NLT
Duurzaamheidsdidactiek
| PO | VO | MBO | Conferentie 11-4-2025 duurzaamheidsdidactiek.nl De Conferentie voor Duurzaamheidsdidactiek wordt georganiseerd door de Hogeschool Utrecht, Universiteit Utrecht, Hogeschool van Amsterdam & Aeres, met steun van Onderwijscoöperatie Leren Voor Morgen. Ons team bestaat uit lerarenopleiders, didactici en ontwikkelaars van educatief materiaal die een passie delen voor duurzaamheidsdidactiek en zich inzetten om een generatie op te leiden die…
1h4teachers – webinar (engelstalig) over inzet van de Micro:bit in science/wiskunde-lessen
| VO | How a small electronics device can help teaching any classroom. MicroBit in STEAM education Paulius Briedis, Lithuania April 19, 2024, 16:00 to 17:00 CET Inschrijven Abstract This workshop will focus on harnessing the power of Micro:bit, a pocket-sized programmable computer, as a versatile tool for hands-on learning experiences. Through interactive sessions, participants will explore…
Tekst drievoudige oratie ‘Paden naar innovatief bèta-onderwijs’ gepubliceerd
| PO | VO | MBO | Drie hoogleraren in STEM-onderwijs (Science, Technology, Engineering, Mathematics) hielden op 7 maart 2024 samen hun oratie aan de TU Eindhoven: Nienke Nieveen, Jan van der Veen en Esther Ventura-Medina. De titel luidde Pathways to innovative STEM education; de oratie is ook in het Nederlands verschenen: Paden naar innovatief bèta-onderwijs. Voorafgaand aan de oratie organiseerden…
Nieuwe concept kerndoelen digitale geletterdheid en burgerschap
concept kerndoelen digitale geletterdheid en burgerschap SLO heeft samen met het onderwijsveld conceptkerndoelen digitale geletterdheid en burgerschap ontwikkeld. Op 6 maart 2024 nam demissionair minister Mariëlle Paul de conceptkerndoelen in ontvangst. Digitale geletterdheid Domein Kerndoel PO Kerndoel onderbouw VO A. Praktische kennis & vaardigheden 1. Digitale systemen 2. Digitale media en informatie 3. Veiligheid en…
U-Talent conferentie
| VO | Lessen voor een Hoopvolle Toekomst | Conferentie over Duurzaamheidsdidactiek u-talent.nl/docenten/conferentie/ 12 april 2024, Utrecht. De jaarlijkse U-Talent conferentie voor docenten, toa’s en schoolleiders is een dag met verschillende workshops, lezingen en activiteiten die mogelijkheid bieden om je verder te professionaliseren in het onderwijs, en in jouw vak van expertise. De Conferentie is voor docenten…
AI op school
| VO | Project AI (artificiële intelligentie) Op School o.a. i.s.m. de Universiteit van Gent dwengo.org/aiopschool Artificiële intelligentie (AI) komt volop aan bod in de media. Populaire thema’s zijn: chatbots, zelfrijdende auto’s, virtuele assistenten en het verlies aan jobs. AI-systemen dringen meer en meer onze wereld binnen. AI Op School is een project dat ontstaan is uit…
Opleidingsmodules voor STEM onderwijs van het ICSE consortium
| PO | VO | MBO | in samenwerking met elwier/ecent en vo-ho-netwerken Gratis Modules ICSE Academy voor de lerarenopleiding en nascholing (wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie, informatica). Vier modules Onderzoekend leren – Learning by inquiry; Socio-scientific issues and Interdisciplinarity Diversiteit en inclusie – Diversity and Inclusion Technologie – STEM in a digital era Europese dimensie – STEM in Europe Pilots In…
Inscience International Science Film Festival
insciencefestival.nl De negende editie van InScience, International Science Film Festival Nijmegen, vindt plaats in het voorjaar van 2024. InScience is een van de grootste Europese festivals voor de wetenschapsfilm. Vier dagen lang worden de meest prikkelende wetenschapsfilms vertoond van de afgelopen tijd. Tijdens het festival ontmoeten internationale topwetenschappers, filmmakers en publiek elkaar om de nieuwste…
Arthur Bakker benoemd tot hoogleraar Didactiek en Curriculum in het bèta-domein
Arthur Bakker is benoemd tot hoogleraar op de leerstoel Didactiek en Curriculum in het Bètadomein aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. In het kader van deze leerstoel wordt ook het Research Center for Curriculum Studies (RCCS) gelanceerd waar Bakker als kersverse hoogleraar leiding aan gaat geven. In dit nieuwe…
Bèta & Technologie Festival 2023 (NVON) festival
Bèta & Technologie Festival 2023 woensdag 4 oktober 2023 – Bouw & Infrapark Harderwijk NVON festival
Als je iets bij wiskunde benoemt, dan ook bij natuurwetenschappen, en v.v.
