Lerarenopleidingen Science en Wiskunde/Rekenen

Opleidingsmateriaal

03 november 2024
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Balans begrip-oefening

| PO | VO | MBO | Bij het aanbrengen van een goede basis voor rekenen-wiskunde is het belangrijk dat in het onderwijs een rijk arsenaal aan werkvormen en instructies wordt aangeboden. Het betekent in essentie veel aandacht voor oefening, maar ook veel aandacht voor begripsvorming. Oefening en begrip zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden bij reken-wiskundeonderwijs. Bij oefenen gaat het om…

10 oktober 2024
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Emergent modelleren

| PO | VO | Wiskunde voor Morgen Emergent Modelleren Deze ontwerpheuristiek heeft zijn oorsprong in een probleem dat Bereiter (1985) de ‘learning paradox’ noemt, die we als volgt kunnen parafraseren. “Om toegang te krijgen tot een bepaald onderdeel van de wiskunde moeten leerlingen de symbolen begrijpen die bij dat onderdeel van de wiskunde horen. Deze symbolen ontlenen hun…

03 juli 2024
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Reken-wiskundige vaardigheid

| PO | VO | MBO | Denkmodel over hoe de reken-wiskundige vaardigheid is opgebouwd uit verschillende aspecten Engelse term: Five strands of mathematical proficiency Verbeelding van wiskundige vaardigheid Het is niet eenvoudig om dergelijke samengestelde vaardigheden goed in beeld te brengen. De metafoor van een touw met strengen lijkt een goed beeld te geven. Engels: Nederlands: Toelichting In dit model…

12 juni 2024
Biologie // Informatica // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Sprong STEM Manifest 2024

| PO | VO | MBO | Eindproduct uit het project Sprong-STEM Dit Sprong STEM manifest 2024 bevat drie aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn tot stand gekomen in de periode 2020-2024, op basis van het werk in de verschillende professionele leergemeenschappen. Aanbevelingen: Leg een goede vakinhoudelijke en vakdidactische basis voor alle betrokken docenten Betrek meerdere instellingen bij PLG’s Maak in kerndoelen, opleiding…

11 december 2023
Biologie // Informatica // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Opleidingsmodules voor STEM onderwijs van het ICSE consortium

| PO | VO | MBO | in samenwerking met elwier/ecent en vo-ho-netwerken Gratis Modules ICSE Academy voor de lerarenopleiding en nascholing (wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie, informatica). Vier modules Onderzoekend leren – Learning by inquiry; Socio-scientific issues and Interdisciplinarity Diversiteit en inclusie – Diversity and Inclusion Technologie – STEM in a digital era Europese dimensie – STEM in Europe Pilots In…

12 augustus 2022
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Wiskunde in Teams

Werken aan grotere wiskundige opdrachten wiskundeinteams.sites.uu.nl Algemeen Het Freudenthal Instituut organiseert jaarlijks enkele wiskunde-evenementen waarbij leerlingen in teams van 3 of 4 een hele dag aan een grote wiskundige opdracht werken, met als eindproduct een werkstuk. Bij deze activiteiten staan vaardigheden als probleem oplossen, modelleren, representeren, redeneren, argumenteren en samenwerken centraal. Een goede onderlinge taakverdeling…

08 augustus 2022
Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort

Interview met Jacoliene van Wijk (ihkv beroepsbeeld)

Interview Jacoliene van Wijk Datum 7-7-2022 Bron Universiteit Utrecht, Freudenthal Instituut Drie interview-vragen (3 minuten) Waarom ben je wiskundedocent geworden? Waarom ben je ook onderzoeker geworden? Welk advies zou je willen geven aan toekomstige docenten? In het kader van het project Teach4Life is een verzameling video’s gemaakt waarin bèta-docenten iets vertellen over hun carrière: keuzes…

05 augustus 2022
Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Ieder kwartaal een les buiten het boekje

Zomer 2022 Activiteiten in schoolboeken leveren meestal precies de informatie die nodig is om een antwoord te vinden. Leerlingen krijgen daarmee weinig gelegenheid om te leren zelf informatie te zoeken en met onzekerheid te redeneren. Sinds 2019 publiceert het International Centre for STEM Education (ICSE) ieder kwartaal drie problemen die zich lenen voor onderzoekend leren….

29 juli 2022
Biologie // Natuurkunde // Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort

Ondersteunen (‘scaffolding’) bij SSI

Ondersteunen (‘scaffolding’), module over SSI en milieu-vraagstukken. Bron In deze Ensite module worden toekomstige leraren in de initiële lerarenopleiding geïntroduceerd om hun studenten te ondersteunen bij het omgaan met complexe maatschappelijk-wetenschappelijke milieuvraagstukken (environmental SSI) door een ondersteunings (scaffolding)kader te bieden. Geschreven voor de lerarenopleiding. Verwijzingen Bron Ensite, projectbeschrijving Scaffolding (op elwier/ecent)

08 juli 2022
Wiskunde // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort

Weet wat je meet – Giraf kaartspel (vmbo)

Giraf uitgave nr. 1 Weet wat je meet. Een statistiekspel op verschillende niveaus. Kaartspel ontworpen door Marijke Hassefras-Zuidbroek. Bestellen: Epsilon Uitgaven Het doel van dit spel is door middel van sorteren van kaartjes de meetschalen uit de beschrijvende statistiek te leren kennen. Er zijn drie niveaus waarop het spel gespeeld kan worden. Het spel kan…

