Opleidingsmateriaal
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Balans begrip-oefening
| PO | VO | MBO | Bij het aanbrengen van een goede basis voor rekenen-wiskunde is het belangrijk dat in het onderwijs een rijk arsenaal aan werkvormen en instructies wordt aangeboden. Het betekent in essentie veel aandacht voor oefening, maar ook veel aandacht voor begripsvorming. Oefening en begrip zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden bij reken-wiskundeonderwijs. Bij oefenen gaat het om…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Emergent modelleren
| PO | VO | Wiskunde voor Morgen Emergent Modelleren Deze ontwerpheuristiek heeft zijn oorsprong in een probleem dat Bereiter (1985) de ‘learning paradox’ noemt, die we als volgt kunnen parafraseren. “Om toegang te krijgen tot een bepaald onderdeel van de wiskunde moeten leerlingen de symbolen begrijpen die bij dat onderdeel van de wiskunde horen. Deze symbolen ontlenen hun…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Poster Expertisepunt Rekenen-wiskunde
| PO | VO | MBO | Samen werken aan beter reken-wiskunde onderwijs? Op deze poster vind je inspiratie. Stel je vragen, lever een bijdrage en laten we samen de schouders eronder zetten. Een product van het Expertisepunt Rekenen-wiskunde
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Reken-wiskundige vaardigheid
| PO | VO | MBO | Denkmodel over hoe de reken-wiskundige vaardigheid is opgebouwd uit verschillende aspecten Engelse term: Five strands of mathematical proficiency Verbeelding van wiskundige vaardigheid Het is niet eenvoudig om dergelijke samengestelde vaardigheden goed in beeld te brengen. De metafoor van een touw met strengen lijkt een goed beeld te geven. Engels: Nederlands: Toelichting In dit model…
Biologie // Informatica // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Sprong STEM Manifest 2024
| PO | VO | MBO | Eindproduct uit het project Sprong-STEM Dit Sprong STEM manifest 2024 bevat drie aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn tot stand gekomen in de periode 2020-2024, op basis van het werk in de verschillende professionele leergemeenschappen. Aanbevelingen: Leg een goede vakinhoudelijke en vakdidactische basis voor alle betrokken docenten Betrek meerdere instellingen bij PLG’s Maak in kerndoelen, opleiding…
Biologie // Informatica // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Opleidingsmodules voor STEM onderwijs van het ICSE consortium
| PO | VO | MBO | in samenwerking met elwier/ecent en vo-ho-netwerken Gratis Modules ICSE Academy voor de lerarenopleiding en nascholing (wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie, informatica). Vier modules Onderzoekend leren – Learning by inquiry; Socio-scientific issues and Interdisciplinarity Diversiteit en inclusie – Diversity and Inclusion Technologie – STEM in a digital era Europese dimensie – STEM in Europe Pilots In…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek (maart 2023)
Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek is de verdiepende bijlage bij het tijdschrift Volgens Bartjens. Artikelen in Volgens Bartjens – Ontwikkeling en Onderzoek verschijnen alleen online. In het maartnummer (2023, jaargang 42, nummer 4) verschenen de volgende artikelen: Kool, M., Van Doornik-Beemer, H., Keijzer, R., Veldhuis, M. & Van Zanten, M. (2023). Kwaliteitscriteria voor het…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Wiskunde in Teams
Werken aan grotere wiskundige opdrachten wiskundeinteams.sites.uu.nl Algemeen Het Freudenthal Instituut organiseert jaarlijks enkele wiskunde-evenementen waarbij leerlingen in teams van 3 of 4 een hele dag aan een grote wiskundige opdracht werken, met als eindproduct een werkstuk. Bij deze activiteiten staan vaardigheden als probleem oplossen, modelleren, representeren, redeneren, argumenteren en samenwerken centraal. Een goede onderlinge taakverdeling…
Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Ieder kwartaal een les buiten het boekje
Zomer 2022 Activiteiten in schoolboeken leveren meestal precies de informatie die nodig is om een antwoord te vinden. Leerlingen krijgen daarmee weinig gelegenheid om te leren zelf informatie te zoeken en met onzekerheid te redeneren. Sinds 2019 publiceert het International Centre for STEM Education (ICSE) ieder kwartaal drie problemen die zich lenen voor onderzoekend leren….