Een korte overdenking bij de lopende vakvernieuwingen van wiskunde en natuurwetenschappen. In de vakvernieuwingscommissies ‘natuurwetenschappelijke vakken’ en ‘wiskunde en rekenen’ worden stappen richting nieuwe examenprogramma’s gezet. Hoeveel vakvaardigheid heb je nodig (en wat is dat precies)? Wordt er voldoende over het muurtje gekeken (science, wiskunde)? Uit de werkopdracht SLO (2021): “de concept-examenprogramma’s bieden de basis…
Conferentie ‘Educating the Educators’ 2023 – een verslag
Naturalis Museum, Leiden, 11 en 12 mei 2023 icse.eu/educating-the-educators International Conference on approaches to scaling-up professional development in mathematics and science education Theme: ‘STEM & Open Schooling for Sustainability Education’ Zie ook het verslag op ICSE website. enkele foto’s Verslag Op 11 en 12 mei 2023 kwamen ongeveer 200 mensen bij elkaar in Leiden: docenten,…
Vacature duurzaamheidseducatie TU-Eindhoven
Hoe kunnen docenten en hun leerlingen aan de slag met duurzaamheidsprojecten gekoppeld aan echte vragen uit de omgeving van de school? Ben jij gemotiveerd om als promovendus uit te zoeken hoe dat kan? Lees meer
15 jaar nlt in de school. Onderzoek naar de stand van zaken rondom het vak nlt
In 2007 is het keuzevak Natuur, Leven & Technologie geïntroduceerd in de bovenbouw h/v. 15 jaar later is het tijd voor een onderzoekje. Onderzoeksvragen Hoe hebben scholen het NLT onderwijs georganiseerd? Wordt NLT zo gegeven als bedoeld was? Draagt NLT bij aan de instroom in bèta vervolgstudies? Onderzoeksgroep 60 docenten, 15 toa’s en 14 coördinatoren…
Bèta Challenge
betachallenge.nl Bij Bèta Challenge gaan leerlingen via levensechte opdrachten gerelateerd aan technologie aan de slag met oriëntatie op opleidingen en beroepen en de ontwikkeling van hun arbeidsmarktidentiteit. Het Bèta Challenge programma richt zich op de praktisch ingestelde leerling in het huidige mavo (GL/TL) en havo-segment. Van de website: “OCW heeft het Bèta Challenge programma als…
STEM22
Netwerk van bèta-didactiek organisaties stem22.nl Zie ook Groeifonds-initiatieven en bèta-didactiek STEM22 is een open netwerk. Hieronder de huidige deelnemers Lerarenverenigingen I&I, informatica en digitale geletterdheid NVON, natuurwetenschappen NVORWO, rekenen-wiskunde NVvW, wiskunde en rekenen Scholenorganisaties Stichting Technasium (Onderzoeken en Ontwerpen) Vereniging NLT (Natuur, Leven en Technologie) Instituten voor onderzoek en lerarenopleiding Eindhoven School of Education (TUe)…
UU Summerschool Mathematics and Science Education
UU Summerschool Mathematics and Science Education 2023 19 tot 23 augustus 2024, Utrecht Deze wordt mede georganiseerd in het kader van de ICSE Academy (Europese samenwerking).
European Science Education Research Association (Esera) -> 2025 in Denmark (Copenhagen)
European Science Education Research Association Esera.org Conferentie 2025, Copenhagen, Denmark Save the date: August 25th to 29th Under the theme Transitions in Science Education: Sustainability and Digital Advances, we wish to stimulate fruitful conversations and big ideas within and beyond our community. esera.org/conference-2025 Conferentie 2023, Turkije 28 augustus 2023 tot en met 1 september 2023…
Plan Bèta – Bèta-onderwijs voor duurzame ontwikkeling
Plan Bèta (2022) biedt praktische handvatten aan bètadocenten en schoolleiders om focus en tempo aan te brengen in de ontwikkeling naar duurzame bètavakken binnen een duurzame school. Info (en bestellen) bij NVON Abstract Klimaatverandering, verdwijnen van biodiversiteit, toenemende vervuiling, uitputting van natuurlijke bronnen….de mondiale samenleving worstelt met een veelvoud aan crisissen, die elkaar ook nog…
De toekomst van artificiële intelligentie in het onderwijs
Titel De toekomst van artificiële intelligentie in het onderwijs | VO-praat met Inge Molenaar Bron VO raad – VO Academie – Inge Molenaar Datum 14-9-2021 De VO-academie is gestart met een nieuwe video-reeks: VO-praat. In video’s van maximaal tien minuten vertellen bevlogen sprekers hun verhaal. Telkens met een andere insteek, maar altijd over een onderwerp…
Actualisatie kerndoelen en examenprogramma’s: ze zijn gestart!
Bericht september 2022 Zie verder pagina Vakvernieuwing en actualisatie kerndoelen Bericht SLO 30-9-2022 Voor de zomervakantie stelden we de vakvernieuwingscommissie van natuurwetenschappelijke vakken (natuurkunde, scheikunde, biologie, O&O en LNT) al aan je voor. Deze commissie gaat de examenprogramma’s van de natuurwetenschappelijke vakken actualiseren. De commissie heeft op 28 en 29 september de eerste tweedaagse ontwikkelsessie…
SDG
Sustainable Development Goals Duurzaamheidseducatie Verwijzingen Duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals). Inner development goals Duurzaamheidseducatie Beweegredeneren: een werkvorm bij dilemma’s in de klas Projecten NWO project Duurzaamheidsvraagstukken in het bètaonderwijs (onderbouw vo, 2020-2023) Europees project MOST (met focus op energie- en afval-vraagstukken) en hoe onderwijs samenwerkt met ‘de omgeving’. Impact – project onderwijs over duurzaamheid en…
Carrière-profielen voor bèta-docenten
Binnen het project Teach4Life (2022-2024) wordt o.a. een inventarisatie uitgevoerd van interessante carrière-perspectieven voor bèta-docenten. Een samenwerking tussen vo-ho-netwerken en elwier. Werkgroep Teach4Life 23-11-2023 Geleerde lessen omzetten naar effectief beleid- een belangrijke rol voor de VO HO netwerken. De VO HO netwerken willen een stevige gesprekspartner voor OCW en raden zijn. Om die reden participeren…
Ieder kwartaal een les buiten het boekje
Zomer 2022 Activiteiten in schoolboeken leveren meestal precies de informatie die nodig is om een antwoord te vinden. Leerlingen krijgen daarmee weinig gelegenheid om te leren zelf informatie te zoeken en met onzekerheid te redeneren. Sinds 2019 publiceert het International Centre for STEM Education (ICSE) ieder kwartaal drie problemen die zich lenen voor onderzoekend leren….
