Hier verzamelen we enkele reacties van collega’s

Monica Wijers, Universiteit Utrecht

Kees was een continue factor in mijn werk, regelmatig ontmoetten we elkaar bij diverse activiteiten als ‘collega’s op afstand’. We deelden de passie voor wiskunde A en voor ontwerpen. Dat kwam samen in de commissie van de wiskunde A-lympiade en de opdrachten die we daarvoor ontwierpen. Het functionele karakter van dat vak raakte aan gecijferdheid, waar Kees zijn hart steeds meer kwam te liggen. Een volgende ontmoeting was in het rekencollectief mbo, waarin we een opleiding voor rekendocenten mbo hebben opgezet, die nu nog steeds op diverse plekken wordt aangeboden. Het handboek vakdidactiek rekenen/gecijferdheid mbo is er (nog) niet gekomen, maar de filmpjes over diverse domeinen en thema’s zijn er gelukkig wel. Daarin schittert Kees in zijn opleidersrol. Ik zal de samenwerking met Kees missen, maar ben ervan overtuigd dat zijn inspiratie en gedrevenheid blijft doorklinken in mijn werk en dat van veel collega’s.

Hanny Vroom, ROC van Amsterdam-Flevoland

Het bericht dat Kees is overleden is bij ROC van Amsterdam-Flevoland als een schok binnengekomen. Als wij terugkijken naar de afgelopen jaren dan zien we dat Kees allesbepalend is geweest voor het rekenonderwijs in ons ROC. We kwamen van ver, iedereen werkte naar eer en geweten aan het verbeteren van het rekenonderwijs in onze mbo-opleidingen, maar Kees heeft ons bij de hand genomen, met theoretische onderbouwingen, praktische beschouwingen en vooral werkend vanuit verbinding en respectvol handelend naar eenieder die ‘iets’ deed met rekenen.
We hebben veel van Kees geleerd, we hebben ons rekenbeleid mede dankzij zijn input vorm kunnen geven en implementeren, we hebben docenten (verder) kunnen professionaliseren en altijd was Kees bereid om mee te denken en alvast weer een stap vooruit te denken.
Kortom: Kees was onze ‘rekengoeroe’; we gaan hem enorm missen!

Fokke Munk, vh Hogeschool iPabo

Ik heb Kees in het Indonesië project leren kennen als inspirator, als strategisch leider, en als didacticus, maar vooral als humoristische harde werker. Het PMRI project, gefinancierd door het NUFFIC, is opgezet door een aantal in Nederland opgeleide Indonesische hoogleraren, die zagen dat het onderwijs in rekenen-wiskunde een laag rendement kende maar vooral voor veel kinderen een “angst”-vak. Veel kinderen, maar ook leraren, konden geen enkele betekenis geven aan getallen en abstracte bewerkingsregels. Het onderwijs stond los van enige betekenisverlening. Om te illustreren wat dit betekent maakte Kees mooie video’s van kinderen die op hun vingers onder de bank tellingen uitvoerden, terwijl ze de leraar cijferende optellingen zagen opschrijven op het bord. Hij gebruikte deze beelden tijdens scholingen om z’n Indonesische collega’s te laten inzien dat het omgaan met getallen en bewerkingen een brede oriënteringsbasis vraagt. Een oriënteringsbasis die gestoeld is op de maatschappelijke inbedding van getallen en bewerkingen in de eigen omgeving. Om daarmee in aanraking te komen werden er op georganiseerde conferenties voor lerarenopleiders maar ook leraren allerlei concrete activiteiten gedaan als voorbeeld, en ook ter inspiratie. Zo werden bijvoorbeeld meetactiviteiten met kralensnoeren gedaan om het belang van het 10-tallig stelsel te ontdekken en werd er gerekend aan het verdelen van 5 kilo rijst in porties van 400 gram.

Als projectleider was Kees tevens coach van ons als medewerkers. Hij benadrukte in de samenwerking het belang van eigenaarschap voor de Indonesische collega’s. Kijkend naar de nabije toekomst, wist hij hoe belangrijk het voor het slagen van het project was, dat de Indonesische collega’s goede voorbeelden genoeg hadden om het scholingswerk zelf voort te zetten. En dat is goed gelukt, het project PMRI draait nog steeds. Strategisch gezien was het belangrijk om meer kader op te leiden. De kerngroep van Indonesiërs was redelijk klein. Samen met Universiteit Utrecht werd een masteropleiding opgezet voor Indonesische studenten en werd de mogelijkheid geboden om een PhD voor een deel in Utrecht af te ronden.
Kees is altijd in contact gebleven met de Indonesische collega’s. Hij was super trots dat hij een aandeel heeft kunnen hebben in het ‘democratischer’ maken van de Indonesische samenleving door te werken aan een deels meer gecijferde bevolking in dat grote land.

