Kennisbasis Natuur en Techniek voor de Pabo
De Commissie Meijerink Kennisbasis Pabo heeft het rapport “Een goede basis” afgerond en op 20 februari 2012 aan de HBO-raad overhandigd. Hierin staan onder andere vakdidactische aanwijzingen. Het moet ervoor zorgen dat er op de Pabo een betere balans komt tussen brede vorming en diepgang. De kennisbases voor de verschillende vakken die met dit rapport zijn verwezenlijkt, geven daar handen en voeten aan. Ter ondersteuning van opleiders en lio’s heeft ECENT bij elk onderdeel van de natuur en techniek kennisbasis verbanden gelegd met artikelen op onze website.
Naast deze kennisbasis is door een andere commissie een vakinhoudelijke kennisbasis Wetenschap & Techniek voor de vakbekwame docent ontwikkeld. Deze is onderaan dit artikel als download bijgevoegd.
De kennisbasis voor natuur en techniek berust op drie pijlers:
- Pijler 1: de betekenis van natuur en techniek voor de samenleving
- Pijler 2: de didactische benaderingen binnen natuur en techniek in het basisonderwijs
- Pijler 3: de kernconcepten en daarmee samenhangende begrippen binnen natuur en techniek
Kennisbasis Natuur en Techniek
Kies het domein van de kennisbasis waarvoor u op zoek bent naar relevante ECENT artikelen. Er ontvouwt zich een tabel met (toelichtingen bij de) categorieën en directe links naar de artikelen, per categorie gesorteerd.
| Artikelen bij 1.1 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan de specifieke bijdrage van natuur en techniek aan de ontwikkeling van de betekenis ervan voor kinderen beschrijven aan de hand van de drie pijlers van het vakgebied |
| Filmpjes en lesmaterialen over het stimuleren van onderzoekend en ontwerpend leren bij kleuters |
| Niet alle lessen over duurzame ontwikkeling behandelen duurzame ontwikkeling |
| Stichting C3 brengt chemie het onderwijs in |
| Best practice: een techniek speel-werkplaats voor kleuters |
| Best practice: Project ‘We bouwen een stad’ voor groep 6 |
| Een verzameling bronnen over Natuur en Milieu Educatie |
| Groene speelruimte bij school, een handreiking |
| Natuur als bondgenoot bij zorgverbreding |
| Adopteer een boom |
| Wetenschap en Techniek in het primair onderwijs |
| Artikelen bij 1.2 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan toelichten welke bijdrage natuur- en techniekonderwijs kan leveren aan de realisatie van de kerndoelen voor het primair onderwijs |
| Niet alle lessen over duurzame ontwikkeling behandelen duurzame ontwikkeling |
| Een verzameling bronnen over Natuur en Milieu Educatie |
| Wetenschap en Techniek in het primair onderwijs |
| Onderzoekend & ontwerpend leren: 7 stappen |
| Artikelen bij 2.3 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan natuurwetenschappelijke en technologische denk- en werkwijzen hanteren bij onderzoeken en ontwerpen |
| W&T Academie 2013 |
| Een verzameling bronnen over Natuur en Milieu Educatie |
| Eenvoudige machines |
| Training: Lessen over stuiteren |
| Veranderende schaduwen |
| Onderzoekend & ontwerpend leren: 7 stappen |
| Artikelen bij 2.4 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan op hoofdlijnen de opbouw van veel gebruikte leermiddelen beschrijven en deze verbinden met leerlijnen en verschillende didactische benaderingen |
| Opbrengsten ECENT conferentie 2011: Hersenwerk in onderwijs |
| Artikelen bij 3.1 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan beargumenteren dat het vak natuur en techniek bij leerlingen bijdraagt aan: • de ontwikkeling van kennis van en inzicht in begrippen uit de (fysische) aardrijkskunde, biologie, natuurkunde, scheikunde en techniek • de ontwikkeling van vaardigheden en denk- en werkwijzen behorend bij onderzoeken, ontwerpen en waardenontwikkeling • de ontwikkeling van een onderzoekende, probleemoplossende en kritische houding • aandacht en zorg voor hun eigen en andermans leefomgeving en gezondheid • de ontwikkeling van zelfvertrouwen en zelfredzaamheid in hun eigen leefomgeving. Hij kan dit relateren aan leer- en ontwikkelingsprocessen van kinderen |