Vakvernieuwingscommissie natuurwetenschappelijke vakken 2022
actualisatienwv.nl “Wat moeten leerlingen kennen en kunnen na het doorlopen van het curriculum natuurwetenschappelijke vakken in het voortgezet onderwijs?” De vakvernieuwingscommissie natuurwetenschappelijke vakken gaat met die vraag aan de slag voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs om zo de examenprogramma’s natuurwetenschappelijke vakken in vmbo, havo en vwo te actualiseren. Uit het bericht van de…
Lesmateriaal NLT
Lesmateriaal NLT Materiaal uit de online repository van het Freudenthal Instituut
Naar een vernieuwend bèta-curriculum in de onderbouw van het voortgezet onderwijs
Naar een vernieuwend bèta-curriculum in de onderbouw van het voortgezet onderwijs Standpuntbepaling vanuit de Vereniging NLT (zomer 2022) Naar aanleiding van een aantal ontwikkelingen is het goed om na te gaan of er een voorstel kan worden gemaakt (zomer 2022) voor een vernieuwend bèta-curriculum in de onderbouw van het vo. Lopende ontwikkelingen waar bij aangesloten…
Hackacton Articiële Intelligentie oktober 2022 (Universiteit Twente)
Hackacton Articiële Intelligentie (5), 6 en 7 oktober 2022 (TU Twente) Thema: Artificial inteligence voor feedback in het onderwijs Meer informatie en gratis inschrijven Wat is een hackaton? Een hackaton is een activiteit waarin deelnemers in een korte tijd non-stop bezig zijn met één bepaalde casus. Het thema van deze AI hackaton is feedback. Voor…
Minor HAN -> bedrijfsopdracht als basis voor onderwijs
bij de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) start de minor ‘Onderzoekend & Ontwerpend Leren (O&O, T&T, W&T) – reële vraagstukken bedrijfsleven/instellingen als vertrekpunt voor projecten in de klas -’. Een minor die we graag onder de aandacht brengen, voor O&O- of T&T-docenten, of leraren w&t po: Door het volgen van deze minor ben jij als leraar…
Terugblik Ecent-ELWIeR conferentie 13-5-2022
13 mei 2022 in samenwerking met alle betrokken instellingen bèta-didactiek Op vrijdag 13 mei 2022 kwamen ongeveer 30 opleiders bij elkaar bij de conferentie met als thema ‘Bèta-burgerschap: Een opdracht voor de STEM-lerarenopleidingen?’. Impressie De conferentie startte met een interessante bijdrage van Anika Embrechts, Saxion, met een reflectie op het thema “Thema – Bèta-burgerschap: Een…
Vakexperts gezocht voor vakvernieuwingscommissies natuurwetenschappelijke vakken
Gezien de gewenste diversiteit in de vakvernieuwingscommissie natuurwetenschappelijke vakken is nog ruimte voor vier vakexperts: één vakexpert O&O of NLT, één vakexpert natuurkunde met vmbo-expertise, één vakexpert biologie met vmbo-expertise en één vakexpert scheikunde met vmbo-expertise. Ben je of ken je een kandidaat? Solliciteren kan nog t/m 6 mei via: SLO zoekt Leraren Vakvernieuwingen bovenbouw
ICSE Academy
A project by the ICSE consortium ICSE Academy – Europees Erasmus+ project – Europese samenwerking en mobiliteit wat betreft nascholing en opleiding van bèta-docenten1 juni 2022 tot 1 juni 2025 Internationale website Kern van het project Het bèta/STEM onderwijs (wiskunde, scheikunde, biologie, natuurkunde, informatica, NLT) in Europa heeft behoefte aan bekwame leraren. De lerarenopleidingen…
EU STEM Coalition
EU network of national STEM platforms stemcoalition.eu/ The EU STEM Coalition is an EU-wide network that works to build better STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) education in Europe. The goal is to shape STEM education policies and practices that foster economic growth, opportunity and well-being for all. Together with policy makers, education providers and industry…
Duurzaamheidseducatie
Duurzaamheid is het zorgen voor evenwicht tussen mens, milieu en economie om de aarde niet uit te putten. Hoe ga je daar echter mee om in het onderwijs (po en vo/mbo)? Wat is duurzaamheidseducatie? Duurzaamheid is een complex onderwerp, waardoor een duidelijke definitie van duurzaamheidseducatie (SE) ontbreekt. Zowel duurzaamheid als SE hebben verschillende, en zelfs…
ICT en onderwijs
Onderzoek (o.a. Kennisnet, 2018) laat zien dat gebruik van ict in het onderwijs blijft toenemen. Bij informatie- en communicatie-technologie (ICT) en onderwijs gaat het om vele zaken: Aandacht voor digitale geletterdheid (denk hier ook aan computational thinking) Leren gebruiken van digitale hulpmiddelen, zoals de computer, tablet en smartphone (incl. technologieën als VR, AR, AI, e.d.)…
Digitale technologie: 1-0 voor nlt
Op donderdagmiddag 11 februari 2021 vindt de nationale conferentie nlt plaats. Deze editie staat in het teken van digitale technologie en vindt online plaats. De conferentie is van 14.00 tot 17.00 uur en is gratis toegankelijk. Ook niet-leden van de vereniging zijn van harte welkom! De focus van het programma ligt op digitale technologie. Dit thema speelt een steeds…
Vooraankondiging – ELWIeR/Ecent conferentie 21 mei 2021
Save the date! Vrijdag 21 mei 2021 wordt de volgende ECENT-ELWIeR conferentie voor lerarenopleiders wiskunde/rekenen en natuurwetenschappen/techniek georganiseerd. Meer informatie! Lees meer
Met een kaartspel bouwen aan het curriculum van Mens en Natuur
