nodig is om een antwoord te vinden. Leerlingen krijgen daarmee weinig gelegenheid om te leren zelf informatie te zoeken en met onzekerheid te redeneren. Sinds 2019 publiceert het International Centre for STEM Education (ICSE) ieder kwartaal drie problemen die zich lenen voor onderzoekend leren….
Biologie // Natuurkunde // Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort Ondersteunen (‘scaffolding’) bij SSI
Ondersteunen (‘scaffolding’), module over SSI en milieu-vraagstukken. Bron In deze Ensite module worden toekomstige leraren in de initiële lerarenopleiding geïntroduceerd om hun studenten te ondersteunen bij het omgaan met complexe maatschappelijk-wetenschappelijke milieuvraagstukken (environmental SSI) door een ondersteunings (scaffolding)kader te bieden. Geschreven voor de lerarenopleiding. Verwijzingen Bron Ensite, projectbeschrijving Scaffolding (op elwier/ecent)
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Kort Blauwe reeks – publicaties reken-wiskunde-didactiek 1982-2012
Dit is een publicatie-reeks van het toenmalige ‘OW&OC’ (onderzoek wiskundeonderwijs en onderwijs computercentrum) van de Universiteit Utrecht. De publicaties zijn gericht op wiskunde-didactiek van po en vo. Verwijzingen Bergervoet, P., Goddijn, A., Hoeckx, E., Querelle, N., Schoemaker, G., Simons, M., Streefland, L. and te Woerd, E. (1986). De baas over de computer. Verslag van een…
// Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Open leermiddelen voor bèta-didactiek
Open leermiddelen bèta-didactiek online repository met leer- en opleidingsmaterialen Zie ook de Info-pagina op WikiWijs. Pilot groeifonds 1-9-2022 tot 1-9-2023 Overige informatie
Rekenen/Wiskunde (po) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Kort Grote Rekendag – les- en opleidingsmateriaal
Les- en opleidingsmateriaal op basis van de Grote Rekendag voor rekenen-wiskunde. Zie ook de algemene pagina over de Grote Rekendag De Grote Rekendag richt zich op de basisschool en beoogt te laten zien dat leerlingen ook in het reken-wiskundeonderwijs op onderzoek kunnen gaan.
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Kort zOEFi – Dagelijks klassikale rekenoefeningen
zOEFi, de Nationale Oefenimpuls Dagelijkse, klassikale rekenoefeningen (Les- en opleidingsmateriaal). Project 2009-2011 Kenmerken van het zOEFi-oefenen Elke dag 10 minuten oefenen verstevigt de rekenbasis en zorgt voor parate kennis en vaardigheid. Het gaat om het oefenen en automatiseren van de rekenbasis. Bijvoorbeeld de tafels. zOEFi past naast elke methode en gaat uit van de doorlopende…
Wiskunde // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Weet wat je meet – Giraf kaartspel (vmbo)
Giraf uitgave nr. 1 Weet wat je meet. Een statistiekspel op verschillende niveaus. Kaartspel ontworpen door Marijke Hassefras-Zuidbroek. Bestellen: Epsilon Uitgaven Het doel van dit spel is door middel van sorteren van kaartjes de meetschalen uit de beschrijvende statistiek te leren kennen. Er zijn drie niveaus waarop het spel gespeeld kan worden. Het spel kan…
Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort Succesformules in Beeld
Zie ook Succesformules – het boek Vaak wordt de vraag gesteld door leerlingen vmbo/havo/vwo waar de wiskunde die zij leren toe dient. Het is dan belangrijk dat docenten wiskunde vmbo/havo/vwo bronnenmateriaal hebben om toepassingen van wiskunde in beroepen te laten zien. Letterlijk ‘wiskunde in beeld’ Huidige productie video’s (2021-2023) Via het PWN Youtube kanaal worden…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Verdiepingscursus opleiders rekenen-wiskunde 2022-2023
Bent u opleider rekenen-wiskunde aan een lerarenopleiding basisonderwijs en heeft u behoefte aan gerichte ondersteuning en scholing op het gebied van het reken-wiskundeopleidingsonderwijs, dan is de ‘verdiepingscursus (beginnende) opleiders rekenen-wiskunde’ er voor u. Binnen deze cursus bieden we u de mogelijkheid om te groeien in uw beroep onder leiding van expertcollega’s. De cursus biedt zicht…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Kort Past Precies
Jones, N. (2021). Past precies [Perfect Fit]. Uitgeverij C. De Vries-Brouwers. Het verhaal gaat over Driehoek, die veel plezier maakt met haar vriendjes: de cirkels, de vierkanten en de zeshoeken. Ze doen heel leuke spelletjes samen, maar sommige dingen kan Driehoek jammer genoeg niet zo goed als de anderen. Ze kan niet rollen zoals de…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Wiskundeplezier
