Bij onderzoekend leren denkt u misschien als eerst aan onderzoek doen door leerlingen zelf. Maar hebt u er wel eens aan gedacht dat u de didactiek van onderzoekend leren ook kunt inzetten bij het werken aan burgerschapsvorming?

Onderzoekend leren is een didaktiek die enthousiasme, betrokkenheid en intrinsieke motivatie van leerlingen bevordert. Daarnaast werk je door middel van onderzoekend leren aan diverse vaardigheden zoals samenwerken, presenteren en analyseren. Deze didactiek leent zich ook goed voor het werken aan burgerschapsvorming.

Onderzoekend leren is een wijze van lesgeven waarin leerlingen zelf actief op zoek gaan naar het antwoord op hun onderzoeksvraag (Van Baren-Nawrocka, Dekker & Peeters, 2016). Dit sluit aan bij de nieuwsgierigheid die leerlingen van nature hebben, en stimuleert hun betrokkenheid en intrinsieke motivatie bij het leren (Peeters, Arntz & Mourad, 2014). Het zelf op onderzoek uitgaan en zelf dingen ontdekken leidt niet alleen tot een sterkere toename in betrokkenheid en motivatie, maar ook in conceptuele kennis (Minner, Levy & Century, 2010). Daarnaast vergroot het de kennis van hoe wetenschappelijke kennis tot stand komt, en doet het een beroep op de kritische houding van leerlingen.

Bij onderzoekend leren is het belangrijk dat leerlingen gaan beseffen dat wetenschap een doorgaand proces van waarheidsvinding is, en dat er geen absolute waarheid is. In het kader van burgerschapsvorming is het bovendien belangrijk dat zij zich realiseren dat wetenschappelijke kennis kan botsen met sociale, politieke en/of ethische standpunten. Wat hebben wetenschappelijke innovaties voor consequenties voor ons? Wat betekent het dat we DNA-codes kunnen lezen? Moeten we nu allemaal ons DNA gaan afstaan om eventuele ziektes die op de loer liggen op te sporen, of om te bewijzen dat wij niet de dader zijn van een misdrijf? Deze controversiële aspecten van wetenschap krijgen vaak nog weinig aandacht in het onderwijs.

The SSIBL concept tries to bring together responsible and collaborative public involvement in scientific research and innovation and an emphasis on social justice with inquiry through socio-scientific issues.

SSIBL is a novel pedagogical framework which connects the study of socio-scientific issues, inquiry-based learning and citizen education. In its essence, it is an ongoing development, blending together aspects of scientific inquiry which, oftentimes, have been examined in isolation.

This framework is directed to supporting teacher education both at the pre-service and in-service levels. In recognising the importance and innovativeness of these approaches, a scheme for scaffolding pedagogy has been incorporated so that teachers can build confidence together as they acquire the relevant skills.

• Knippels, M. C. P. J., van Dam, F. and Van Harskamp, M. (Eds.). (2017). Socio-Scientific Inquiry-Based Learning: connecting formal and informal science education with society (PDF). Utrecht: Utrecht University / Parrise.
• Parrise Project-info en Booklet
• Sadler, T. D., Barab, S. A. and Scott, B. (2007). What do Students Gain by Engaging in Socioscientific Inquiry? Research in Science Education, 37(4), 371-391. doi:10.1007/s11165-006-9030-9 .