Activerende didactiek en wat is goed natuurkunde onderwijs?
Dit is een activiteit die je kan doen in een eerste bijeenkomst natuurkunde vakdidactiek. Tijdsduur: ongeveer 30 minuten. Doel: kennismaken met activerende didactiek en inleiding tot nadenken over goed natuurkunde onderwijs (begin van visie).
De lichtmolen is een doorzichtige bol, met daarin een molentje met vier vaantjes die snel ronddraaien in het zonlicht en langzamer draaien als er minder licht opvalt. De ene kant van de vaantjes is zwart, de andere zilverkleurig.
Vraag: Hoe werkt dit? Kun je dit natuurkundig verklaren? Denken Delen Uitwisselen Waarschijnlijk worden er meerdere
verklaringen naar voren gebracht. De opleider mag de antwoorden niet beoordelen. Alleen samenvatten en andere studenten vragen om er op te reageren. Eventueel wel doorvragen als een uitleg niet duidelijk genoeg verwoord wordt.
Nadat alle verklaringen en reacties hierop besproken zijn, stelt de opleider de volgende vraag:
Wat zou jij nu doen als jij de docent was?
Studenten denken hier even over na en de mogelijkheden worden uitgewisseld. Als er slechts één voorstel wordt gedaan (namelijk het goede antwoord uitleggen), kan de opleider hier andere mogelijkheden naast zetten (tekst laten lezen, laten opzoeken op internet, opdrachten doen waarmee uiteindelijk het goede antwoord gevonden wordt, etc.). Hierna wordt besproken wat studenten van de verschillende mogelijkheden vinden en ook wordt nagegaan hoe graag ze nu zelf ‘het goede antwoord’ zouden willen weten.
Al naar gelang de voorkeur van de opleider kan er nu wel of niet meteen tegemoet gekomen worden aan de vraag naar ‘het goede antwoord’. Diverse verklaringen zijn te vinden op:
Op deze website is te zien dat er twee verschijnselen bijdragen aan het effect. Vooral de rol van Maxwell is bijzonder. Hij keurt een eerste verklaring goed, die overduidelijk niet goed kan zijn, doet daarna extra zijn best om niet opnieuw een verklaring onterecht goed te keuren en gaat uiteindelijk met de eer van een ander strijken.
- Wikipedia over de Lichtmolen
Vervolgvraag voor studenten: Wat vind jij goed natuurkunde onderwijs? Naar keuze van opleider hierover laten discussiëren of alleen individueel aantekeningen maken.
Natuurkundeleraar Joost van Buchem van het Stedelijk gymnasium Den Bosch maakt gebruik van expertlessen. In een expertles krijgen leerlingen een opdracht die ze voor zichzelf uitwerken. Daarna gaan ze in een expertgroepje samen het ideale antwoord formuleren om dat vervolgens weer aan een ander groepje uit te leggen.
