Doelgroep: algemeen

Doelgroep: elwier, pabo

Vanaf november 2016 is in opdracht van 10voordeleraar een kernteam bezig gegaan met de herijking van de kennisbasis rekenen-wiskunde. Een specifieke opdracht van het kernteam was het verzamelen van informatie over wat docenten rekenen-wiskunde aangepast zouden willen zien aan de kennisbasis. Dat heeft een hoeveelheid uiteenlopende ideeën en suggesties opgeleverd. We willen in deze bijeenkomst vooral informeren over welke voorstellen zijn gedaan en de verschillende visies bespreken.

Doelgroep: ecent, pabo

OCW heeft met het TechniekPact afgesproken dat in 2020 op alle basisscholen W&T moet worden aangeboden. De afgelopen jaren is door verschillende partijen op verschillende manieren geïnvesteerd om W&T in het basisonderwijs te implementeren. Opleidingen hebben de afgelopen twee jaar hun curriculum W&T-proof gemaakt en voor zittende leraren nascholingscursussen ontwikkeld. Toch merken we dat veel scholen zich nu beginnen te realiseren dat ze actie moeten ondernemen. We willen graag verkennen welke stappen (nog) nodig zijn en wat een mogelijke rol van ECENT hierbij kan zijn.

Let op: deze werkgroep komt te vervallen!

Door: S. Klaver en Annelies Bon (Inspectie van het Onderwijs)
Doelgroep: elwier, pabo, 2e, 1e en ecent, pabo, 2e, 1e

Uit onderzoek van de inspectie hoger onderwijs blijkt dat startende leraren zich onvoldoende voorbereid voelen om goed te kunnen inspelen op verschillen tussen leerlingen. In de praktijk zien inspecteurs in het vo dat leraren beperkt differentiëren in hun les. Wat kunnen leraren, opleidingen en scholen doen om ervoor te zorgen dat alle leraren hun onderwijs goed kunnen afstemmen op verschillen tussen leerlingen? De workshop gaat in op dit onderzoek en de rol van de lerarenopleidingen.

Doelgroep: elwier, 2e, 1e en ecent, 2e, 1e

Leerlingen vinden ‘ontwerpen en maken’ vaak leuk, maar het is niet altijd duidelijk of ze ervan leren wat docenten beogen. Deze werkgroep gaat over een aanpassing van de NVON cursus ‘Getting Practical’, voor techniek (ontwerpen en maken). In die cursus leren docenten om leerdoelen en leeractiviteiten rond praktisch werk op elkaar af te stemmen. De werkgroep heeft een praktisch karakter en u vertrekt met concrete materialen voor gebruik in de opleiding.

Doelgroep: elwier, 2e, 1e

De ICL (Interuniversitaire Commissie Lerarenopleidingen) heeft het verzoek gedaan aan Vadiwulo om tot verdere afstemming te komen van de vakdidactiekcurricula van de eerstegraads lerarenopleidingen. De afgelopen tijd zijn er verschillende initiatieven geweest om materialen voor wiskundedidactiekcolleges te ontwikkelen. In de eerste plaats zijn er opleiders geweest die in een soort Lesson Study setting gezamenlijk materialen hebben ontwikkeld en uitgetest in colleges. Daarnaast loopt momenteel het project online-betadidactiek (waarover in een andere ronde wordt gepresenteerd).

In deze workshop worden materialen gepresenteerd van een college dat we ontwikkeld hebben over het onderwerp Combinatoriek. Aan de hand van de ontwikkelde materialen willen we nadenken over de vraag hoe modules voor wiskundedidactiek in de eerstegraadsopleidingen het beste vorm gegeven kunnen worden.

Door: Gerard van Alst (Fontys Tilburg) en  Ton Konings (HAN)

Doelgroep: elwier, 2e, 1e

Ontwikkeling van een module en boek voor de 2e graads lerarenopleiding wiskunde

De serie didactiekboeken ‘Wiskunde voor leerlingen van 12-16, voor de lerarenopleiding’ bevat de delen Algebra (2012), Meetkunde ( 2005), en Rekenen ( 2016). Met betrekking tot het domein ‘Informatieverwerking en Statistiek’ is er geen didactiekboek of module. Hieraan is in de Samenwerkingsgroep Lerarenopleidingen Wiskunde dit studiejaar gewerkt. In deze werkgroep presenteren we de stand van zaken, vragen we om feedback en behoeften van de deelnemers.