| Filmpjes en lesmaterialen over het stimuleren van onderzoekend en ontwerpend leren bij kleuters |
| W&T Academie 2013 |
| Best practice: Project ‘We bouwen een stad’ voor groep 6 |
| Best practice: Project ‘We bouwen een stad’ voor groep 6 |
| Toepassingen van begrippenkaarten |
| Een verzameling bronnen over Natuur en Milieu Educatie |
| Adopteer een boom |
| Uitdagende wateronderzoeken voor kinderen als voorbeeld van onderzoekend leren |
| Onderzoekend & ontwerpend leren: 7 stappen |
| Artikelen bij 3.2 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan veel voorkomende preconcepten van leerlingen bij natuur en techniek beschrijven |
| Concept cartoons |
| Een verzameling bronnen over Natuur en Milieu Educatie |
| Concepten van kinderen |
| Artikelen bij 3.3 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan vragen van kinderen verbinden met vraagstukken binnen natuur en techniek |
| Filmpjes en lesmaterialen over het stimuleren van onderzoekend en ontwerpend leren bij kleuters |
| Artikelen bij 4.1 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan toelichten hoe natuur en techniek samenhangt met andere domeinen binnen het leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld (aardrijkskunde, geschiedenis en mens en samenleving) en met het leergebied Kunstzinnige oriëntatie. Hij kan dit illustreren met lesvoorbeelden |
| Chocola is geen chocola: lessen over duurzame ontwikkeling |
| Best practice: Project ‘We bouwen een stad’ voor groep 6 |
| Eenvoudige machines |
| Artikelen bij 4.2 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan taal- en rekenonderwijs op een betekenisvolle manier en rekening houdend met het leerling-niveau verbinden met natuur- en techniekonderwijs en kan dit illustreren aan de hand van lesvoorbeelden |
| Filmpjes en lesmaterialen over het stimuleren van onderzoekend en ontwerpend leren bij kleuters |
| Een lessenserie rond snelheid als voorbeeld voor veranderingen in het curriculum |
| Taalontwikkelende didactiek voor binask |
| Veranderende schaduwen |
| Artikelen bij 4.3 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan eigentijdse ICT-hulpmiddelen kiezen bij het bepalen van werkvormen voor natuur & techniek |
| Artikelen bij 1.1 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan gangbare en vernieuwende visies op inhouden en didactische benaderingen van natuur- en techniekonderwijs beschrijven en de daarmee beoogde leer- en ontwikkelingsopbrengsten bij kinderen toelichten. Hij kan zijn eigen standpunt hierin beargumenteren |
| Niet alle lessen over duurzame ontwikkeling behandelen duurzame ontwikkeling |
| Chocola is geen chocola: lessen over duurzame ontwikkeling |
| Seksuele vorming voor de Pabo |
| Wetenschappelijke geletterdheid ontwikkelen: de Socratische discussie |
| Wereldoriënterende vakken op de kaart |
| Wetenschap en Techniek in het primair onderwijs |
| Onderzoekend & ontwerpend leren: 7 stappen |
| Artikelen bij 1.2 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan toelichten hoe hij de keuze voor inhoud en didactische benaderingen afstemt op het profiel en de pedagogisch-didactische visie op schoolniveau |
| Artikelen bij 1.3 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan voor natuur- en techniekonderwijs voorstellen voor praktijkgericht onderzoek ontwerpen en kan uit vergelijkbaar onderzoek conclusies trekken en indien relevant, deze toepassen in zijn eigen natuur- en technieklessen |
