Sommige kinderen groeien op in een thuissituatie waarin gecijferdheid weinig gestimuleerd wordt. Een van de mogelijke oorzaken is een thuissituatie waarbij ouders over beperkte gecijferdheid beschikken. Kinderen doen dan in de thuisomgeving minder ervaringen op met gecijferdheid, waardoor het hebben van beperkte gecijferdheid onbewust kan worden doorgegeven. Daarom staat dit centraal:
Het in kaart brengen van de ondersteuningsbehoefte van ouders en kinderen om het educatieve thuismilieu op het gebied van gecijferdheid te versterken.

Dus de vraag hier op ELWIeR:
Welke rekencoördinator heeft nog dit voorjaar (tussen de mei- en zomervakantie) de gelegenheid in een al geplande ouderavond een dergelijk element – het ondersteunen van gecijferdheid in de thuissituatie – in te bouwen? Een onderzoeker van Rekentrein komt dan ook naar deze ouderavond om met raad en daad bij te staan en te helpen deze vraag zo concreet mogelijk te krijgen.

En dus ook de vraag aan de opleiders van de pabo (en begeleiders) -> Wie heeft een suggestie voor een rekencoördinator die dit graag zou willen doen?

Inlichtingen en aanmelden: Annemarie Groot (Annemarie.Groot [at] ecbo.nl) en Vincent Jonker (v.jonker [at] uu.nl)

In samenwerking met Dok Delft is een groep van zes vrijwilligers aan het werk geweest met het bezoeken van enkele gezinnen waar met het materiaal van Rekentrein gewerkt is.

De afspraak was om drie keer langs te gaan, en dan het betreffende kind (evt. broertjes/zusjes) en de ouders te ondersteunen bij enkele activiteiten op het gebied van rekenen.
Concreet gaat het dan om:

• Voorleesboeken
• Meet/weeg dingen zoals een maatbeker, een meetlint, e.d.
• Enkele andere materialen, zoals knikkers, knopen

De vraagstelling is dezelfde als in 2023: “Is een aanpak zoals die van de succesvolle VoorleesExpress, gericht op het versterken van taalvaardigheid van ouder en kind, ook denkbaar op het gebied van gecijferdheid?”

Dit is een eerste snelle optekening. Dit wordt verder uitgewerkt in het eindverslag.

Hoewel sommige vrijwilligers nog bezig zijn leek het goed om op deze datum een evaluatie-ronde uit te voeren. De vrijwilligers hebben allemaal een logboekje bijgehouden van de drie bijeenkomsten. Uit dit rondje met ervaringen komen de volgende zaken:

1. Leuk om te doen, en het zou fijn zijn als dit door zou kunnen lopen (drie keer is wel kort)
2. De ervaringen uit het Taalhuis en de taalvisites helpen de vrijwilligers om dit werk succesvol uit te voeren (je hebt durf, enthousiasme, interesse nodig)
3. Het lukt om de ouders er bij te betrekken, in feite vertoon je ook een zekere mate voor ‘voorbeeldgedrag’. Een enkele ouder dacht ‘afwezig’ te kunnen zijn, maar het basisidee van Rekentrein is helder – ouders zijn er bij en participeren, en leren van het voorbeeldgedrag.
4. In een uur is het fijn om verschillende activiteiten uit te voeren (de tas helpt daarbij). Sommige vrijwilligers hebben ook de omgeving – helpen bij het koken, e.d. – gebruikt. Dit is fijn om het beeld van gecijferdheid te verbreden
5. Er zijn wel vragen over de afstemming met de scholen van deze kinderen: hoeveel moet je van elkaar weten om het kind optimaal te ondersteunen. Had wel wat meer gemogen
6. De Rekentrein kan zelf helderder zijn over wat ‘in de kern van activiteiten’ zit. Het is iedereen duidelijk dat dit werk geen verlengstuk is van ‘huiswerk maken’. Het gaat er juist om het kind en de ouders te enthousiasmeren, en te laten zien hoe rijk het rekenen in feite is en waar het allemaal voorkomt. Dit is wel een leerproces voor de vrijwilligers

In een professionaliseringssessie op 26-2-2024 werd de achtergrond van gecijferdheid toegelicht, en werd per vrijwilliger een tas met materialen uitgedeeld, waarmee in de gezinnen gewerkt kan worden.