Van Haren, E. (2021). Wiskundeplezier. Verander je mindset door te durven, doen én begrijpen. Van Gorcum. In dit boek neemt Erik van Haren, docent wiskunde, je mee in een reis door het brein. De verbindingen die hij legt tussen pedagogiek, psychologie en (vak)didactiek zijn uniek. Het zet je aan het denken en zal je een…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek (maart 2021)
Bij het maart-nummer (2021) van het tijdschrift Volgens Bartjens (jaargang 40, nr. 4) zijn in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek twee verdiepende artikelen verschenen. Keijzer, R. & Peltenburg, M. (2021). Wiskunde in spontaan spel realiseren. Volgens Bartjens – ontwikkeling en onderzoek, 40(4), 41 – 51 pdf Hendrikse, P. (2021). Kansen voor wiskunde-talenten op de…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Ontwikkelen van probleemoplossend vermogen van pabostudenten met Torpedo
Marjolein Kool van de HU-pabo heeft tijdens haar Comenius-project Torpedo een website gebouwd waar pabostudenten hun reken-wiskundig probleemoplossend vermogen kunnen ontwikkelen door non-routine rekenopgaven op het niveau van de landelijke kennistoets te maken. Daarbij kunnen ze gelijk reflecteren op de opgavestructuur, oplossingsmanieren en het oplossingsproces. Op 10 maart jl. heeft ze de nieuwe oefenwebsite tijdens…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Hoger Onderwijs // Kort TORPEDO lunchlezing
Marjolein Kool deed onderzoek naar de wijze waarop pabostudenten Torpedo gebruikten en wat hen dat opleverde. Ze presenteerde de resultaten op conferenties, waar pabodocenten rekenen-wiskunde uit het hele land haar verzochten om Torpedo toegankelijk te maken voor alle pabostudenten. Daar is sindsdien hard aan gewerkt en met succes. Op 10 maart, 12:30-13:30 u, zal een…
Biologie // Rekenen/Wiskunde (vo) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Didactische mogelijkheden van escape rooms
Over de opkomst en didactische mogelijkheden van Escape Rooms in het voortgezet onderwijs. Een eerdere versie van dit artikel (uit 2018) had de titel ‘je moet diep, diep nadenken’, n.a.v. een workshop bij het NIBI. Nieuw verschenen 2020 Veldkamp, A., Van de Grint, L., Knippels, M. C. P. J. and Van Joolingen, W. (2020). Escape…
Wiskunde // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Giraf-reeks – materiaal voor vmbo wiskunde
De Giraf-reeks is een reeks publicaties van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren en Epsilon Uitgaven, bedoeld voor leerlingen en docenten vmbo en onderbouw havo/vwo. Giraf Nummer 5 – Plusminus In dit spel ga je spelenderwijs met positieve en negatieve getallen aan de slag. Auteurs: lerarenopleiding wiskunde van NHL Stenden, onder begeleiding van Paul Durenkamp. Giraf…
Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang Met een kaartspel bouwen aan het curriculum van Mens en Natuur
Hoe stimuleer je leraren (in opleiding) weloverwogen keuzes in hun curriculum te maken? SLO en de Ontwikkelgroep Mens en Natuur van Curriculum.nu hebben een kaartspel ontwikkeld dat daar heel behulpzaam bij is. We schetsen in dit artikel drie verschillende werkvormen om dat te doen. Het kaartspel is weliswaar gemaakt met het oog op het toekomstig…
Het Praktijkboek natuurkundedidactiek – Natuurkundelessen ontwerpen
De eerste druk van het praktijkboek natuurkundedidactiek – Natuurkundelessen ontwerpen is online beschikbaar. Het boek is bedoeld voor gebruik bij het onderdeel vakdidactiek in de tweedegraads lerarenopleiding als kennisbasis voor (aanstaande) natuurkundeleraren in het vmbo (voor het vak NaSk 1) en de onderbouw havo en vwo. Het biedt daarnaast ondersteuning aan de leraar die daar…
Rekenen/Wiskunde (po) // Hoger Onderwijs // Kort Leerplatform Enlight Ed
Enlight Ed heeft een leerplatform gebouwd waarmee pabostudenten opdrachten kunnen maken door vragen te beantwoorden in een chatomgeving. Elk verkeerd antwoord biedt een kans om de student iets te laten leren door hulpvragen te stellen en hints te geven. Voor de student is het prettig dat hij/zij op deze manier altijd begeleiding krijgt bij oefening…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Inquiry Mathematics Resources (Purdue)
| PO | Opleidingsmaterialen: video’s over diverse onderwerpen uit de didactiek van rekenen-wiskunde inquirymathresources.org Purdue University Northwest (Erna Yackel, Paul Cobb and others) Video’s op diverse onderwerpen O.a. Werken met het rekenrek, groepsdiscussies voeren, e.d. Patterning and partitioning Structuring numbers Teacher’s role Coordinating units Measurement Video Legacy of Erna Yackel Invited lecture honoring the work of Erna…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Basisonderwijs // Lang Handelingsmodel