Hoe stimuleer je leraren (in opleiding) weloverwogen keuzes in hun curriculum te maken? SLO en de Ontwikkelgroep Mens en Natuur van Curriculum.nu hebben een kaartspel ontwikkeld dat daar heel behulpzaam bij is. We schetsen in dit artikel drie verschillende werkvormen om dat te doen. Het kaartspel is weliswaar gemaakt met het oog op het toekomstig…
Curriculumnadrukken – Werkvorm om studenten na te laten denken over hun visie op hun vak
Leraren in opleiding moeten hun visie op het onderwijs in hun vak vormen en kunnen verwoorden. SLO heeft een werkvorm ontwikkeld die daarbij kan helpen. In NVOX is al eerder een begeleidend artikel verschenen (Woldhuis & Pieters, 2020). De werkvorm is geschreven voor vaksecties, maar kan – met mogelijke uitzondering van stap 5 – prima…
NLT – Natuur, Leven en Technologie
Het vak Het vak NLT wordt gegeven in de bovenbouw van HAVO en VWO van het voortgezet onderwijs. Het vak bestaat sinds 2007. Het vak is een keuzevak voor leerlingen in de natuurprofielen. Scholen beslissen zelf of ze het vak aanbieden. Website: betavak-nlt.nl De Vereniging De Vereniging NLT beheert alle ontwikkelde SLO-lesmodules over de periode…
Bètapartners – conferentie – 16 maart 2023
Bèta-partners is één van de Regionale VO HO Netwerken. betapartners.nl Conferentie 2023 – Energie van ATP tot zonnecel De Bètapartners-conferentie vindt op donderdag 16 maart 2023 plaats. Voorbereidingen zijn inmiddels in volle gang! Lees meer
NLT conferentie – 13 februari 2020
Op 13 februari 2020 vindt de 13de nationale conferentie nlt plaats met als thema Natuurlijk nlt! De conferentie wordt georganiseerd door Vereniging NLT in samenwerking met de nlt-vaksteunpunten. Het programma van de nationale conferentie 2020 (pdf) bestaat dit jaar uit twee lezingen, acht thematafels en drie werkgroepronden. Thema-highlights: De hoofdlezing wordt verzorgd door prof.dr. J.J….
Games in het onderwijs? Kom naar de conferentie ‘Enter the playground!’
Wat kan een spel toevoegen aan jouw lessen? En hoe zet je deze dan het meest effectief in? Hoe kun je hier morgen al mee aan de slag? Kom 29 januari 2020 voor antwoord op deze en nog veel meer vragen naar de conferentie ‘Gamedidactiek: enter the playground!’. Voor onderwijsprofessionals en trainers uit alle geledingen…
Vooraankondiging – ELWIeR/Ecent conferentie 15 mei 2020
Save the date! 15 mei 2020, Utrecht De jaarlijkse conferentie voor alle lerarenopleiders STEM! Meer informatie! Lees meer
Evaluating the quality of inquiries: an approach for self-evaluation of accuracy, reliability and validity in school science inquiries by pre-university students
Van der Jagt, S. (2016). Evaluating the Quality of Inquiries. An approach for self-evaluation of accuracy, reliability and validity in school science inquiries by pre-university students. Vrije Universiteit, Amsterdam. Bespreking door Ed van den Berg Website met proefschrift en bronnen Interview met Saskia van der Jagt en leerlingen op Leraar 24 Elk leerling onderzoek…
Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON)
| PO | VO | Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen nvon.nl Van de website (2024): De NVON is een vakvereniging en tevens vakbond voor (aankomend) docenten en TOA’s of ondersteunend personeel in de natuurwetenschappen en technologie. Zij komt op voor het belang van goed onderwijs en doet dit door middel van share: delen van kennis en…
Toolkit Formatief Evalueren
De opbrengsten van drie leernetwerken van SLO en VO-raad rond het thema ‘formatief evalueren’ zijn beschikbaar in een online toolkit. Daar zijn instrumenten en publicaties te vinden om in de klas, op school en in de lerarenopleiding mee aan de slag te gaan met formatief evalueren. SLO en de VO-raad hebben in 2017 leernetwerken van…
Tijdschriften
Diverse tijdschriften op het gebied van science, mathematics en STEM Science nationaal NVOX internationaal International Journal of Science Education Science Education Wiskunde/rekenen nationaal Euclides Volgens Bartjens Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek internationaal Educational Studies in Mathematics Journal on Mathematics Education Journal for Research in Mathematics Education (NCTM) Research in Mathematics Education For the Learning…
Educating the Educators – conferentie
International Conference on approaches to scaling-up professional development in mathematics and science education Doel van de ‘Educating-the-Educators’-conferentie is een bijdrage leveren aan de ondersteuning van nascholing en initiële scholing (STEM) op het gebied van onderzoekend en ontwerpend leren. The conference aim is to provide a platform for exchange among research and practice on successful IBL…
Miniconferentie Gamification – 18 april 2018
Gamification is een relatief nieuwe ontwikkeling in het onderwijs waarbij spelelementen worden toegepast om je lessen leuker en effectiever te maken. Leerlingen raken door het spelen meer gemotiveerd hun lesstof door te werken en docenten hebben door goed kijken en luisteren tijdens het spel de kans om misconcepten vroegtijdig op te sporen en te behandelen….