Prentenboeken:

• Een voor jou een voor mij, Jorg Muhle  - 9789025771454, Gottmer
• Misschien, Guido van Genechten – 9789044821901, Clavis

Spel:

• Dobbelstenen
• Memoryspel – gecijferdheid

Huis, tuin & keuken:

• Meetlint, rolmaat
• Bakjes in allerlei vormen en maten
• Schenkkan met maatverdeling
• Eierdoos
• Bolletje touw
• Set maatschepjes/lepeltjes

Het ingediende voorstel (looptijd 1-1-2024 tot 1-12-2024) beoogt het volgende:

Wat wordt onderzocht?

Sommige kinderen hebben moeite met het vak rekenen op school en het omgaan met getallen. Hun ouders willen graag helpen maar weten niet goed hoe ze dat kunnen doen. Of ze vinden het zelf lastig om te rekenen. Als de leerkracht op school merkt dat kinderen én hun ouders rekenen lastig vinden, kan de leerkracht helpen. Maar hoe kan de leerkracht dat het beste doen? En wat hebben ouders nodig om hun kind te helpen? In dit onderzoek hebben we twee belangrijke vragen: Wat kunnen ouders doen om hun kind te helpen bij rekenen en het omgaan met getallen? Hoe willen ouders hun kind het liefste helpen? Wat hebben ouders nodig om dit te kunnen doen? Wat kan de leerkracht doen om ouders en hun kind hiermee te helpen? Hoe weet hij wat past bij de ouders en kinderen? Hoe voert hij een goed gesprek hierover met ouders en kinderen?

Hoe wordt dat onderzocht?

We starten met lezen wat bekend is uit andere onderzoeken. Daarna maken we een handleiding met informatie en geven we een training aan leerkrachten. Dan gaan we in gesprek met ouders en kinderen. Na dit onderzoek weten we beter wat ouders nodig hebben om hun kind thuis te helpen met rekenen en het omgaan met getallen. En leerkrachten weten beter wat zij kunnen doen.

Doelstelling

Is een aanpak zoals die van de succesvolle VoorleesExpress, gericht op het versterken van taalvaardigheid van ouder en kind, ook denkbaar op het gebied van gecijferdheid? Wanneer ouders drempels ervaren bij het stimuleren van een educatief thuismilieu, zijn er in het geval van taal veel mogelijke interventies. Op het gebied van gecijferdheid zijn er veel minder interventies waarbij ouder en kind op informele wijze aan hun vaardigheden werken. In dit onderzoek wordt aan de hand van kennis en praktijkervaringen een nieuwe aanpak onderzocht en ontwikkeld, namelijk de Rekentrein. Dit wordt gedaan op basis van 1) een verkenning naar werkzame mechanismen in de VoorleesExpress (door interviews en literatuuronderzoek); 2) een verkenning van de bestaande rekenactiviteiten voor intergenerationeel leren (aan de hand van een literatuurverkenning, focusgroep en pilot) en 3) een casestudy bij gezinnen thuis, worden een draaiboek en instrumentenkoffer gecreëerd. Met als uiteindelijke doel om ouders en kinderen te laten ervaren om heel laagdrempelig ongemerkt en op een leuke manier met rekenen bezig te kunnen zijn. De bevindingen van het onderzoek worden gepubliceerd in een toegankelijke eindrapportage en een breed toegankelijk artikel.

Jury-beoordeling

December 2022: uit het oordeel van de onderzoekscommissie (van het Expertisepunt basisvaardigheden) : … vindt het zeer sterk dat het projectidee direct invloed heeft op de profijtgroep, dat er verbinding is gelegd met een bestaand netwerk en dat de doelgroep actief wordt betrokken bij verschillende fases van het onderzoek.