Het handelingsmodel is een didactisch model voor de leerkracht. Het model laat zien dat leerlingen een bewerking uit kunnen voeren op verschillende handelingsniveaus, en de leraar kan daar eventuele hulp op aanpassen. Het handelingsmodel is wel gebaseerd op de didactische opbouw van het ijsbergmodel. De handelingsniveaus lopen van concreet naar abstract (door te handelen in…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Lang IJsbergmetafoor
De ijsbergmetafoor is een model om de gelaagdheid van begripsvorming te laten zien die ten grondslag ligt aan een zuiver wiskundige notatie. Het is een metafoor die vooral gebruikt wordt in verband met de didactiek van reken-wiskunde onderwijs in de basisschool. 8 x 6 = drie-kwart 5 + 2 = De formele ‘wiskundetaal’ (kale sommen)…
Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort Toolkit Formatief Evalueren vernieuwd en uitgebreid
Handige instrumenten en documentatie die direct in de praktijk van klas en opleiding te gebruiken is, staat nu toegankelijk bij elkaar! In een eerder artikel werd de Toolkit Formatief Evalueren beschreven, gevuld met de opbrengsten van de leernetwerken van SLO, VO-raad, HU en WUR. Inmiddels is de toolkit uitgebreid en in een nieuw jasje gestoken….
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Middelbaar beroepsonderwijs // Kort Drieslag functioneel rekenen (mbo)
Het drieslagmodel functioneel rekenen ken drie invalshoeken om met rekenen bezig te zijn: rekenen in de beroepspraktijk, rijke rekenlessen en individueel of remediërend rekenen. Jonker, V., Wijers, M., Hoogland, K. and Stelwagen, R. (2010). Drieslag functioneel rekenen (PDF) (pp. 20). Ede: Steunpunt Taal en Rekenen MBO. Stelwagen, R. and Van Kleef, A. (2012). De Drieslag…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Kort Drieslag rekenen (ERWD)
Het Drieslagmodel wordt binnen realistisch rekenonderwijs toegepast als een model voor probleemoplossend handelen en als model voor observatie en interventie. Het model sluit aan bij de uitgangspunten van realistisch rekenen en biedt een systematische benadering om leerlingen bewust te maken van de samenhang tussen context, bewerking, en oplossing. Bron Van Groenestijn, M., Borghouts, C., &…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek (november 2018)
In november 2018 verschenen twee nieuwe artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek. De artikelen kunnen kosteloos worden gedownload. Op den Kamp, R. (2018). Hoe studenten van de lerarenopleiding basisonderwijs hun leerlingen kunnen aanzetten tot het doordenken van verhoudingsproblemen met behulp van authentieke leeractiviteiten.Volgens Bartjens – ontwikkeling en onderzoek, 38(2), 41-46. Markusse, A. &…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Kosteloos boek Grote Rekendag 2019 voor opleidingen en onderwijsadviseurs
Pabo-opleidingen en onderwijsadviesdiensten kunnen ook voor de Grote Rekendag 2019 een kosteloos boek aanschaffen. Voorwaarde hiervoor zijn: de aanvrager is verbonden aan schoolbegeleidingsdienst, is als zelfstandig onderwijsadviseur gevestigd of verbonden aan een hogeschool, per schoolbegeleidingsdienst of hogeschool wordt maximaal één boek verstrekt, de aanvrager gebruikt het boek in het aanbod naar scholen of studenten (maar…
// Kort Directe instructie
Directe instructie (DI) is een model waarbij de leraar start met het geven van klassikale instructie, op een interactieve manier. De vervolgactiviteiten stemt de leraar af op de behoeften van de leerlingen. De leerlingen die meer begeleiding nodig hebben krijgen extra instructie of begeleide oefening, de andere leerlingen werken zelfstandig. Ook kan de leraar vooraf…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Kort Gezocht enthousiast ICT-talent met programmeerskills
TORPEDO van de Hogeschool Utrecht wordt een nieuwe innovatieve digitale leeromgeving waarbinnen pabostudenten hun rekenvaardigheid kunnen ontwikkelen. Het ontwerpplan van TORPEDO won onlangs een onderwijsinnovatieprijs van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap waardoor er nu middelen zijn om de leeromgeving daadwerkelijk te realiseren. We zoeken een enthousiast en creatief programmeertalent dat per direct voor…
Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Lang Update: Wetenschappelijke doorbraken de klas in!