Bèta-brede docentendag RUG – 13 april 2018
Op 13 april 2018 vindt de jaarlijkse bètabrede docentendag plaats met als centraal thema “Geef ze de ruimte”. (organisatie: RUG) In deze editie gaan we op onderzoek naar ruimte in de les, het curriculum, voorbeelden van onderwijsinnovaties en de rol van creativiteit en ‘D.I.Y.’ in het onderwijs. Laat u inspireren om uw eigen onderwijs vorm te geven…
De eerste drie katernen NLT-didactiek online beschikbaar
NLT-didactiek is een nieuw deelgebied binnen de didactiek van natuurwetenschappen. Hoe ziet een didactiek voor multi- en interdisciplinair onderwijs er uit? Daar is nog niet zo veel over bekend. Voor drie onderwerpen is gedurende het afgelopen jaar een aanzet geschreven; de drie katernen staan nu online op de website van de Vereniging NLT: www.betavak-nlt.nl De…
Constructionisme
Constructionism is een term die voor het eerst werd gebruikt door Seymour Papert om een benadering in het onderwijs te beschrijven waarin het leren ondersteund wordt door het construeren van fysieke objecten waar, samen met anderen, betekenis aan verleend wordt.
Summerschool voor studenten in Praag in 2018
In het kader van het project IncluSMe (over diversiteit en multiculturaliteit in STEM onderwijs) wordt een summerschool georganiseerd in Praag, in de periode 20-06-2018 tot 29-06-2018. We roepen alle lerarenopleidingen (2e en 1e graad) natuurwetenschappen en wiskunde op om hun studenten hier op te wijzen. Aankomende docenten in wiskunde en sciencevakken moeten leren omgaan met…
Natuurkundedocenten onderzoeken de schoolpraktijk
Leraren kunnen veel leren over hun leerlingen door de eigen schoolpraktijk te onderzoeken. De instrumenten voor gegevensverzameling die daarvoor nodig zijn, moeten ze dan vaak zelf maken. Het gaat om instrumenten als test, interview, vragenlijst, observatie of toets. Door eerst een voorspelling doen, worden de gevonden resultaten des te interessanter. Meestal is het toch anders dan gedacht. Download: Poothuis,…
Cel als systeem
Samenhang in het leren en onderwijzen van celbiologie kan vergroot worden door leerlingen te leren systeemdenken. Een belangrijk element van het systeemdenken is het onderscheiden en in verband brengen van de verschillende organisatieniveaus. In dit artikel wordt het (promotie)onderzoek dat hiernaar gedaan is beschreven. De hiervoor ontwikkelde lesmaterialen zijn toegankelijk. Bij het onderwerp celbiologie worden…
Jojo-en in Genetica
De jo-jo-onderwijsleerstrategie is een gevalideerde aanpak voor het leren en onderwijzen van genetica in het voortgezet onderwijs. In dit artikel vind je een samenvatting van het proefschrift dat hierover geschreven is. Ook wordt er een concreet voorbeeld gegeven van opdrachten en werkbladen gebruikt in de ontwikkelde lessenserie. Begripsproblemen bij (klassieke) genetica Ontwikkelingen op het gebied…
In welke situatie demonstratie- of leerlingenpracticum gebruiken?
Eén van de pijlers waarop scheikunde berust is het practicum. Naast de waarnemingen, wat gebeurt er nu precies, is het belangrijk om deze waarnemingen te relateren aan concepten binnen de scheikunde. Het is de vraag of dit relateren voldoende gebeurt binnen een leerlingenpracticum en of bepaalde concepten onderbelicht dan wel helemaal niet belicht worden. Zou…
Probleemstellend onderwijs over een eerste deeltjesmodel
Hoe onderwijs je leerlingen een eerste deeltjesmodel zodat ze het als zinvol leren ervaren? En hoe laat je ze nadenken over het modelkarakter van de natuurwetenschappen? Een voorbeeld van lessen gebaseerd op een activerende, probleemstellende didactiek, die grondig geëvalueerd zijn. Macroscopische verschijnselen verklaren met een deeltjesmodel Veel leerlingen blijken na onderwijs over moleculen of atomen…
Probleemstellend onderwijs over radioactiviteit
Het is een algemeen geaccepteerd idee dat in onderwijs rekening gehouden moet worden met bestaande kennis en vaardigheden van leerlingen. De probleemstellende benadering verschilt van andere benaderingen in hoe dit idee verder uitgewerkt wordt. De probleemstellende benadering is gebaseerd op de volgende premissen: Er is niet zo heel veel mis met de bestaande kennis en…
Betekenisvol chemie onderwijs over waterkwaliteit
Heeft u ook problemen om uw onderwijs betekenisvol te maken? De concept-contextbenadering geeft u antwoorden op deze vraag. In dit artikel: • concept-contextbenadering lesmateriaal over het testen van waterkwaliteit • richtlijnen voor het ontwerpen van betekenisvol onderwijs De docent als ontwerper van betekenisvol onderwijs Docenten geven niet alleen les, zij ontwerpen ook een deel van hun…
Interesse-georiënteerd natuur- en scheikundeonderwijs
Op de Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB) bleken leerlingen in de jaren negentig een veel hogere waardering voor de onderbouw natuur- en scheikundelessen te hebben dan op andere scholen in Nederland het geval was. Opmerkelijk is dat op de OSB alle leerlingen in de onderbouw les kregen in breed-heterogene groepen: de niveaus van de leerlingen in…
Leren onderzoeken: een leerlijn
Onderzoek doen is een veelomvattende competentie. Het vereist zowel vakkennis van het terrein van onderzoek, kennis van methoden, technieken en denkwijzen, vaardigheden om die te hanteren en een onderzoekende houding. Deze laatste wordt wel getypeerd met nieuwsgierig zijn, een kritische houding hebben en deel uitmaken van een onderzoeksgemeenschap (Van Aarsen en Van der Valk, 2008)….