• familymath.stanford.edu (USA)
• numeracyathome.com (Australië)
• rekenenopspel.nl (Nederland)
• rondjerekenspel.nl (Nederland)
• Matthijsse, W., Wijers, M., Munk, F., Van der Vlis, R. and Jonker, V. (2020). Succes Rekenen! Spelend rekenen. 1F R8 (PDF). Den Haag: Stichting Lezen & Schrijven.

Flox en de diertjes	Marijn en Maurits en de knikkers	Anna en de smileys

Videos Talentenkracht

• Anderson, A., Anderson, J. and Shapiro, J. (2005). Supporting multiple literacies: Parents’ and children’s mathematical talk within storybook reading (PDF) Mathematics Education Research Journal, 16(3), 5-26. .
• Bakker, M., van den Heuvel-Panhuizen, M. and Robitzsch, A. (2014). First-graders’ knowledge of multiplicative reasoning before formal instruction in this domain Contemporary Educational Psychology, 39(1), 59–73. doi:10.1016/j.cedpsych.2013.11.001 .
• Buijs, K. (2003). Telactiviteiten voor kleuters. Utrecht: Bekadidact.
• Elia, I., Van den Heuvel-Panhuizen, M. and Georgiou, A. (2010). The role of pictures in picture books on children’s cognitive engagement with mathematics (PDF) European Early Childhood Education Research Journal, 18(3), 125-147. doi:10.1080/1350293X.2010.500054 .
• Martel, N. and Van den Heuvel-Panhuizen, M. (2016). Kindergartners’ mathematical utterances when they are read a worded or a wordless picture book: An exploratory case study Mediterranean Journal for Research Mathematics Education, 15, 27–50. .
• Mooren, P. (1998). Het prentenboek als practicum – de verbeelding van prentenboeken bij realistisch rekenonderwijs (PDF) Panama-Post. Tijdschrift voor nascholing en onderzoek van het reken-wiskundeonderwijs, 16(2), 40-54. .
• Noteboom, A. and J. Klep. (2005). Als kleuters leren tellen. Peilen en stimuleren van getalbegrip bij jonge kinderen. Enschede: SLO.
• Phillipson, S., Gervasoni, A. and Sullivan, P. (Eds.). (2017). Engaging Families as Children’s First Mathematics Educators (PDF). Springer.
• Phillipson, S., Sullivan, P. and Gervasoni, A. (2020). Engaging Families as the First Mathematics Educators of Children. In S. Phillipson, A. Gervasoni and P. Sullivan (Eds.), Engaging Families as Children’s First Mathematics Educators (pp. 3-14): Springer.
• Tamis-LeMonda, C. S., Luo, R., McFadden, K. E., Bandel, E. T. and Vallotton, C. (2017). Early home learning environment predicts children’s 5th grade academic skills (PDF) Applied Developmental Science. doi:10.1080/10888691.2017.1345634 .
• Van den Heuvel-Panhuizen, M. and Elia, I. (2011). Kindergartners’ performance in length measurement and the effect of picture book reading (PDF) ZDM International Journal on Mathematics Education, 43, 621-635. doi:10.1007/s11858-011-0331-8 .
• Van den Heuvel-Panhuizen, M. and Elia, I. (2012). Developing a framework for the evaluation of picturebooks that support kindergartners’ learning of mathematics (PDF) Research in Mathematics Education, 1, 17-47. .
• Van den Heuvel-Panhuizen, M., Elia, I. and Robitzsch, A. (2016). Effects of reading picture books on kindergartners’ mathematics performance (PDF) International Journal of School and Educational Psychology, 36(2), 323–346. doi:10.1080/01443410.2014.963029 .
• Van den Heuvel-Panhuizen, M. and Van den Boogaard, S. (2008). Picture Books as an Impetus for Kindergartners’ Mathematical Thinking Mathematical Thinking and Learning, 10(4), 341-373. .
• Van den Heuvel-Panhuizen, M., Van den Boogaard, S. and Doig, B. (2009). Picture books stimulate the learning of mathematics Australasian Journal of Early Childhood, 34(2), 30-39. .