Natascha Prins, MBO Raad

Hij was een mentor voor velen, in elk geval voor mij. Hij heeft me enorm gestimuleerd in mijn werk en ik heb een groot deel van mijn werk aan hem te danken. Ik leerde hem kennen toen ik nog bij het ROC van Twente werkte. We hadden een eerste overleg met elkaar over de nieuwe rekeneisen en hoe een docentprofessionalisering eruit moest zien. Hij zei al na een klein half uur van uitwisselen en lachen om bijzonderheden die er op het gebied va gecijferdheid gebeurden: “wat heerlijk je begrijpt me helemaal en we willen precies hetzelfde!” Dat was een enorme boost voor mij om me nog meer te gaan inzetten voor rekenen en gecijferdheid in het mbo.

Annemarie Groot, ECBO/Cinop

Kees leerde ik kennen toen ik net als onderzoeker bij ECBO begonnen was. Het referentiekader (taal en rekenen) was in die periode net ingevoerd en er waren veel ontwikkelingen in het veld op gebied van taal en rekenen. Kees zocht contact met CINOP om te praten over dit onderwerp en de krachten te bundelen. Hoewel ik (als taalkundige) altijd van mening was geweest dat taal toch echt net even belangrijker was dan rekenen, overtuigde Kees me van de verbinding tussen taal, rekenen en digitale vaardigheden en ‘opende mijn gecijferde ogen’. Sindsdien hadden we een gedeelde missie: meer aandacht voor het belang van alle drie de basisvaardigheden en hoe die elkaar zo sterk in de hedendaagse communicatie beïnvloeden. We schreven een whitepaper en werkten de laatste jaren intensief samen binnen het rekencollectief. Zowel in projecten als ook daarbuiten spraken we over goed onderwijs in het mbo en de ve en wat daarvoor (meer) nodig was in beleid. Hij was als een mentor voor me, recent nog bij het project over de nieuwe taaleisen, waar we ‘zijn model’ voor gecijferdheid hebben kunnen vertalen naar een model voor taalvaardig gedrag.
Beste Kees, we hadden nog zoveel ideeën voor goed onderwijs in taal en rekenen op het mbo en in de ve. Ik ga me er hard voor maken om jouw kritische (en constructieve) geluid zoveel mogelijk te blijven uitdragen.

Vincent Jonker, Universiteit Utrecht

Kees kon ook wel wat drammen, en we hebben ook met kwade koppen tegenover elkaar gestaan, maar dat valt geheel weg als het gaat om zijn zeggingskracht wat betreft deze eenvoudige observatie: ‘gecijferdheid is de nieuwe basisvaardigheid’. Juist in het lastige debat over ‘basisvaardigheden’ (omdat de definities niet helder worden gezet en gebruikt) is het een verademing dat Kees duidelijk maakt dat de veranderende tijd ‘verschuivende’ basisvaardigheden noodzakelijk maakt. Het gaat om het evenwicht tussen ‘rekenen en redeneren’ (zie ook de pagina reken-wiskundige vaardigheid). En dat betekent niet dat het inoefenen vanaf de basisschool heel anders moet gaan plaatsvinden, maar juist door het combineren van ‘rekenen en redeneren’ wordt de belangrijke brug geslagen tussen een ‘apart vak rekenen/wiskunde’ en het leren gebruiken en toepassen in maatschappij, schoolloopbaan en beroep.
Het voelt voor mij als een voorrecht dat ik in dit werk veel met Kees heb mogen samenwerken.

• Boels, L., Boels, A., Alberto, R. and Hoogland, K. (2025-03-10). Citizens’ data-ing with contemporary data in their daily life (PDF) ZDM – Mathematics Education 2025 57:1, 57(1) doi:10.1007/s11858-025-01665-4.
• Hoogland, K. (2016). Images of Numeracy. Investigating the effects of visual representations of problem situations in contextual mathematical problem solving (PDF) (pp. 254). Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven.
• Jablonka, E. and Hoogland, K. (2003). Wiskundige geletterdheid en gecijferdheid Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 23(1), 31-37.