Vakdidactiek via zelfontdekkend leren mbv het VESIt-model
Bij vakdidactiek scheikunde aan het IVLOS (UU) wordt geprobeerd om zo goed mogelijk aan te sluiten bij aandachtspunten van de DIO’s (docenten in opleiding). De DIO’s worden geholpen zich bewust te worden van de leervragen die ze hebben met behulp van het VESIt-model. Het proces van het oproepen van deze leervragen bij DIO’s vertoont duidelijke…
Dynamiek en complexiteit van ecosystemen 1
Leerlingen ondervinden problemen in het begrijpen van de complexiteit en dynamiek van ecosystemen. Dat blijkt uit internationaal onderzoek, ook in Nederland bevestigd. Die situatie is ongewenst omdat in tal van maatschappelijke discussies kennis van ecosystemen een rol speelt. Dit artikel beschrijft een aanpak van problemen bij het leren en onderwijzen van dynamiek en complexiteit van…
Systeemdenken in Biologie
Systeemdenken helpt leerlingen, biologische kennis te structureren en te integreren. In een later stadium kunnen zij systeemdenken gebruiken om problemen op te lossen. Systeemdenken verbindt verschillende niveaus van biologische organisatie. Die verbinding berust op de volgende kenmerken: natuurlijke eenheden, zoals het organisme, zijn complex en samengesteld; systemen bestaan uit meerdere onderdelen, in actieve relatie met…
Probleemstellende benadering
Probleemstellend onderwijs ordent de leerinhoud in problemen. Hierbij ligt de nadruk op het inhoudelijk motiveren van leerlingen via een samenhangend geheel van kernvragen en aansprekende probleemsituaties. De kern van probleemstellend onderwijs is dat leerlingen op inhoudelijke gronden de zin zien van wat ze aan het doen zijn. Als hieraan is voldaan, mag je verwachten dat…
Ontwerpen van een lessenserie volgens Kolb
In de bachelor-opleiding van de lerarenopleiding natuurkunde, scheikunde en techniek van het instituut Archimedes van de Hogeschool Utrecht is in het tweede jaar het didactiekproject actief leren geplaatst. In dit project wordt door de studenten een activerende lessenserie gemaakt bij een hoofdstuk uit een veelgebruikt schoolboek voor vmbo-t. Eén van de criteria waar deze lessenserie…
Practicum en kracht
Doel van dit onderzoek was, te bepalen welke rol practica kunnen spelen bij de ontwikkeling van het begrip kracht. Tevens wilden we nagaan of verschillende strategieën daarbij ook verschillen in effectiviteit (in de zin van leeropbrengst, uitvoerbaarheid voor de docent, waardering door docent en student). In de eerste onderzoeksronde werd de effectiviteit bepaald van drie…
Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling: aandacht voor energie
Het onderwerp energie is tegenwoordig dagelijks in het nieuws. Dat komt vooral omdat steeds duidelijker wordt dat we er te weinig van hebben: immers de vraag naar energie overtreft het aanbod en bovendien komt de eindigheid van de traditionele (fossiele) energievoorraden steeds meer in zicht. Je kunt je afvragen of het mogelijk is om binnen…
Symposium ‘Connecting the DOTs’ – 20 oktober 2017
Docent Ontwikkel Teams (DOTs) zijn een vorm van professionele leergemeenschappen waarbij teams van docenten (van dezelfde school of van verschillende scholen) samen vernieuwend onderwijs ontwikkelen. Hoewel DOTs veel kunnen opleveren voor docenten, gaat samenwerken en samen leren in een DOT niet vanzelf. Sommige docenten geven aan dat hun DOT-deelname weinig bruikbare materialen of professionele ontwikkeling…
Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling
In dit artikel geeft Jos Smits de lerarenopleider en de docent handvatten om het thema duurzame ontwikkeling in de opleiding of op school een plaats te geven. Wat je vindt in dit artikel Vrijwel dagelijks bereiken ons via de krant en actualiteitenprogramma’s verontrustende berichten over klimaatverandering, ontbossing, uitputting van grondstofvoorraden, uitsterven van dier- en plantensoorten,…
Practicum: leren ze er wat?
Vergelijkend onderzoek van lesmethoden in het buitenland met en zonder practicum laat maar weinig verschillen zien tussen leerlingen die wel en leerlingen die geen practicum hebben gehad. De verschillen zitten voornamelijk in vaardigheid in het manipuleren van aparatuur, maar niet in kennis/begrip of onderzoeksvaardigheden. Deze uitspraak is niet gebaseerd op een enkel onderzoek, maar op…
Misconcepties, elektriciteit, energie en basisvorming
De kerndoelen van elektriciteit wijken af van traditionele doelen voor elektriciteitsonderwijs. Tot dusver werden begrippen/onderwerpen als lading, stroomsterkte, spanning, en weerstand benadrukt en werden zowel serie- als papalelschakelingen behandeld. Het kernbegrip in de basisvorming is electrische energie en de belangrijkste begrippen zijn energie, vermogen, stroomsterkte en spanning. Elektrische schakelingen worden gezien als energietransporteurs en energie-omzetters….