Het examenprogramma van het domein ‘Informatieverwerking en statistiek’ in het vmbo laat grote vrijheid toe, mede doordat het niet in het Centraal Examen getoetst wordt. De onderwijspraktijk is schraal en beperkt zich veelal tot het aflezen van diagrammen en rekenen aan centrummaten. De onderbouw van havo en vwo geeft eenzelfde beeld. Welk effect zou het veranderende bovenprogramma (Statistiek) moeten hebben op het programma van de onderbouw (Havo/VWO)? Het belang van ‘statistical literacy’ en de digitale mogelijkheden roepen de vraag op welke impuls de lerarenopleiding hieraan kan geven.

Vragen hierbij zijn bijvoorbeeld: op welke wijze kun je bij leerlingen kritische zin t.a.v. analyseren van informatie ontwikkelen? Is ontwikkeling van het concept verdeling niet belangrijker dan de nadruk op centrummaten? In hoeverre is statistisch onderzoek door leerlingen haalbaar?

Op welke wijze kunnen op de lerarenopleiding de vakcursussen Statistiek verweven worden met vakdidactieklessen?

Deze werkgroep bevat de volgende onderdelen :

• Korte presentatie en toelichting van de opzet van een module / inhoudsopgave van het boek.
• Bespreking van beoogde doelen
• We leggen ontwikkeld materiaal m.b.t. de bovenstaande vragen voor.
• Verdere uitwisseling van ervaringen.
• Wensen voor aanpassingen van de publicatie en/of aanbevelingen aan de SLW

Doelgroep: ecent, 2e, 1e

De geschiedenis van de oerknal tot het heden in samenhang bestuderen, zodat kennis in de context van tijd en cultuur wordt geplaatst en dus betekenisvol wordt. Big History verbindt de verschillende wetenschappelijke disciplines en dus schoolvakken met elkaar; natuurkunde, scheikunde, biologie, aardrijkskunde, geschiedenis, maatschappijleer. Hoe doen we dat op de Hogeschool Rotterdam en wat zijn de ervaringen?

Door: Fer Coenders (ELAN/Universiteit Twente)

Doelgroep: ecent, 2e, 1e

Overleg van vakdidactici scheikunde van de verschillende lerarenopleidingen over diverse thema’s. In ieder geval zullen de gevolgen van het overleg over vakdidactische uitwisseling besproken worden, en de stand van zaken voor wat betreft chem4all, Regionale vaknetwerken scheikunde, en Onderwijs 2032.

Doelgroep: ecent, 2e, 1e

Voor vier tekortvakken (wisk, na, sk, inf) zijn er nu vakinhoudelijke programma’s waarmee docenten in opleiding met een andere vooropleiding flexibel kunnen werken aan hun lesbevoegdheid. Daarmee zijn er nog niet meteen ook meer leraren. De (vice)bètadecanen werken aan een programma dat hier iets aan moet doen. In deze workshop brainstormen we samen over routes die succesvol kunnen zijn als het gaat om meer bètadocenten opleiden. In de werkgroep delen we ‘best practises & brilliant failures’. Gaan we mikken op promovendi of verleiden we juist de toegenomen aantallen bachelor studenten? Staan we open voor university college studenten?

Door: Josje van der Linden (iPabo)

Doelgroep: elwier, pabo

De koppeling tussen professionele leeromgevingen en praktijkgericht onderzoek brengt vragen vanuit het onderwijsveld en het leerproces van pabostudenten bij elkaar. Dat leidt zowel tot kennisontwikkeling over de leerprocessen van de leerlingen in de basisschool en als tot praktijkverrijking voor het handelen van leerkrachten om deze processen te begeleiden.Het reken-wiskundeonderwijs in het basisonderwijs en op de opleiding vormt in deze werkgroep het uitgangspunt om naar deze werkwijze te kijken.

Door: Marian Ooms (Onderwijsadvies & Training Universiteit Utrecht)

Doelgroep: elwier, pabo

Van de Grote Rekendag naar enkele suggesties voor implementatie van rekenen-wiskunde vanuit onderzoekend leren.
Tijdens deze werkgroep wordt gekeken naar de vraag: hoe stimuleer je aankomende leerkrachten om vaker onderzoekend leren te gebruiken tijdens hun reken-wiskundeonderwijs.

Door: Ronald Keijzer (iPabo Amsterdam/Alkmaar)

Doelgroep: elwier, pabo

In het najaar van 2016 is voor de vijfde keer onderzoek gedaan bij alle lerarenopleidingen basisonderwijs naar het aantal uren dat studenten besteden aan het vak rekenen-wiskunde. In de werkgroep zal de ontwikkeling van deze studielast geschetst worden over de periode 2009 – 2017. Na een presentatie van de gegevens zullen specifieke aspecten van de ontwikkeling van de studielast bediscussieerd worden met deelnemers.

