IJsbergmetafoor

De ijsbergmetafoor is een model om de gelaagdheid van begripsvorming te laten zien die ten grondslag ligt aan een zuiver wiskundige notatie. Het is een metafoor die vooral gebruikt wordt in verband met de didactiek van reken-wiskunde onderwijs in de basisschool.

8 x 6 =	drie-kwart
5 + 2 =

De formele ‘wiskundetaal’ (kale sommen) is slechts het ’topje van de ijsberg’ als het gaat om begripsontwikkeling. De metafoor vraagt daarom aandacht voor alles wat zich niet in dat topje bevindt:
* de concrete situaties waarin kinderen leren handelen en leren betekenis te verlenen aan getallen, handelingen etc.
* de modellen die gebruikt worden om veelvoorkomende situaties of problemen op een ‘modelmatige wijze’ te leren oplossen
* de abstractie die uiteindelijk uitmondt in ‘kale sommen’

Verwijzingen

• Boswinkel, N. and Moerlands, F. (2003). Het topje van de ijsberg (PDF). In K. Groenewegen (Ed.), Nationale Rekendagen 2002 – een praktische terugblik (pp. 103-114). Utrecht: Freudenthal instituut.
• Webb, D. C., Dekker, T. and Boswinkel, N. (2008). Beneath the Tip of the Iceberg: Using representations to support student understanding (PDF) Mathematics teaching in the middle school, 14(2)

Een oudere versie (2003) van de ijsbergmetafoor:

Een engelse versie (uit Webb 2008):

Zie ook Handelingsmodel.