Hoe maak je basisschoolleerlingen enthousiast voor wetenschap? Hoe besteed je aandacht aan talentontwikkeling? En hoe stimuleer je een onderzoekende houding bij kinderen? Wetenschap toegankelijk maken voor leerlingen is een uitdaging.
Natuurkunde // NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort De eerste drie katernen NLT-didactiek online beschikbaar
NLT-didactiek is een nieuw deelgebied binnen de didactiek van natuurwetenschappen. Hoe ziet een didactiek voor multi- en interdisciplinair onderwijs er uit? Daar is nog niet zo veel over bekend. Voor drie onderwerpen is gedurende het afgelopen jaar een aanzet geschreven; de drie katernen staan nu online op de website van de Vereniging NLT: www.betavak-nlt.nl De…
Rekenen/Wiskunde (po) // Basisonderwijs // Kort Kosteloos boek Grote Rekendag voor adviseurs en opleidingen
Onderwijsadviseurs en opleidingen ontvangen, onder de aangegeven voorwaarden, kosteloos het boek van de Grote Rekendag van 2018, namelijk: – de aanvrager doet via het hier gegeven formulier een aanvraag, – de aanvrager is verbonden aan schoolbegeleidingsdienst of hogeschool, – per schoolbegeleidingsdienst of hogeschool wordt maximaal een boek verstrekt, – de aanvrager gebruikt het boek in…
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Beroepsgericht techniekonderwijs: voorbeelden, didactische modellen en opdrachten voor studenten
De onderstaande opdrachten voor studenten horen bij het artikel Bedrijvig Techniekonderwijs. Het vmbo is volop in beweging. Voor veel scholen geldt dat het onderwijs in de beroepsgerichte vakken realistischer wordt. De AVO vakken krijgen een dienende functie binnen competentiegericht leren. Het werk van techniekdocenten en naskdocenten wijzigt daardoor ingrijpend. De onderstaande videos met bijbehorende opdrachten zijn…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Kort Onderzoeken in de rekenles
Publicatie Onderzoeken in de rekenles geschikt als lesmateriaal en opleidingsmateriaal, basisonderwijs. Leerlingen zijn van nature nieuwsgierig. Deze onderzoekende houding waarbij je de wereld steeds weer bekijkt als een onbekend iets waar je van kan leren, moeten we zoveel mogelijk vasthouden en stimuleren in de klas. Een rijke context speelt daarbij een cruciale rol. Met wetenschap…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Probleemstellende benadering
Probleemstellend onderwijs ordent de leerinhoud in problemen. Hierbij ligt de nadruk op het inhoudelijk motiveren van leerlingen via een samenhangend geheel van kernvragen en aansprekende probleemsituaties. De kern van probleemstellend onderwijs is dat leerlingen op inhoudelijke gronden de zin zien van wat ze aan het doen zijn. Als hieraan is voldaan, mag je verwachten dat…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Ontwerpen van een lessenserie volgens Kolb
In de bachelor-opleiding van de lerarenopleiding natuurkunde, scheikunde en techniek van het instituut Archimedes van de Hogeschool Utrecht is in het tweede jaar het didactiekproject actief leren geplaatst. In dit project wordt door de studenten een activerende lessenserie gemaakt bij een hoofdstuk uit een veelgebruikt schoolboek voor vmbo-t. Eén van de criteria waar deze lessenserie…
ANW // Natuurkunde // NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling
In dit artikel geeft Jos Smits de lerarenopleider en de docent handvatten om het thema duurzame ontwikkeling in de opleiding of op school een plaats te geven. Wat je vindt in dit artikel Vrijwel dagelijks bereiken ons via de krant en actualiteitenprogramma’s verontrustende berichten over klimaatverandering, ontbossing, uitputting van grondstofvoorraden, uitsterven van dier- en plantensoorten,…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Projecten met diepgang
Dit artikel is bedoeld voor leraren en lerarenopleiders die behoefte hebben aan een didactisch model om kennisverwerving en vaardigheidstraining docentgestuurd in projectwerk in te bouwen. Daarmee kunnen de motiverende aspecten van projectwerk behouden blijven, terwijl voor het leren van vaardigheden en begrippen toch wat instructie en oefening wordt ingebouwd.