Door: Marjolein Molenaar (Hogeschool Rotterdam) en Remke Klapwijk (TU Delft)

Doelgroep: ecent, pabo, 2e, 1e en elwier, pabo

In ontwerplessen werk je bij uitstek aan het ontwikkelen van 21^e -eeuwse vaardigheden, zoals creativiteit, samenwerken en probleemoplossend vermogen. Voor leerkrachten en leerlingen is echter niet altijd duidelijk wat er precies wordt geleerd. Met ontwerpen in Beeld krijgen leerkrachten en leerlingen grip op de ontwerpvaardigheden. Als de werkvormen en strategieën voor formatief evalueren goed worden toegepast, ontwikkelen leerlingen ontwerpvaardigheden twee keer zo snel.

In de workshop maak je kennis met Ontwerpen in Beeld en oefen je met twee strategieën voor formatieve evaluatie: het verhelderen van ontwerpvaardigheden en het verzamelen van bewijs van leren. Dat doen we aan de hand van een razendsnelle ontwerpopdracht. We sluiten af met een discussie over de waarde van deze aanpak voor Pabo-studenten.

Voorproefje? Bekijk de oefenkaarten en werkvormen op http://www.ontwerpeninbeeld.nl/ . Ontwerpen in beeld is geschikt voor midden- en bovenbouw primair onderwijs, maar de principes zijn breder toepasbaar.

Doelgroep: elwier, 2e, 1e

Vanuit de stimuleringsregeling Open online onderwijs van OCW en Surf is dit jaar door 12 lerarenopleiders van verschillende hogescholen en universiteiten materiaal ontworpen. Het gaat om vrij beschikbaar materiaal in de vorm van clips, artikelen en opdrachten. Op dit moment is de aandacht gericht op vier thema’s uit de wiskunde- en sciencedidactiek, namelijk Statistiek, Macro/meso/micro-niveaus, Wiskundig denken en Warmte & temperatuur. Het doel van het project is echter breder: we beproeven een systematiek om blijvend materiaal te ontwikkelen en onderhouden voor blended onderwijs op de eerste- en tweedegraads lerarenopleidingen.

In deze workshop bespreken we de eerste opbrengsten van het project door delen van het online materiaal door te nemen. Ook verkennen we de vraag op welke wijze dergelijk materiaal in de opleidingen van de workshopdeelnemers kan worden gebruikt en welke vormen ‘blended onderwijs’ dan eigenlijk heeft. Hierbij brengen we enkele voorbeelden in uit de tests die momenteel lopen. Aan het einde van de workshop discussiëren we over het langetermijndoel.

Doelgroep: elwier, 2e, 1e

Het deel uit de APS-serie “meetkunde voor de lerarenopleiding” wordt grondig herzien. De huidige ontwikkelingen in het onderwijs gaven daar voldoende aanleiding toe.

Tijdens de workshop doen we een aantal verrassende meetkundeactiviteiten ter introductie en presenteren we ons “work in progress”. Verder is er gelegenheid tot uitwisselen van “good practices”.

Meetkunde-didactiekdocenten van de lerarenopleidingen nodigen we met klem uit om met deze workshop mee te doen. Dit bied je een mooie gelegenheid ideeën uit te wisselen en je wensen voor de meetkundebundel kenbaar te maken.

Doelgroep: ecent, 2e, 1e

Voor vijf schoolvakken (wisk, na, sk, nlt, inf) wordt in IMPULS ontwikkelteams gewerkt aan nieuw lesmateriaal. Elk team is gekoppeld aan een UT onderzoeksgroep (sociale robotica, wachtrijen, quantummechanica, nanofabrication en lab-on-a-chip). In de werkgroep verkennen we samen het leren van concepten in dergelijke complexe contexten.

Doelgroep: ecent, 2e, 1e 

De Systematische Probleem Aanpak plus (SPA+) richt zich op het aanpakken van ‘leg-uit-‘, ‘verklaar-‘ en ‘beredeneer-‘opgaven in boeken, toetsen en examens. Met een simpel schema voor een complete redenering kunnen leerlingen elke opgave te lijf. Leerlingen vinden dat lastig, maar zinvol. In de werkgroep proberen we de methode zelf en reflecteren we op de waarde voor docent en leerling.