| Wetenschap en Techniek in het primair onderwijs |
| Artikelen bij 2.1 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan voor natuur- en techniekonderwijs leerstof ordenen op schoolniveau in leerlijnen voor groep 1 t/m groep 8. Hij houdt daarbij rekening met de drie pijlers van natuur- en techniekonderwijs en zorgt tevens voor doorlopende leerlijnen door aan te sluiten bij de kerndoelen van het leergebied mens en natuur van de onderbouw voortgezet onderwijs |
| Onderzoekend & ontwerpend leren: 7 stappen |
| Artikelen bij 2.2 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan leerstof voor natuur en techniek verbinden met actuele gebeurtenissen die passen binnen educaties zoals natuur- en milieueducatie, duurzame ontwikkeling, gezondheidseducatie en burgerschapsvorming. Daarmee kan hij in het jaarprogramma expliciet aandacht creëren voor educaties die aansluiten bij het vakgebied en hiervoor passend lesmateriaal ontwerpen |
| Niet alle lessen over duurzame ontwikkeling behandelen duurzame ontwikkeling |
| Chocola is geen chocola: lessen over duurzame ontwikkeling |
| Seksuele vorming voor de Pabo |
| Relationele en seksuele vorming van basisschoolleerlingen op de PABO’s |
| Een verzameling bronnen over Natuur en Milieu Educatie |
| Groene speelruimte bij school, een handreiking |
| Natuur als bondgenoot bij zorgverbreding |
| Adopteer een boom |
| Artikelen bij 2.3 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student heeft meer gedetailleerde kennis van en inzicht in de kernconcepten en onder liggende begrippen van natuur en techniek, en kan daardoor op conceptueel niveau de samenhang toelichten binnen dit vakgebied en met de andere domeinen binnen het leergebied Oriëntatie op jezelf en de wereld |
| Concept cartoons |
| Toepassingen van begrippenkaarten |
| Opbrengsten ECENT conferentie 2011: Hersenwerk in onderwijs |
| Eenvoudige machines |
| Systeembenadering in het basisonderwijs |
| Concepten van kinderen |
| Kunnen kinderen leren kijken als een ontwerper? |
| Veranderende schaduwen |
| Artikelen bij 2.4 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student beschikt over meer gedetailleerde kennis van en inzicht in de vaardigheden en denk- en werkwijzen binnen natuur en techniek. Daardoor kan hij in zijn lesontwerpen meer variatie aanbrengen in de leerlingactiviteiten waardoor maatwerk beter tot zijn recht komt |
| Wetenschappelijke geletterdheid ontwikkelen: de Socratische discussie |
| Eenvoudige machines |
| Ontwerpen met hoofd en handen |
| Systeembenadering in het basisonderwijs |
| Concepten van kinderen |
| Stellingen, plaatjes en verhaaltjes: Vormen van kennis |
| Kunnen kinderen leren kijken als een ontwerper? |
| Artikelen bij 3.1 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan beschrijven hoe hij bij het ontwerpen van natuur- en techniekonderwijs rekening houdt met diversiteit in ontwikkelingsniveaus, talenten, leerstijlen en specifieke leer- en ontwikkelingsproblemen van kinderen. Hij kan beredeneren hoe deze diversiteit van invloed kan zijn op prestaties en ontwikkeling van leerlingen bij natuur en techniek |
| Genderverschillen in lerarenopleidingen |
| Wetenschappelijke geletterdheid ontwikkelen: de Socratische discussie |
| Workshop Vedotech conferentie 2011 ‘Techniekonderwijs en Diversiteit’ |
| Science-onderwijs vanuit een perspectief op gender-, taal- en etnische verschillen |
| Natuur als bondgenoot bij zorgverbreding |
| Artikelen bij 3.2 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan de keuze van lesinhouden binnen natuur en techniek afstemmen op de vragen van kinderen en actualiteiten enerzijds, en de leerlijn van het vak anderzijds |