Techniek (VO) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Doorlopend Produceren
Dit artikel bevat een voorbeeld van opdrachten voor studenten aan de lerarenopleiding techniek over het onderwerp productie. Lerarenopleiders kunnen het artikel en de bijbehorende downloads aanpassen voor hun eigen opleiding en docenten techniek vinden hier een schat aan lesideeën en bronnen.
ANW // Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Soorten practica, fasering van de les en uitwerking in een leerlijn op de lerarenopleiding van de HU
Practicum vormt een vast onderdeel in de natuurwetenschappelijke vakken op de middelbare school. Het wordt op velerlei manieren aangeboden en kan een keur aan leerdoelen bedienen. In dit artikel wordt een aantal onderzoeken naar de effectiviteit van natuurkunde onderwijs en de rol van het practicum op een rijtje gezet. Daarna wordt de practicumleerlijn beschreven, zoals…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Opbrengsten ECENT conferentie 2011: Hersenwerk in onderwijs
Op 12 mei 2011 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was de titel: Hersenwerk in onderwijs. Lees hieronder de verslagen van de deelnemers, van de openingslezing en de werkgroepen. En bekijk een videoverslag van de openingslezing en van de werkgroep Creatieve denktechnieken. Openingslezing: Hersenwerk in onderwijs Door: prof. Hilleke Hulshoff…
Techniek (VO) // Middelbaar beroepsonderwijs // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Handboek Techniekdidactiek
Goed techniekonderwijs is van groot belang in onze samenleving, die sterk wordt gevormd door techniek en die ook in economische zin van techniek afhankelijk is. De kwaliteit van techniekonderwijs staat of valt echter met de kwaliteit van de docenten. Om techniekdocenten te ondersteunen bij hun taak, heeft een team van docenten en didactici de handen…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang 16 mei 2012 ECENT conferentie: Leergemeenschappen
Op 16 mei 2012 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was het thema Leergemeenschappen. Binnenkort verschijnt hier het verslag van de conferentie.
Scheikunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Professionalisering van docenten via docentontwikkelteams
Bij curriculumveranderingen spelen docenten een cruciale rol, want zij implementeren het nieuwe programma door het te gebruiken in de klas. Professionalisering van docenten is daarbij van groot belang. Maar hoe pak je dat aan? Dat heeft Fer Coenders, voor concept-context scheikunde onderwijs, onderzocht in zijn promotieonderzoek. Hij adviseert professionalisering van docenten via docentontwikkelteams (DOTs). DOTs…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Songs for teaching
Je hoort ze steeds vaker: liedjes in het bètaonderwijs. Bijvoorbeeld de Photosynthesis Song. Leuk om een les mee te introduceren. Een andere mogelijkheid is leerlingen zelf liedjes te laten schrijven, bijvoorbeeld als verwerkingsopdracht. Alleen leuk, of zit er didactisch meer achter? Dit artikel gaat in op didactiek, effectiviteit, ervaringen en voorbeelden van het gebruik van…
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Werkgroep opleiding en professionalisering NLT
ECENT heeft in maart 2011 het initiatief genomen om verschillende partijen bij elkaar te krijgen die zich bezig houden met professionalisering en het opleiden van NLT docenten. Dit heeft geresulteerd in een werkgroep Opleiding & Professionalisering NLT. De werkzaamheden zijn juli 2013 afgerond. Het heeft een aantal producten en ideeën voor opleiders en scholen opgeleverd…
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Kwantummechanica in het voortgezet onderwijs
In het nieuwe examenprogramma voor vwo is een nieuw onderwerp het kennismaken met de kwantummechanica, dat ook nog in het centraal examen wordt getoetst.Omdat het onderwerp nieuw is, is er nog niet veel bekend over hoe je leerlingen van het v.o. het beste met de kwantummechanica laat kennismaken. Begin jaren ’80 heeft P.L. Lijnse een…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang ECENT conferentie 15 mei 2013: Digitale didactiek
Een digibord ophangen is geen garantie op succes. Hoe kun je zinvol gebruik maken van digitale hulpmiddelen in de onderwijspraktijk? Op 15 mei 2013 wordt in de jaarlijkse ECENT conferentie ingegaan op deze vraag, met het thema: ‘Digitale didactiek: ICT gebruik in de bèta-lerarenopleiding’. Wouter van Joolingen (ELAN, UTwente) verzorgt de openingslezing ‘Actief ICT-gebruik in…
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: ICLON
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing (ICLON)? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 22 januari 2013. De contactpersoon was Hans van Bemmel (vakdidacticus natuurkunde).
