Basisvaardigheden voor volwassenen

Overheidsbeleid Basisvaardigheden voor volwassenen
N.a.v. de Brief OCW ‘Versterking basisvaardigheden volwassenen vanaf 2025’ (11-7-2025)
“Met goede taal-, reken- en digitale vaardigheden kun je je in het dagelijkse leven beter redden. Bijvoorbeeld door je weg te vinden in de supermarkt, het ziekenhuis of het gemeentehuis. Je begrijpt brieven van de overheid beter en weet waar je (inkomens)ondersteuning en hulp kunt vinden. Uit het onlangs verschenen internationaal vergelijkende PIAAC (Programme for the International Assessment of Adult Competencies)-onderzoek blijkt dat Nederland het op het gebied van basisvaardigheden van volwassenen goed doet. Nederland staat met gemiddelde scores in de top 5. Onze taalvaardigheid is over de afgelopen jaren stabiel hoog gebleven en onze rekenvaardigheid is zelfs verbeterd. Tegelijkertijd is er een te grote groep mensen die de basisvaardigheden niet voldoende beheerst.” Verder op in de brief: “De goede score van Nederland neemt niet weg dat er nog steeds 3 miljoen volwassenen tussen de 16 en 75 jaar met beperkte taal-, reken- en/of digitale vaardigheden zijn”
En:
“De PIAAC-cijfers laten zien dat juist mensen met lagere niveaus in basisvaardigheden minder vaak deelnemen aan non-formele cursussen en opleidingen, zoals bijvoorbeeld trajecten voor Leven Lang Ontwikkelen.”
En:
“De PIAAC-cijfers laten zien dat juist mensen met lagere niveaus in basisvaardigheden minder vaak deelnemen aan non-formele cursussen en opleidingen, zoals bijvoorbeeld trajecten voor Leven Lang Ontwikkelen.”
Een aantal beleidslijnen uit deze brief (de ‘ik’ hieronder is de staatssecretaris van OCW):
- Structurele versterking basisvaardigheden volwassenen, o.a.
- Gemeenten kunnen rekenen op de educatiemiddelen vanuit de Wet educatie en beroepsonderwijs (WEB) die vanaf 2026 structureel circa € 85 miljoen bedragen
- Daarnaast subsidieer ik Stichting Lezen en Schrijven om gemeenten te helpen bij het doorontwikkelen van hun aanpak
- Ik handhaaf het Expertisepunt Basisvaardigheden dat informatie beschikbaar stelt aan gemeenten, sociaal professionals, Taalhuizen en vrijwilligers op verschillende onderwerpen in het sociaal domein
- Ik blijf ook dit jaar de inzet van ervaringsdeskundigen waarderen via subsidie aan belangenbehartiger Stichting ABC
- Verbinding van het onderwijsdomein en het arbeidsmarktdomein
- Ik vind het belangrijk dat een leven lang ontwikkelen ook toegankelijk is voor mensen met beperkte basisvaardigheden. Dit wordt gestimuleerd via het Nationaal Groeifonds-project ‘LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden’.
- Er zijn mooie kansen om de basisvaardigheden te versterken van de groep werkenden en werkzoekenden. Dit kan op het werk zijn, naast het werk of in de aanloop naar een (andere) baan. Hiervoor is het nodig dat partijen in het onderwijsdomein en arbeidsmarktdomein elkaar opzoeken om synergie te creëren.
- Het moet voor mbo, hoger onderwijs (ho) en wetenschappelijk onderwijs (wo) eenvoudiger worden om onderdelen van opleidingen aan te bieden
- De Opleidings- en Ontwikkelingsfondsen (O&O fondsen) bieden veel kansen om het leren van basisvaardigheden tijdens of via het werk te stimuleren
ELWIeR (Lonneke Boels, Annemarie Groot, Vincent Jonker, Monica Wijers, e.a.) geeft kort commentaar.
- Het is niet verkeerd dat de overheid (OCW) enkele discussies bij elkaar brengt waarin het woord ‘basisvaardigheden’ voorkomt:
rijksoverheid.nl/onderwerpen/basisvaardigheden. We hebben daar, samen met anderen, ook op aangedrongen, om te komen tot consistentere beleidslijnen. Daarmee poets je overigens niet weg dat het woord basisvaardigheden niet goed/helder gedefineerd is. Het kan in beleidsvoornemens makkelijk tot een ‘prooi’ worden van een container-aanpak, waardoor details wegvallen (bijv. aanpak per sector, afstemming met centrale curriculumbegrippen als eindtermen, kerndoelen, e.d.). - We zullen bij alle lerarenopleidingen er op aandringen sterker in de regio te gaan samenwerken (voor zover ze daar zelf niet al stappen in ondernomen hebben). Dit wordt natuurlijk momenteel ook bevorderd door de regio-aanpak onderwijsregio.nl en aanpaklerarentekort.nl/.
- We werken al intensief samen met de MBO-raad, en al tijdens deze Bijeenkomst 2 februari 2024 (initiatief van MBO Raad samen met ELWIeR) kwam de aanpak al ter sprake w.b. mbo-rekenen/gecijferdheid in relatie tot volwasseneneducatie
Verwijzingen
- Brief OCW ‘Versterking basisvaardigheden volwassenen vanaf 2025’ (11-7-2025)
- PIAAC
- LLO Collectief Laagopgeleiden en Laaggeletterden
- basisvaardighedeninzicht.nl
- gecijferdheidteltmee.nl (product van het Rekencollectief)