Stoot, impuls en blaaspijpjes
Onlangs (1999) demonstreerde een Japanse vrijwilliger een uitert simpel proefje over stoot en impuls. Bij nader inzien kan het proefje ook gebruikt worden voor serieus kwantitatief practicum en voor onderzoek. Het practicum/onderzoek zou zelfs als huiswerk gegeven kunnen worden, want rietjes, meetlatten en wattenstaafjes zijn overal. Eerst beschrijven we de demonstratie, dan het practicum en…
Workshop: Naar een leerlijn onderzoekende houding
Deze workshop tijdens de studieconferentie over vernieuwingen in het bèta-onderwijs stond stil bij de vorming van een ‘onderzoekende houding’ bij leerlingen, een onderwerp dat voor alle bètavakken van belang is. Wat is er aan de orde gekomen? Een leerlijn ‘onderzoekende houding’ is een alternatief voor de nadruk op onderzoeksvaardigheden, die soms al te makkelijk gelegd wordt. In…
Docentennetwerken als motor voor dynamische vakontwikkeling
Op verschillende plekken in het land ontstaan rondom universiteiten en hogescholen docentennetwerken waarin intensief wordt samengewerkt bij de ontwikkeling en uitvoering van nieuw bètaonderwijs. Cor de Beurs beschrijft waar zijn bijdrage op de conferentie vakvernieuwing op in is gegaan. Wat is er aan de orde gekomen? In de lezing van Cor de Beurs bij de studieconferentie over vernieuwingen in…
Projecten met diepgang
Dit artikel is bedoeld voor leraren en lerarenopleiders die behoefte hebben aan een didactisch model om kennisverwerving en vaardigheidstraining docentgestuurd in projectwerk in te bouwen. Daarmee kunnen de motiverende aspecten van projectwerk behouden blijven, terwijl voor het leren van vaardigheden en begrippen toch wat instructie en oefening wordt ingebouwd.
Teaching & Learning Lab
Het Teaching & Learning Lab (TLL) van de Universiteit Utrecht is een plek om te experimenteren met en onderzoek te doen naar nieuwe onderwijsvormen. Het TLL is een ruimte voor onderwijsinnovatie.
Opbrengsten ECENT conferentie 2011: Hersenwerk in onderwijs
Op 12 mei 2011 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was de titel: Hersenwerk in onderwijs. Lees hieronder de verslagen van de deelnemers, van de openingslezing en de werkgroepen. En bekijk een videoverslag van de openingslezing en van de werkgroep Creatieve denktechnieken. Openingslezing: Hersenwerk in onderwijs Door: prof. Hilleke Hulshoff…
Hoe bereiden we studenten voor op vernieuwing?
Hoe ziet bètavernieuwing eruit waaraan docenten in scholen zelf kunnen bijdragen? Hoe ziet bètavernieuwing eruit die in veel scholen uitvoerbaar is? Wat zijn voorwaarden voor een bètavernieuwing om beide varianten mogelijk te maken? En wat betekent dat voor scholen, lerarenopleiders en studenten in de lerarenopleiding en voor scholen waar leraren beginnen? Wat is er aan de orde gekomen?…
Ervaringen van twee docenten met de vakvernieuwingen
Hoe kijkt een docent die de intenties van de CvBO en de Nieuwe Scheikunde kent aan tegen zijn eigen ontwikkelervaringen met een module over bijvoorbeeld verliefdheid en tegen zijn onderwijservaringen met het CVBO-programma en de nieuwe scheikunde als geheel? Wat is er aan de orde gekomen? Hoe verhouden die ervaringen zich tot die van veel bètadocenten uit allerlei vakken…
Lezing: Curriculumevaluatie bètavakvernieuwing Tweede Fase
De curriculumvernieuwingen die zijn ingezet voor het bètaonderwijs in de Tweede Fase richten zich op de aanpassing van de examenprogramma’s voor biologie, scheikunde, natuurkunde en een zevental wiskundevakken en op de ontwikkeling en invoering van het nieuwe vak ‘Natuur, leven en technologie’ (NLT). De vernieuwingen worden onderworpen aan een onafhankelijke, meerjarige curriculumevaluatie uitgevoerd door SLO….
DUDOC – Docenten onderzoeken vernieuwingen bètavakken
2022 Zie Radboud website Zie ook UU website 2017 In het DUDOC-programma doen 19 docenten drie dagen per week promotieonderzoek naar verschillende aspecten van de vernieuwingen in de bètavakken. Zes thema’s Elk DUDOC-onderzoek past in een van de volgende thema’s. Leren van leerlingen Toetsen en bedoordelen van leerlingen Samenhang binnen vakken Samenhang tussen vakken Professionalisering…
Eigen divisie bèta-techniek onderwijsonderzoekers
Een groep bèta-techniek onderwijsonderzoekers heeft het initiatief genomen tot een eigen divisie binnen de Vereniging voor Onderwijsresearch VOR. De plannen Onderwijsonderzoek in de bèta- en technische vakken gelabelde ruimte bieden in het programma van de onderwijsresearchdagen (ORD) Samenwerking en wisselwerking tussen practici, beleidsmakers en onderzoekers tot stand brengen door divisiebijeenkomsten en themaconferenties De thema’s Leren…
Vakvernieuwingen bovenbouw
Er is van alles aan de hand op het gebied van de vernieuwingen in het bètaonderwijs. De betrokkenheid van hoger onderwijs en bedrijfsleven bij PO en VO neemt toe, de schoolvakken krijgen meer aandacht voor wat er speelt in moderne techniek en wetenschap, er zijn steeds rijkere mogelijkheden voor didactiek en “echtere” inhoud. En op…
Structuur en vreemde werelden
Op school aansluiten bij de leefwereld? Daar bewijs je leerlingen geen dienst meer mee. De Duitse socioloog Thomas Ziehe bestudeert al tientallen jaren de jeugdcultuur. Jongeren leven, anders dan hun ouders, in een ongestructureerde, informele wereld, is zijn stelling. Afstand daarvan nemen, structuur bieden, en leerlingen als een reisleider kennis laten maken met vreemde werelden,…