Door: Maurice Smeets en Dave van Breukelen (Fontys Sittard)

Doelgroep: ecent, 2e, 1eg

Fontys Lerarenopleiding Sittard start met ingang van september 2018 met een nieuwe lerarenopleiding ‘Science & Technology’. In de opleiding die sterk geënt is op de kennisbasis natuurwetenschappen en technologie voor de onderbouw is veel aandacht voor vaardigheden en het leren van concepten door het werken aan ontwerpopdrachten. In de interactieve presentatie wordt de opbouw van het curriculum en de onderliggende visie gepresenteerd en wordt input van de deelnemers gevraagd.

Door: Marjolein Kool (Hogeschool Utrecht) en Ronald Keijzer (iPabo Amsterdam/Alkmaar)

Doelgroep: elwier, pabo

Pabostudenten die deelnemen aan de landelijke kennisbasistoets rekenen-wiskunde moeten beschikken over efficiënte oplossingsstrategieën, ook als het gaat om het oplossen van non-routine rekenopgaven. Om hun wiskundig repertoire uit te breiden maken ze onder andere gebruik van digitale voorbeeldopgaven op toetsniveau met bijbehorende oplossingsmanieren. Maar hoe gaan ze daar eigenlijk mee om? Wat levert die zelfstudie op?
87 Studenten op zeven verschillende pabo’s kregen drie kwartier de beschikking over tien voorbeelden van non-routine toetsopgaven met uitwerking. De onderzoekers observeerden hun zelfstudiegedrag en brachten het in kaart. Ze vonden interessante aanknopingspunten tot verbetering van het zelfstudiegedrag en het zelfstudiemateriaal.

Let op: deze werkgroep komt te vervallen!

Door: Gerard Boersma en Desiree de Vreede (HAN Pabo)

Doelgroep: elwier, pabo

Na alle aandacht voor de toetsing van rekenen-wiskunde in de kennisbasistoets zouden we bijna vergeten dat het de verantwoordelijkheid van de opleidingen zelf is om de vakdidactiek te toetsen. Daarom gaan we in deze werkgroep in gesprek over de wijze waarop dit voor tweedejaarsstudenten aan de HAN-Pabo gebeurt door middel van een stageopdracht waarbij studenten na het verrichten van een vooronderzoek vier afgestemde lessen geven. We gebruiken de beschrijving van de opdracht, het werk van studenten en de resultaten van een vragenlijst waarmee de mentoren van de studenten over de opdracht zijn bevraagd. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar het didactisch model van de vertaalcirkel dat studenten in minstens één les moesten inzetten. We kijken naar de wijze waarop studenten in de opleiding zijn voorbereid op het werken met de vertaalcirkel, de wijze waarop ze ermee in de stage gewerkt hebben en de feedback van de mentor en de beoordeling van de opleidingsdocent daarop.

Door: Jorine Vermeulen (Hogeschool Inholland Rotterdam)

Doelgroep: elwier, pabo

Aan het begin van het schooljaar lieten mijn tweede- en derdejaarsstudenten blijken dat ze niet gemotiveerd waren en niets van de stof van het jaar daarvoor hadden begrepen. Na de eerste les aan de derdejaars was de sfeer omgeslagen en kreeg ik terug dat ze het gevoel hadden iets geleerd te hebben. Na drie lessen van mij gehad te hebben zei een tweedejaarsstudent: “ik ga voor het eerst met plezier mijn huiswerk maken, want ik denk dat ik dit kan!” Wil jij weten hoe ik mijn studenten enthousiast weet te krijgen voor lessen gecijferdheid? Kom dan naar mijn workshop!

Let op: deze werkgroep komt te vervallen!

Door: Remke Klapwijk (TU Delft) en Debbie Buchner (Hogeschool Inholland)

Doelgroep: ecent, pabo, 2e, 1e en elwier, pabo

In ontwerplessen werk je bij uitstek aan het ontwikkelen van 21^e -eeuwse vaardigheden, zoals creativiteit, samenwerken en probleemoplossend vermogen. In het ontwerpproject Gymzaal van de Toekomst is sprake van een extra uitdaging: kinderen tussen de 8 en 12 jaar ontwerpen voor een echte opdrachtgever.

Werken aan een echt probleem motiveert, maar de praktijk is best weerbarstig. Lang niet altijd ontwikkelen leerlingen hun ontwerpvaardigheden optimaal. Als onderzoekers vragen we ons af hoe dit komt en wat mogelijke oplossingen zijn, denk aan het geven van uitleg, de vormgeving van de taken, het begeleiden en formatief evalueren. Ook zoeken we naar ideeën om voortijdige fixatie op 1 of enkele oplossingen te doorbreken. We vragen ons ook af of hoe de transfer van de aangeleerde vaardigheden zoals creatief denken naar andere vakken en momenten kan worden bevorderd.