gesorteerd van nieuw naar oud

• Wijers, M., Hoogland, K. and Jonker, V. (2025). Werken aan rekenen en gecijferdheid in het mbo (PDF) (pp. 56). Den Haag: NRO.
• Groot, A., Jonker, V., Wijers, M. and Hoogland, K. (2025). Rekenproblemen in het mbo. Over de ernst, omvang en diversiteit van rekenproblemen en dyscalculie in het mbo (PDF). ‘s-Hertogenbosch: ECBO i.s.m. UU en HU.
• Hoogland, K. (2024). Maak rekenonderwijs relevant (PDF) JSW, Dutch.
• Wijers, M., Munk, F., Jonker, V. and Hoogland, K. (2023). Raamwerk scholing en nascholing docent rekenen/gecijferdheid vo/mbo (PDF). Utrecht: Universiteit Utrecht.
• Kleine Deters, B., Dulam, T. and Hoogland, K. (2023). Wat werkt bij het versterken van gecijferdheid? (PDF) In Movisie (Ed.), Wat werkt bij-dpssier: Movisie.
• Hoogland, K. (2023). Gecijferdheid (PDF) (Vol. 2023). Utrecht: ELWIeR/Ecent.
• Hoogland, K. (2023). The changing nature of basic skills in numeracy (PDF) Frontiers in Education, 8 doi:10.3389/feduc.2023.1293754.
• Groot, A., Voskamp, H., Van Drie, E., Alberto, R., Wijers, M., Jonker, V. and Hoogland, K. (2023). De Rekentrein. Onderzoek naar een interventie om gecijferdheid bij ouder en kind te versterken (PDF) (pp. 74). Den Bosch: ECBO.
• Díez-Palomar, J., Ramis-Salas, M., Močnik, I., Simonič, M. and Hoogland, K. (2023). Challenges for numeracy awareness in the 21st century: making visible the invisible (PDF) Frontiers in Education, 8 doi:10.3389/feduc.2023.1295781.
• Boels, L., Hoogland, K., Jonker, V., Kleine Deters, B. and Wijers, M. (2022). Het interpreteren en begrijpen van hedendaagse informatiebronnen (PDF). Utrecht: Hogeschool Utrecht.
• Hoogland, K. (2021). De mathematisering van de samenleving. Openbare les HU, 2 juni 2021. Utrecht: Hogeschool Utrecht.
• Hoogland, K. (2021). Anders kijken naar basisvaardigheden. Van leren rekenen naar gecijferde burgertjes (PDF) Volgens Bartjens, 40(4), 23-26.
• Calis, C., Crans, S., Haacke, F., Hofman, I., Hoogland, K., Jonker, V., Voskamp, H., Weijs, A., Wijers, M. and Zijlstra, F. (2020). Voorbeeldexamens rekenen mbo. Adviesrapport Deel B: voorbeeldexamens, beoordelingsmodel en toelichting (PDF). Woerden: Coöperatie examens mbo.
• Calis, C., Crans, S., Haacke, F., Hofman, I., Hoogland, K., Jonker, V., Voskamp, H., Weijs, A., Wijers, M. and Zijlstra, F. (2020). Voorbeeldexamens rekenen mbo. Adviesrapport Deel A: Uitgangspunten en verantwoording (PDF). Woerden: Coöperatie examens mbo.
• Hoogland, K., Heinsman, K. and Drijvers, P. (2019). Numeracy and mathematics education in vocational education: a literature review, preliminary results (PDF), Eleventh Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (CERME). Utrecht: Utrecht University.
• Hoogland, K., Auer, M., Díez-Palomar, J., O’Meara, N. and Van Groenestijn, M. (2019). Initiating a Common European Numeracy Framework (PDF). In U. T. Jankvist, M. Van den Heuvel-Panhuizen and M. Veldhuis (Eds.), Proceedings of the Eleventh Congress of the European Society for Research in Mathematics Education. Utrecht: Freudenthal Group & Freudenthal Institute, Utrecht University and ERME.
• Hoogland, K. (2019). Onderzoekspraktijk rekenen-wiskunde basisonderwijs (PDF) Volgens Bartjens, 39(2).
• Díez-Palomar, J., Hoogland, K. and Geiger, V. (2019). Numeracy in adult education: discussing related concepts to enrich the Numeracy Assessment Framework. In U. T. Jankvist, M. Van den Heuvel-Panhuizen and M. Veldhuis (Eds.), Proceedings of the Eleventh Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (pp. 1–8). Utrecht: Freudenthal Group & Freudenthal Institute, Utrecht University and ERME.
• Hoogland, K. and Tout, D. (2018). Computer-based assessment of mathematics into the twenty-first century: pressures and tensions Zdm-Mathematics Education, 50(4), 675-686 doi:10.1007/s11858-018-0944-2.
• Hoogland, K., Pepin, B., de Koning, J., Bakker, A. and Gravemeijer, K. (2018). Word problems versus image-rich problems: an analysis of effects of task characteristics on students’ performance on contextual mathematics problems Research in Mathematics Education, 20(1), 37-52 doi:10.1080/14794802.2017.1413414.
