Discussieposter en Praktijktoepassing ontwerpen voor Begripsproblemen bij Elektriciteit
Leerlingen hebben over natuurkundige verschijnselen vaak denkbeelden die niet overeenkomen met de natuurwetenschappelijke denkbeelden. Voor het leren betekent dit dat de docent moet aansluiten bij die denkbeelden en ze moet proberen uit te bouwen tot de begrippen en modellen uit het vak. Hieronder vindt u opdrachten en achtergrondinformatie voor docent in opleiding bij dit probleem.
De bachelor van instituut Archimedes van de Hogeschool Utrecht kent twaalf vakcursussen. Iedere vakcursus heeft een beroepsgerichte opdracht, waarin studenten bij het vakdomein van de cursus een leermiddel maken dat gebruikt kan worden in de schoolpraktijk. Het materiaal dat hier beschreven wordt betreft de eerste vakcursus Elektriciteit. De beroepsgerichte opdracht bestaat uit twee delen: het maken van een discussieposter (concept-cartoon) en het schrijven van een uitleg bij een praktijktoepassing.
Bij een discussieposter kiest de docent een verschijnsel uit dat aanleiding kan zijn tot diverse denkbeelden en tot gesprek. Vaak is dit als proefje uit te voeren of is het ontleend aan dagelijkse ervaringen. In de tekstballonnen van de kinderen die er omheen staan, staan uitspraken over het verschijnsel. De leerling wordt uitgedaagd een eigen uitspraak te formuleren.
Leerlingen weten pas echt of ze de leerstof beheersen, als ze de leerstof gaan gebruiken om een praktijktoepassing te begrijpen. In de meeste natuurkundeboeken staan wel praktijktoepassingen. Soms als tekening en vaak als foto. Leerlingen hebben veel moeite met de transfer van theorie naar praktijk. Praktijktoepassingen kunnen gebruikt worden bij het introduceren van de theorie, maar ook bij het verwerken van de theorie. Hier gaat het om het begrijpen van een praktijktoepassing met behulp van aangeleerde natuurwetenschappelijke theorie.
Met de onderstaande opdrachten kunnen uw studenten zich verdiepen in het maken van een discussieposter en het uitleggen van een praktijktoepassing. De informatie (1 t/m 5) die in de oriënterende opdrachten vermeld wordt, vindt u hieronder.
In de oriënterende opdrachten is het onderwerp voor het maken van een discussieposter en het geven van uitleg bij een praktijktoepassing: elektrische schakeling. Vanzelfsprekend kan ook een ander vakdomein gekozen worden. Hier geven we een reeks vragen over elektrische schakelingen die gebruikt zijn bij het onderzoek naar begripsproblemen. Studenten wordt gevraagd deze opgaven zo correct mogelijk te maken, maar tevens te bedenken welke begripsproblemen leerlingen hiermee zouden kunnen hebben en waarom.
Na de oriëntatie op het vakdomein en de leermiddelen gaat de student werken aan de opdrachten: Het maken van een discussieposter en het schrijven van een uitleg bij een praktijktoepassing.
- Download: Oriënterende opdrachten voor studenten
- Download: Informatie1: Een set begripsvragen over elektriciteit
- Download: Informatie2: Een tweede set vragen over schakelingen
Het resultaat van onderzoek op dit gebied is gepubliceerd (zie Informatie 3 en 4). In de twee artikelen wordt een aantal aanbevelingen gedaan voor het onderwijs in elektrische schakelingen. Deze aanbevelingen zijn van het type:
- Besteed veel aandacht aan het begrip stroomkring.
- Laat leerlingen regelmatig voorspellen wat er gebeurt bij een verandering in een elektrische schakeling.
- Maak bij een bron onderscheid in een spanningsbron en een stroombron.
- Laat zien dat een parallelschakeling bestaat uit meerdere stroomkringen en een serieschakeling uit één stroomkring.
- Pas op met het gebruik van de waterleiding als analogie voor een stroomkring.
Veel van bovenstaande aanbevelingen hebben te maken met het beeld dat leerlingen hebben van elektrische stroom. Hiervan wordt een overzicht gegeven in het artikel onder Informatie 5.
- Download: Informatie 3: P.Licht en M. Snoek (1986). Elektriciteit in de onderbouw. NVOx 11,.11:32-36.
- Download: Informatie 4: E. van den Berg et al. (1995). Misconcepties elektriciteit, energie en basisvorming. NVOx 20, 6: 257-259.
- Download: Informatie 5: Hans Poorthuis. Denkbeelden en analogieën bij elektrische schakelingen
Na de oriëntatie op het vakdomein en de leermiddelen gaat de student werken aan de eindopdrachten. Er is een kleine eindopdracht voor het maken van een discussieposter en een kleine eindopdracht voor het schrijven van een uitleg bij een praktijktoepassing.
- Download: Opdracht discussieposter
Na de dicussieposter opdracht kan de docent in opleiding:
een verschijnsel of praktijksituatie uitkiezen die aanleiding kan zijn tot diverse denkbeelden dit gebruiken om een discussieposter te maken
- Download: Opdracht praktijktoepassing
Na de praktijktoepassing opdracht kan de de docent in opleiding:
- een praktijktoepassing uitkiezen die begrepen kan worden op eigen niveau en op onderbouwniveau van de leerling.
- een uitleg geven waarmee de praktijktoepassing begrepen kan worden door de leerling.
Een belangrijk onderdeel van het werken met beeldsamenvattingen is het voeren van een reflectiegesprek over de getekende stof.
1314: Beeldsamenvatting – reflectiegesprek (ontbreekt momenteel)
Volgens Frits Pals geeft een beeldsamenvatting de leerling namelijk minder ruimte om zijn gebrek aan kennis of inzicht te camoufleren. Essentieel daarbij is dat de leerling de leraar uitleg geeft over zijn beeldsamenvatting.