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: UVA-ILO
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van UVA – Interfacultaire Lerarenopleidingen (ILO)? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 28 februari 2013. De contactpersoon was Peter Uylings (ook NLT coördinator op Bonhoeffercollege).
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: TU Delft
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van TU Delft? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 16 november 2012. De contactpersoon was Vincent Renken.
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: TU/e-ESoE
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van Master Science Education and Communication, Eindhoven School of Education (ESoE)? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 16 november 2012. De contactpersonen waren Ruurd Taconis, Michiel van Eijck en Elise Quant.
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Lang ELO als administratief medium bij opdrachten
In een elektronische leeromgeving (ELO) kun je buiten de les contact hebben met leerlingen. Bijvoorbeeld over de voortgang van een praktische opdracht, een experimenteel onderzoek, een ontwerpopdracht of een profielwerkstuk. Zo schep je in de les meer rust en ruimte voor vakinhoud. Inhoud in de les, administreren en controleren erbuiten Het begeleiden van praktische opdrachten…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Lang Werken met applets
Hieronder enkele praktische vragen en antwoorden over werken met applets. Hoe ga je om met de vereenvoudigingen in de applet? Verschijnselen en begrippen kunnen op veel manieren worden weergegeven en in de natuurwetenschappen beschrijven we dat schematisch en met symbolen. Bij applets is dat niet anders. Toch is het wel verstandig om bijvoorbeeld te vermelden…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Beweegredeneren: een werkvorm bij dilemma’s in de klas
Hersenonderzoek laat zien dat mensen complexe besluiten meestal op basis van emotionele of intuïtieve overwegingen nemen. Wie leerlingen wil voorbereiden op de complexiteit van besluitvorming in dilemma’s zoals genetisch testen, en deze aspecten mee wil nemen, kan de werkvorm beweegredeneren toepassen. Beweegredeneren maakt leerlingen bewust van hun emotie, intuïtie en verstand bij het afwegen van…
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: HU
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van Hogeschool Utrecht (HU), Instituut Archimedes, masters aardrijkskunde, biologie, natuurkunde en wiskunde? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 6 februari 2013. De contactpersoon was Hannah Wielenga.
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: COLUU
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van Centrum voor Onderwijs en Leren, Universiteit Utrecht (COLUU)? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 23-10-2012. De contactpersonen waren Ad Mooldijk en Alice Veldkamp.
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: RUG
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van Rijksuniversiteit Groningen (RUG)? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 18 januari 2013. De contactpersoon was Jan Apotheker.
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: Fontys Tilburg
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van Fontys lerarenopleiding Tilburg (FLOT)? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 12 maart 2013. De contactpersonen waren Hendrik-Jan Groenenberg en Tom Goris.
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Aandacht voor NLT specifieke competenties: VU
Hoeveel aandacht is er voor NLT specifieke competenties in de opleiding van Universitaire Lerarenopleiding, Faculteit Psychologie en Pedagogiek, Vrije Universiteit Amsterdam (VU)? Dat vindt u in het onderstaande inventarisatieoverzicht. Deze inventarisatie is gemaakt op 19 maart 2013. De contactpersonen waren Willem Hoekstra en Caspar Geraedts.