Na een korte presentatie over ons onderzoek waarin we kansen en dillema’s presenteren aan de hand van reeds uitgevoerde ontwerpprojecten bespreken we een aantal stellingen. Doel: met elkaar nadenken over het aanleren van 21^e (hogere orde) vaardigheden via ontwerpprojecten .

Deze workshop is onderdeel van het onderzoeksproject “Co-Design with Kids” waarin wetenschappelijke partners (TU Delft, Hogeschool Inholland, de Haagse Hogeschool) samen met scholen en bedrijven een toolbox ontwikkelen voor co-creatie sessies op basisscholen. Het project wordt gefinancierd door de NRO/NWO, het Expertisecentrum Wetenschap en Techniek Zuid-Holland en diverse andere partners.

Doelgroep: ecent, 2e, 1e en elwier, 2e, 1e

Leerlingen in bovenbouw-vwo doen praktisch werk bij de verschillende bètavakkken, maar ervaren hierin weinig samenhang. Tijdens deze workshop maak je kennis met een vakoverstijgend instrument waarmee deze leerlingen én hun docenten de nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en validiteit van een onderzoek kunnen evalueren tijdens en na het uitvoeren van practica bij de verschillende bètavakken. Uit het (promotie)onderzoek naar dit instrument is gebleken dat het voor leerlingen én docenten een bruikbaar en effectief hulpmiddel is ter ondersteuning bij het leren onderzoeken in bovenbouw-vwo.

Door: Victor Schmidt en Erik Woldhuis (SLO)

Doelgroep: ecent, 2e, 1e en elwier, 2e, 1e

Kort zullen wij de belangrijkste resultaten van het meest recente PISA-onderzoek presenteren. Daarbij zullen wij ingaan op de implicaties van deze resultaten voor het Nederlandse onderwijs in wiskunde en de natuurwetenschappen.

Er is ruim de gelegenheid om vragen te stellen en de discussie aan te gaan over onze bevindingen.

Doelgroep: elwier, 2e, 1e

In deze workshop spelen we het spel TPACK Triplets. Dat is een kaartspel gebaseerd op het TPACK-model, een model dat iets zegt over effectieve inzet van ICT in het onderwijs. Wij hebben dat model in de context geplaatst van wiskundeonderwijs in het VO en er een nieuw spel bij ontwikkeld. Vanzelfsprekend willen we dat spel gaan gebruiken in de lerarenopleidingen en in trainingen. Maar we willen dat spel ook graag met andere deskundige spelen; om te kunnen testen of het werkt, om feedback te ontvangen en het vervolgens te verbeteren, maar ook om jullie erover te informeren EN mee te laten genieten van het plezier dat je ermee kunt beleven! Dat laatste weten wij inmiddels uit ervaring.

De ontwikkeling van het spel komt voort uit een samenwerking rond de ontwikkeling van lesmateriaal over didactiek van wiskunde en ICT. Dit komt voort uit een samenwerking van de workshopsgevers en de ontwikkelgroep uit SLW. De overige opbrengsten en ideeën in dit project zullen ook kort worden besproken.

Doelgroep: ecent, 2e, 1e

Deze workshop is bedoeld voor lerarenopleiders die de kennisbasis natuurwetenschappen en technologie voor de onderbouw graag willen behandelen in hun opleiding of dat al doen. We gaan er vanuit dat U al op de hoogte bent van de gemeenschappelijke denk- en werkwijzen uit diezelfde kennisbasis. We willen u vragen uw eigen ervaringen en vragen met ons te delen. De workshop zal heel kort presenteren welke stappen er recentelijk gemaakt zijn (o.a. een nieuwe website). Daarna zal er met name ruimte zijn voor uitwisseling. Wij nodigen u uit om uw eigen materialen mee te nemen en deze met de aanwezigen te delen.

Doelgroep: ecent, 2e, 1e en elwier, 2e, 1e

De redenen voor een Bronnenboek NLT-didactiek voor lerarenopleiders en leraren en de inhoud. O.a. de aard van NLT in de les; leerlijnen; heterogene groepen; toetsing en monitoring; docenten teams. We bespreken voorbeeldmateriaal, vanuit de vragen wat dit de doelgroepen te bieden heeft en welke aanvullingen of wijzigingen gewenst zijn. Wie dragen bij aan het Bronnenboek?