Rekenen/Wiskunde (po) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Kort Grote Rekendag – les- en opleidingsmateriaal
Les- en opleidingsmateriaal op basis van de Grote Rekendag voor rekenen-wiskunde. Zie ook de algemene pagina over de Grote Rekendag De Grote Rekendag richt zich op de basisschool en beoogt te laten zien dat leerlingen ook in het reken-wiskundeonderwijs op onderzoek kunnen gaan.
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Kort zOEFi – Dagelijks klassikale rekenoefeningen
zOEFi, de Nationale Oefenimpuls Dagelijkse, klassikale rekenoefeningen (Les- en opleidingsmateriaal). Project 2009-2011 Kenmerken van het zOEFi-oefenen Elke dag 10 minuten oefenen verstevigt de rekenbasis en zorgt voor parate kennis en vaardigheid. Het gaat om het oefenen en automatiseren van de rekenbasis. Bijvoorbeeld de tafels. zOEFi past naast elke methode en gaat uit van de doorlopende…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Wiskundeplezier
Van Haren, E. (2021). Wiskundeplezier. Verander je mindset door te durven, doen én begrijpen. Van Gorcum. In dit boek neemt Erik van Haren, docent wiskunde, je mee in een reis door het brein. De verbindingen die hij legt tussen pedagogiek, psychologie en (vak)didactiek zijn uniek. Het zet je aan het denken en zal je een…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Hoger Onderwijs // Kort Ontwikkelen van probleemoplossend vermogen van pabostudenten met Torpedo
Marjolein Kool van de HU-pabo heeft tijdens haar Comenius-project Torpedo een website gebouwd waar pabostudenten hun reken-wiskundig probleemoplossend vermogen kunnen ontwikkelen door non-routine rekenopgaven op het niveau van de landelijke kennistoets te maken. Daarbij kunnen ze gelijk reflecteren op de opgavestructuur, oplossingsmanieren en het oplossingsproces. Op 10 maart jl. heeft ze de nieuwe oefenwebsite tijdens…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Inquiry Mathematics Resources (Purdue)
| PO | Opleidingsmaterialen: video’s over diverse onderwerpen uit de didactiek van rekenen-wiskunde inquirymathresources.org Purdue University Northwest (Erna Yackel, Paul Cobb and others) Video’s op diverse onderwerpen O.a. Werken met het rekenrek, groepsdiscussies voeren, e.d. Patterning and partitioning Structuring numbers Teacher’s role Coordinating units Measurement Video Legacy of Erna Yackel Invited lecture honoring the work of Erna…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang 16 mei 2012 ECENT conferentie: Leergemeenschappen
Op 16 mei 2012 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was het thema Leergemeenschappen. Binnenkort verschijnt hier het verslag van de conferentie.
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Songs for teaching
Je hoort ze steeds vaker: liedjes in het bètaonderwijs. Bijvoorbeeld de Photosynthesis Song. Leuk om een les mee te introduceren. Een andere mogelijkheid is leerlingen zelf liedjes te laten schrijven, bijvoorbeeld als verwerkingsopdracht. Alleen leuk, of zit er didactisch meer achter? Dit artikel gaat in op didactiek, effectiviteit, ervaringen en voorbeelden van het gebruik van…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang ECENT conferentie 15 mei 2013: Digitale didactiek
Een digibord ophangen is geen garantie op succes. Hoe kun je zinvol gebruik maken van digitale hulpmiddelen in de onderwijspraktijk? Op 15 mei 2013 wordt in de jaarlijkse ECENT conferentie ingegaan op deze vraag, met het thema: ‘Digitale didactiek: ICT gebruik in de bèta-lerarenopleiding’. Wouter van Joolingen (ELAN, UTwente) verzorgt de openingslezing ‘Actief ICT-gebruik in…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Mascil: Onderzoekend leren in beroepscontexten
Leerlingen krijgen op school weinig te zien van het beroepenveld waar de kennis en vaardigheden die ze op school leren van pas komen. Ook gebruiken docenten weinig activerende werkvormen in hun lessen, terwijl uit onderzoeken blijkt dat die aanpak de motivatie voor het leren en de interesse in de bètavakken kan verhogen. Binnen het Europese project Mascil wordt geprobeerd aan beide tekorten wat te doen.