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Competentieprofiel docent NLT
Elke docent met een eerstegraadsbevoegdheid in een van de vakken aardrijkskunde, biologie, natuurkunde, scheikunde of wiskunde is automatisch ook bevoegd om NLT te geven, mits hij op zijn school opereert als lid van een multidisciplinair NLT-team. Bevoegd betekent echter nog niet automatisch bekwaam, daarom heeft de Stuurgroep Verankering NLT opdracht gegeven dat er een landelijk…
// Basisonderwijs // Lang Best practice: een techniek speel-werkplaats voor kleuters
In de nieuwsbrief van april 2012 vroeg ECENT om uw best practice met ons te delen. Dit webartikel beschrijft de ‘best practice’ van Immy Borg: een techniek speel-werkplaats voor kleuters. Dit is een opdracht voor tweedejaars Pabo-studenten, waarin zij een themahoek voor kleuters opzetten met 5 technische activiteiten. In tenminste 2 van deze activiteiten moeten…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Lang Een lessenserie rond snelheid als voorbeeld voor veranderingen in het curriculum
De snel veranderende wereld stelt andere eisen aan de kennis die leerlingen nodig hebben. Het draait om inzicht, informatie kunnen opzoeken, probleemoplossen. Een bezinning op het curriculum lijkt daarom noodzakelijk. Het nieuwe vak wetenschap & techniek kan daar een voorbeeldrol bij spelen, want in dat vak staat immers centraal dat leerlingen zelf op onderzoek gaan….
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Lang Opleiding en professionalisering NLT
Op 12 mei 2011 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was de titel: Hersenwerk in onderwijs. Lees hieronder het verslag van de werkgroep van Alice Veldkamp over opleiding en professionalisering NLT. Download: Powerpoint presentatie: NLT in de opleidingen exacte vakken Stand van zaken NLT implementatie Download: NLT quiz NLT conferentie maart 2011…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Kernreflectie voor het aanleren van vakdidactische competenties
Lerarenopleiders die vakdidactiek onderwijzen doen er goed aan om zich niet alleen te richten op vakdidactische kennis en vaardigheden. De (beroeps)identiteit van de docent in opleiding en daarmee samenhangende overtuigingen ten aanzien van leren en het schoolvak, spelen een belangrijke rol bij de vakdidactische ontwikkeling van docenten. Een biologiedocent kan bijvoorbeeld worden gedreven door de motivatie om via…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Techniek (VO) // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Concept cartoons
In 1991 hebben Brenda Keogh en Stuart Naylor de eerste concept cartoons ontwikkeld. Sindsdien is hier veel onderzoek naar gedaan en zijn er vele concept cartoons ontwikkeld. Concept cartoons, ook wel praatplaten of discussieposters genoemd, kunnen voor allerlei doeleinden worden ingezet. Bijvoorbeeld om misconcepten te herkennen en aan te pakken, maar ook als start voor onderzoekend…
Natuur // Rekenen/Wiskunde (po) // Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Lang Wetenschap en technologie als grondhouding en vakoverstijgende benadering
In Nederland wordt 4% van de schooltijd op de basisschool aan W&T besteed, terwijl dit in de OESO-landen gemiddeld 10% is. In 40% van de OESO-landen maken alle kinderen wel eens de onderzoekend/ontwerpend leren cyclus mee, terwijl dit in Nederland slechts 5% is. Ook zegt 13% van de Nederlandse leraren nooit een proefje te doen…
Natuur // Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Lang Een model om het aanleren van concepten in contextrijke projecten op de basisschool te versterken
Onderzoekend en ontwerpend leren (OOL) wordt in het Pabo-curriculum steeds belangrijker, mede door de invoering van het SLO kader Wetenschap & technologie in het basis- en speciaal onderwijs. Bij OOL gaan leerlingen vanuit hun eigen leefomgeving – vanuit problemen die zij zelf ervaren – op zoek naar antwoorden en oplossingen. Eén van de doelen van…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Voortgezet onderwijs // Lang PLON
In de periode 1980-1986 heeft PLON (Project Leerpakket Ontwikkeling Natuurkunde) enkele uitgaven gemaakt met lesmateriaal en lerarenhandleidingen.