• Hoogland, K., de Koning, J., Bakker, A., Pepin, B. E. U. and Gravemeijer, K. (2018). Changing representation in contextual mathematical problems from descriptive to depictive: The effect on students’ performance (PDF) Studies in Educational Evaluation, 58, 122-131 doi:10.1016/j.stueduc.2018.06.004.
• Hoogland, K., de Koning, J., Bakker, A., Pepin, B. E. U. and Gravemeijer, K. (2018). Changing representation in contextual mathematical problems from descriptive to depictive: The effect on students’ performance Studies in Educational Evaluation, 58, 122–131 doi:10.1016/j.stueduc.2018.06.004.
• Tout, D., Coben, D., Geiger, V., Ginsburg, L., Hoogland, K., Maguire, T., Thomson, S. and Turner, R. (2017). Review of the PIAAC Numeracy Assessment Framework.
• Hoogland, K., Pepin, B., Bakker, A., de Koning, J. and Gravemeijer, K. (2016). Representing contextual mathematical problems in descriptive or depictive form: Design of an instrument and validation of its uses (PDF) Studies in Educational Evaluation, 50, 22-32 doi:10.1016/j.stueduc.2016.06.005.
• Stelwagen, R. and Hoogland, K. (2015). Het belang van rekenen en gecijferdheid in een leven lang leren (PDF) (pp. 20). Ede: Steunpunt basisvaardigheden.
• Hoogland, K. (2012). Rekenen in beeld – effect van beeld in opgaven voor functioneel rekenen – (PDF). In M. Van Zanten (Ed.), Panama Cursusboek – Opbrengstgericht onderwijs – rekenen! – wiskunde? (Vol. 30, pp. 49-56). Utrecht: FIsme, Universiteit Utrecht.
• Hoogland, K., Van Reeuwijk, M., Sjoers, S., Vliegenthart, M., Van Vugt, R. and Van Wijk, P. (2011). Meijerink verbeeld, en nu in actie. Activiteiten en ideeën bij de posters referentieniveaus rekenen. Utrecht: APS.
• Hoogland, K. (2011). Het Kanaal (133) Rekentoetsen in vo en mbo (PDF) Panama-Post. Reken-wiskundeonderwijs: onderzoek, ontwikkeling, praktijk, 30(4), 29-31.
• Wijers, M., Hoogland, K. and Jonker, V. (2010). Rekenwijzer AKA. Rekenen voor de AKA-opleiding en andere niveau 1-opleidingen (PDF). Ede: MBO2010.
• Sembiring, R., Hoogland, K. and Dolk, M. (Eds.). (2010). A decade of PMRI in Indonesia. Utrecht: APS international.
• Jonker, V., Wijers, M., Hoogland, K. and Stelwagen, R. (2010). Drieslag functioneel rekenen (PDF) (pp. 20). Ede: Steunpunt Taal en Rekenen MBO.
• Hoogland, K., Van Reeuwijk, M., Sjoers, S., Vliegenthart, M., Van Vugt, R. and Van Wijk, P. (2010). Rekenen in het voortgezet onderwijs. Waarom? Wat? Hoe? Utrecht: APS.
• Van Zon, J. and Hoogland, K. (2008). Het IJburg College verbeeldt zich. Leren in een leergemeenschap. Utrecht: APS.
• Hoogland, K. (2008). Nostalgische terugblik op de staartdeling (PDF) Nieuw Archief voor de Wiskunde, 5(9).
• Hoogland, K. (2008). Van sommen maken naar gecijferdheid Beroep Docent, 2008(5), 26-27.
• Hoogland, K. and Meeder, M. (2007). Gecijferdheid in beeld. Utrecht: APS.
• Hoogland, K. (2005). Hoe gecijferd is een basisberoepsgerichte leerling in het VMBO? (PDF) Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 24(3), 36-39.
• Hoogland, K. (2005). Gecijferd. Hoe ga je om met de kwantitatieve aspecten van de wereld om ons heen? Euclides, 2005(4), 186-189.
• Hoogland, K. (2003). Gecijferdheid (PDF) (Vol. 2013): APS.
• Kemme, S. L. and Hoogland, K. (2001). Opbrengsten van het project VMBO-Aanloop (PDF) Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 21(2), 27-31.
• Kok, D. and Hoogland, K. (1998). Praktische opdrachten, tussen droom en daad Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 17(4), 4-10.
• Wijers, M. and Hoogland, K. (Eds.). (1995). Vijf jaar Wiskund A-lympiade. Utrecht: Freudenthal Instituut.
• Hoogland, K. (1995). De onderwijsbaarheid van wiskunde B Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 15(1), 39-43.
• Hoogland, K. (1995). Wiskunde en zelfstandig leren Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 15(2), 10-14.
• Hoogland, K. and Wijk, P. v. (1994). Algebra in 4 mavo Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 14(1), 5-7.
• Hoogland, K. (1994). Wiskunde A-lympiade Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 13(3), 35-36.
• Hoogland, K. (1993). Wiskunde A in de klas Nieuwe Wiskrant. Tijdschrift voor Nederlands Wiskundeonderwijs, 13(1), 4-9.

• Openbare les Kees Hoogland – De mathematisering van de samenleving
• Lectoraat Wiskundig en analytisch vermogen van professionals