| Artikelen bij 3.3 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan de typen vragen die kinderen stellen herkennen en toelichten hoe hij deze vanuit vakdidactische perspectief herformuleert tot onderzoeks- of ontwerpvragen. Hij kan dat illustreren aan de hand van lesopzetten met passende didactische benaderingen, dan wel bij de samenstelling van een jaarprogramma voor zijn groep |
| Artikelen bij 4.1 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan over meerdere leerjaren heen een vakoverstijgend onderwijsprogramma ontwerpen waarin natuur en techniek en andere vakgebieden in samenhang aan de orde komen. Hij kan toelichten hoe hij de leerlijnen van de onderliggende vakgebieden bewaakt |
| Wereldoriënterende vakken op de kaart |
| Artikelen bij 4.2 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan bij actuele gebeurtenissen de samenhang met natuur en techniek en andere vakgebieden benoemen en beredeneren hoe hij deze gebeurtenissen toegankelijk en begrijpelijk maakt voor leerlingen en hun betrokkenheid daarin verduidelijkt |
| Veranderende schaduwen |
| Artikelen bij 4.3 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan beredeneren hoe hij taal- en rekenactiviteiten op een effectieve en evenwichtige wijze toepast in didactische benaderingswijzen voor natuur- en techniekonderwijs |
| Een lessenserie rond snelheid als voorbeeld voor veranderingen in het curriculum |
| Taalontwikkelende didactiek voor binask |
| Science-onderwijs vanuit een perspectief op gender-, taal- en etnische verschillen |
| Taalgericht vakonderwijs voor techniek |
| Artikelen bij 4.4 |
|---|
|
Toelichting categorie: De student kan beschrijven hoe hij het aanbod van relevante instellingen buiten de school op een effectieve manier (dat wil zeggen met een voor leerlingen relevante leeropbrengst) verweeft in het jaarprogramma voor natuur- en techniekonderwijs van zijn groep en dit illustreren met een voorbeeld |
| Groene speelruimte bij school, een handreiking |
Downloads
- Download: Het rapport “Een goede basis” (zie blz. 35 t/m 40 voor de kennisbasis Natuur en Techniek)
- Beluister het interview op Radio 1 met Heim Meijerink, voorzitter Commissie Kennisbasis Pabo
Uit het voorwoord:
In 2010 werden landelijke teams geformeerd van Pabo opleiders om kennisbases te ontwikkelen voor de verschillende leergebieden waaronder Wetenschap en Techniek (W&T). De opdracht was de kennis en vaardigheden te specificeren die verwacht worden van een vakbekwame leerkracht, dus een leerkracht die al een aantal jaren les geeft en inmiddels ruime ervaring heeft in het geven van W&T lessen. Deze kennisbasis zou gebruikt worden om richting te geven aan de professionele ontwikkeling van een leerkracht in het leergebied W&T. […] Na indiening van de producten van de diverse kennisbasisteams werd besloten om toch kennisbases te ontwikkelen voor de startbekwame leerkracht in plaats van de vakbekwame leerkracht en deze dan als basis te nemen voor toetsing op de Pabo. Bovendien moest dit een kennisbasis zijn voor vakdidactiek terwijl de eerdere opdracht was om alleen W&T kennis en vaardigheden op te nemen en juist niet vakdidactiek.
Naast de kennisbasis voor de startbekwame docent is de onderstaande kennisbasis W&T voor de vakbekwame leerkracht een nuttig product voor allen die betrokken zijn bij W&T lerarenopleiding, nascholing en begeleiding. Het onderstaande team heeft aan de kennisbasis gewerkt:
Ed van den Berg (e.van.den.berg@hva.nl)
Lammert Blokhuis (lj.blokhuis@avans.nl)
Edith Louman (e.louman@hs-ipabo.edu)
Jos Marell (jos.marell@han.nl)