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Het kiezen van een methode
SLO heeft methodekeuze checklists ontwikkeld ter ondersteuning van docenten of secties die een keuze willen maken uit leermiddelen, zoals een lesboek of website. De checklists bestaan uit een lijst aandachtspunten waaraan je zelf een gewicht kunt toekennen. Uiteindelijk rolt er een rapportcijfer voor de methode uit. Er zijn checklists voor biologie, natuurkunde en scheikunde. Deze vindt u in dit…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang De natuurwetenschappelijke methode als een basis voor leren?
De leerling is tijdens zijn opleiding continu nieuwe kennis aan het ontdekken of bestaande kennis aan het herzien, net als een wetenschapper. De denk- en werkwijze die een wetenschapper gebruikt, kan een leerling gebruiken om zelf kennis eigen te maken. Om deze methode te gebruiken moet een leerling beschikken over onderzoeksvaardigheden: van problemen onderkennen tot…
Techniek (VO) // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Workshop Vedotech conferentie 2011 ‘Techniekonderwijs en Diversiteit’
Powerpoint en filmpje bij de presentatie van Gerald van Dijk op 11 november 2011. Download: Powerpoint presentatie
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang Opbrengsten van de ECENT conferentie 2015: De leerling als ontwerper
Op 20 mei 2015 vond de jaarlijkse ECENT conferentie plaats. Dit jaar was het thema ‘De leerling als ontwerper’. Hieronder vindt u verslagen van de openingslezing en werkgroepen. Tevens zijn de bijbehorende presentaties, een film van de openingslezing en foto’s van de dag te vinden.
In de NVOX is een artikel gepubliceerd over de ECENT conferentie 2015: “De leerling als ontwerper”.
Biologie // Voortgezet onderwijs // Lang Synenergene: lesmateriaal over synthetische biologie
Informatie over synthetische biologie en de maatschappelijke vraagstukken die bij dit nieuwe wetenschapsgebied horen voor docenten en wetenschapscommunicatoren die hun doelgroepen willen ondersteunen in het aangaan van de dialoog rondom dit onderwerp.
Biologie // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Ecologie: wat kennen en kunnen leerlingen aan het einde van het VWO?
Wat moeten leerlingen weten en kunnen met betrekking tot ecologie? Wat wordt daarvan getoetst in de Centrale Examens (CE’s)? Analyses n.a.v. deze vragen leiden tot concrete aandachtspunten voor docenten en lerarenopleiders met betrekking tot onderwijs in de ecologie. Wat leerlingen moeten weten en kunnen is vastgelegd in examenprogramma’s en syllabi1. Voor de CE analyses zijn…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Mascil: Onderzoekend leren in beroepscontexten
Leerlingen krijgen op school weinig te zien van het beroepenveld waar de kennis en vaardigheden die ze op school leren van pas komen. Ook gebruiken docenten weinig activerende werkvormen in hun lessen, terwijl uit onderzoeken blijkt dat die aanpak de motivatie voor het leren en de interesse in de bètavakken kan verhogen. Binnen het Europese project Mascil wordt geprobeerd aan beide tekorten wat te doen.
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Just in time teaching
Je gaat je les voorbereiden. Welke onderwerpen hebben extra aandacht nodig? Welke zijn goed begrepen? Met behulp van email of een elo kun je voorafgaand aan de les leerlingen vragen laten beantwoorden of de uitvoering van opdrachten op laten sturen. Met die informatie kun je de les dan beter indelen.
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Techniek (VO) // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang Kennisgebieden als focus van begeleiding bij onderzoekend leren
Bij het onderzoekend leren stellen leerlingen zelf een onderzoeksvraag op en beantwoorden deze via een eigen onderzoek. Leerkrachten in het primair onderwijs vinden het soms lastig om deze open wijze van leren te begeleiden en kunnen daarbij ondersteuning gebruiken. Het onderzoek van Martina van Uum speelt hier op in. Ze ontwikkelde een pedagogisch-didactisch raamwerk waarmee leerkrachten hun leerlingen kunnen begeleiden tijdens de verschillende fasen van onderzoekend leren, zoals het opzetten en uitvoeren van onderzoek, het concluderen en het presenteren van de uitkomsten. Het raamwerk maakt onderscheid tussen vier kennisgebieden: conceptuele, procedurele en sociale kennis en kennis van wetenschap. Door aandacht te besteden aan deze kennisgebieden kunnen leerkrachten het leerproces van hun leerlingen ondersteunen