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Wetenschappelijke geletterdheid ontwikkelen: de Socratische discussie
Verslag van de werkgroep “Reflecting on Thinking” tijdens een eendaagse ASE Londen Conferentie. Hoe kun je leerlingen uitnodigen tot wetenschappelijk denken en wetenschappelijk taalgebruik? Een werkvorm hiervoor is de ‘Socratische discussie’. Hierbij krijgen groepjes leerlingen een rol toegewezen in een wetenschappelijk discussie. Deze werkvorm combineert bestaande didactische modellen tot een effectieve strategie om wetenschappelijke thema’s met een ethisch conflict te bespreken en doorgronden. Dit webartikel bevat achtergrondinformatie, lesideeën en lesmateriaal behorende bij de werkvorm ‘Socratische discussie’.
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang Begrippenkaart laten maken door leerlingen
In een begrippenkaart of ‘concept map’ laten leerlingen zien hoe zij de relatie zien tussen begrippen, voorwerpen en verschijnselen. Voor docenten is het een manier om te kijken of nieuw geïntroduceerde begrippen goed worden begrepen. En, zo niet, waar voor leerlingen lastige zaken of misconcepties zitten
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang Begrippenkaarten – concept maps
In een begrippenkaart of ‘concept map’ laten leerlingen zien hoe zij de relatie zien tussen begrippen, voorwerpen en verschijnselen. Begrippenkaarten zijn zowel geschikt voor leerlingen in het basisonderwijs als in het voortgezet en hoger onderwijs. Dit artikel is een uitgebreide samenvatting van ‘Concept mapping’ van Gunstone & White (1992). Het geeft instructies voor het voorbereiden en geven van lessen met begrippenkaarten, en gaat in op verschillende toepassingen van begrippenkaarten.
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang Constructivisme
Constructivisme is een theorie over leren. Constructivisten zien leren als actieve constructie van kennis gebaseerd op wat de leerling al weet. Leerlingen interpreteren nieuwe informatie in het licht van hun eigen structuur van voorkennis. Geschiedenis De constructivische visie op leren is gericht op de kwalitatieve veranderingen die bij leerlingen plaatsvinden. Onderwijzen is op te vatten…
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Alledaags rekenen
De Moor, E., & Kool, M. (2016). Alledaags rekenen. Prometheus. Nummerplaten, bankbiljetten, gokautomaten, de kalender, je streefgewicht… het leven lijkt soms wel één grote rekensom. In elke supermarkt, stationshal, huiskamer en kroeg wemelt het van de getallen. Om daar grip op te krijgen kan een rekenmachine soms helpen, maar daarvoor moet je nog steeds wel…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang SSIBL (Socio-Scientific Inquiry Based Learning)
Bij onderzoekend leren denkt u misschien als eerst aan onderzoek doen door leerlingen zelf. Maar hebt u er wel eens aan gedacht dat u de didactiek van onderzoekend leren ook kunt inzetten bij het werken aan burgerschapsvorming? Dit artikel beschrijft het PARRISE-project, waarin onderzoekend leren wordt ingezet bij maatschappelijke vraagstukken.
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Basisonderwijs // Kort Meetkunst
In het NRO project ‘Meetkunst’ hebben leerkrachten, onderzoekers, pabo-docenten en educatief medewerkers van het Boijmans museum samengewerkt aan een lessenserie en nascholing op het gebied van meetkunde en beeldende kunst. De inhoud van de lessenserie en nascholing bouwt voort op ervaringen die zijn opgedaan tijdens het Boijmans Taal- en rekenprogramma. De nascholing en lessen van…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang ECENT conferentie 21 mei 2014: Het bèta-mozaïek
Op woensdag 21 mei 2014 wordt de jaarlijkse ECENT conferentie gehouden. Het thema van dit jaar is: Het bèta-mozaïek: Samenhang in de vakken. Dirk Jan Boerwinkel (FIsme, UU) zal de openingslezing verzorgen, over de nieuwe kennisbasis voor de onderbouw. Daarna worden er diverse werkgroepen aangeboden, over het thema en andere actuele onderwerpen. Hieronder volgen omschrijvingen…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Grappige, grillige en geniale getallen
Poskitt, K. (2005). Grappige, grillige en geniale getallen. Kluitman. Grappige, grillige en geniale getallen gaat over rare rekensommen, huiveringwekkende hersenbrekers en waanzinnige wiskundigen. Je kunt lezen over misverstanden bij de maffia, kunstige kaarttrucs en rottige rekenmachines. Verder kom je te weten: hoe oud je leraar is… hoe je een kanon niet moet afschieten… en waarom…