Literatuur over rubrics
Literatuurlijst behorend bij het ECENT artikel Het beoordelen van een ontwerp. Fox-Turnbull W. (2006) de invloeden van Teacher Kennis en Authentic Formatieve toetsing op Student Leren in Technology Education, International Journal of Technology and Design Education (2006) Klein P. et al (1998) Analytic vs Holistic Scoring of Science Prestatie Taken, Applied meting in het onderwijs (02/11)…
Begrippen in beeld
Iets nieuws uitproberen in je klas waarover je anderen enhousiast hebt horen doen en praten, kan soms best lastig zijn. Het heeft zoals veel dingen in het onderwijs een drempel die, eenmaal genomen, vaak ruimschoots de moeite van het passeren waard blijkt. In onderstaand atikel vindt u een aanpak en variaties, die zeer geschikt zijn…
Overzicht NVOX, NVON, Impuls en Faraday artikelen op ecent.nl
De onderstaande artikelen verwijzen naar ECENT pagina’s. Op de ECENT pagina wordt het artikel ingeleid of aangehaald. U vindt het artikel doorgaans onderaan de pagina, onder literatuur, aanverwante artikelen of het hele artikel. NVOX M.J. Goedhart en A.H. Verdonk (1989) Significante cijfers bij rekenen en meten. NVOX 14(9) 397-399 Berg, E. van den, et al. (1994). EXO in Aktie:…
Breatharians
Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen. Context: Er is een groep mensen de zgn. Breatharians, die geloven dat ze net als planten alleen van lucht, licht en water kunnen leven. Een paar weken geleden is een van hen in Australië een weddenschap aangegaan. Hij beweerde dat hij minimaal 6 weken…
Nike Considered
Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen. Context: Leerlingen krijgen een plaatje voorgelegd met verschillende sportschoenen. Perspectief: Kiezen Vraag: Welke schoenen zou je kiezen en waarom? Activiteiten: Leerlingen mogen eerst zelf hun voorkeur aangeven, daarbij moeten ze noteren waarom ze voor de schoen hebben gekozen De docent inventariseert klassikaal keuzen en…
Ontwerpend Leren
Wil jij ook jouw leerlingen zelfstandig kennis laten verwerven? Hiervoor heeft Fred Janssen Ontwerpend leren ontwikkeld. Deze benadering heeft hij in zijn proefschrift uitgewerkt en getest voor het onderwerp immunologie. Leerlingen hebben in 6 stappen het immuunsysteem opnieuw ontworpen. De conclusie van zijn onderzoek is dat ontwerpend leren de leerlingen meer inzicht verschaft, zelfstandig werken aanleert en…
Columns van bètaleraren
De website Bètanova volgt drie docenten die de bètavakken op hun school coördineren. Maandelijks doen ze verslag: hoe kijken ze aan tegen de vakvernieuwingen, wat gebeurt er op hun school, hoe verlopen overleggen over de vakvernieuwingen? Lees de columns van Annemieke Vennix, Thimo Jansen en Linda Visser. Website: Annemieke Vennix is docente natuurkunde en scheikunde aan het Christiaan Huygens…
Opbrengsten van de ECENT conferentie 2010: Vakvernieuwingen
Op 4 juni 2010 organiseerde ECENT weer een conferentie over vakvernieuwingen. Hieronder vindt u de besproken onderwerpen en aanvullende documentatie naar aanleiding van de lezingen en werkgroepen. Het laatste jaar van de pilots De commissies voor biologie, natuurkunde en scheikunde leveren eind 2010 hun advies-programma’s aan de minister. Als die landelijk worden ingevoerd, dan breken…
Zelfvertrouwen voor een N-profiel
De beslissing die havoleerlingen maken in hun profielkeuze hangt vaak samen met de vraag of zij zich gemotiveerd en geinspireerd voelen door hun docenten. De docent doet er dus toe! Om hier als docent op in te spelen is het nuttig rekening te houden met zowel de eigenschappen van de havoleerlingen als de aard van…
Bionieuws
Bionieuws is hèt blad voor biologen. Op deze pagina vindt u de voor leraren en lerarenopleiders relevante publicaties in de categorie onderwijs van dit blad, vanaf jaargang in 2006 met verwijzingen naar ECENT artikelen en links naar de volledige artikelen. In de rechter kolom van het gelinkte ECENT artikel vindt u meer gerelateerde ECENT artikelen. 2011 Nieuw eindexamen…
Lerarenconferenties van Twents Meesterschap
Op 21 en 22 januari 2011 vond de 3e editie van de Twents Meesterschap lerarenconferentie plaats. Dit jaar was het thema Mens & Techniek. Lerarenconferenties van Twents Meesterschap bieden een informeel platform voor nascholing en netwerken. De eerste dag kent een conferentieformat (200 deelnemers) met keynotes en een keuze uit 30 workshops van zowel lerarenopleiders…
Docentontwikkelteams van Twents Meesterschap
Twents Meesterschap is de verzamelterm voor de Twentse docentontwikkelteams (DOTs). Docenten van 22 verschillende scholen en lerarenopleiders pakken vakvernieuwing samen aan in tien DOTs en lerarenconferenties. Dat kan gaan om de invoering van nieuwe scheikunde, maar ook over het in de praktijk brengen van peer instruction, vernieuwing van praktika (‘getting practical’), samenhang bètavakken, ontwikkeling van een…
Vernieuwde examenprogramma’s van kracht
De vernieuwde examenprogramma’s voor biologie, natuurkunde, NLT en scheikunde zijn door de minister vastgesteld. Voor NLT is 2012 het invoeringsjaar geworden, voor de profielvakken 2013. Concepten leren vanuit contexten en samenhang van bètavakken zijn gemeenschappelijke noemers. In de eindadviezen, in december 2010 aangeboden aan de minister,is goed te zien dat ‘het veld’ zich met de…