01 mei 2022
Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort

Succesformules in Beeld

Zie ook Succesformules – het boek Vaak wordt de vraag gesteld door leerlingen vmbo/havo/vwo waar de wiskunde die zij leren toe dient. Het is dan belangrijk dat docenten wiskunde vmbo/havo/vwo bronnenmateriaal hebben om toepassingen van wiskunde in beroepen te laten zien. Letterlijk ‘wiskunde in beeld’ Huidige productie video’s (2021-2023) Via het PWN Youtube kanaal worden…

27 december 2021
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Wiskundeplezier

Van Haren, E. (2021). Wiskundeplezier. Verander je mindset door te durven, doen én begrijpen. Van Gorcum. In dit boek neemt Erik van Haren, docent wiskunde, je mee in een reis door het brein. De verbindingen die hij legt tussen pedagogiek, psychologie en (vak)didactiek zijn uniek. Het zet je aan het denken en zal je een…

06 oktober 2020
Wiskunde // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort

Giraf-reeks – materiaal voor vmbo wiskunde

De Giraf-reeks is een reeks publicaties van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren en Epsilon Uitgaven, bedoeld voor leerlingen en docenten vmbo en onderbouw havo/vwo. Giraf Nummer 5 – Plusminus In dit spel ga je spelenderwijs met positieve en negatieve getallen aan de slag. Auteurs: lerarenopleiding wiskunde van NHL Stenden, onder begeleiding van Paul Durenkamp. Giraf…

23 september 2019
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Inquiry Mathematics Resources (Purdue)

| PO | Opleidingsmaterialen: video’s over diverse onderwerpen uit de didactiek van rekenen-wiskunde inquirymathresources.org Purdue University Northwest (Erna Yackel, Paul Cobb and others) Video’s op diverse onderwerpen O.a. Werken met het rekenrek, groepsdiscussies voeren, e.d. Patterning and partitioning Structuring numbers Teacher’s role Coordinating units Measurement Video Legacy of Erna Yackel Invited lecture honoring the work of Erna…

03 september 2019
Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort

Toolkit Formatief Evalueren vernieuwd en uitgebreid

Handige instrumenten en documentatie die direct in de praktijk van klas en opleiding te gebruiken is, staat nu toegankelijk bij elkaar! In een eerder artikel werd de Toolkit Formatief Evalueren beschreven, gevuld met de opbrengsten van de leernetwerken van SLO, VO-raad, HU en WUR. Inmiddels is de toolkit uitgebreid en in een nieuw jasje gestoken….

01 september 2017
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang

Opbrengsten ECENT conferentie 2011: Hersenwerk in onderwijs

Op 12 mei 2011 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was de titel: Hersenwerk in onderwijs. Lees hieronder de verslagen van de deelnemers, van de openingslezing en de werkgroepen. En bekijk een videoverslag van de openingslezing en van de werkgroep Creatieve denktechnieken. Openingslezing: Hersenwerk in onderwijs Door: prof. Hilleke Hulshoff…

09 augustus 2017
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

16 mei 2012 ECENT conferentie: Leergemeenschappen

Op 16 mei 2012 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was het thema Leergemeenschappen. Binnenkort verschijnt hier het verslag van de conferentie.

08 augustus 2017
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

Songs for teaching

Je hoort ze steeds vaker: liedjes in het bètaonderwijs. Bijvoorbeeld de Photosynthesis Song. Leuk om een les mee te introduceren. Een andere mogelijkheid is leerlingen zelf liedjes te laten schrijven, bijvoorbeeld als verwerkingsopdracht. Alleen leuk, of zit er didactisch meer achter? Dit artikel gaat in op didactiek, effectiviteit, ervaringen en voorbeelden van het gebruik van…

03 augustus 2017
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

ECENT conferentie 15 mei 2013: Digitale didactiek

Een digibord ophangen is geen garantie op succes. Hoe kun je zinvol gebruik maken van digitale hulpmiddelen in de onderwijspraktijk? Op 15 mei 2013 wordt in de jaarlijkse ECENT conferentie ingegaan op deze vraag, met het thema: ‘Digitale didactiek: ICT gebruik in de bèta-lerarenopleiding’. Wouter van Joolingen (ELAN, UTwente) verzorgt de openingslezing ‘Actief ICT-gebruik in…

28 juni 2017
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

De natuurwetenschappelijke methode als een basis voor leren?

De leerling is tijdens zijn opleiding continu nieuwe kennis aan het ontdekken of bestaande kennis aan het herzien, net als een wetenschapper. De denk- en werkwijze die een wetenschapper gebruikt, kan een leerling gebruiken om zelf kennis eigen te maken. Om deze methode te gebruiken moet een leerling beschikken over onderzoeksvaardigheden: van problemen onderkennen tot…

08 mei 2017
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

Mascil: Onderzoekend leren in beroepscontexten

Leerlingen krijgen op school weinig te zien van het beroepenveld waar de kennis en vaardigheden die ze op school leren van pas komen. Ook gebruiken docenten weinig activerende werkvormen in hun lessen, terwijl uit onderzoeken blijkt dat die aanpak de motivatie voor het leren en de interesse in de bètavakken kan verhogen. Binnen het Europese project Mascil wordt geprobeerd aan beide tekorten wat te doen.

07 mei 2017
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

6 Aspecten van een onderzoekende houding

In alle fasen van het onderwijs is het werken aan een onderzoekende houding belangrijk. Het begint met het voeden van de nieuwsgierigheid van kleuters, maar waar koersen we in het onderwijs op af? Roeland van der Rijst komt in zijn onderzoek onder universitaire docenten in de natuurwetenschappen uit op zes verschillende aspecten die voor hen een onderzoekende houding typeren.

ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

Wetenschappelijke geletterdheid ontwikkelen: de Socratische discussie

Verslag van de werkgroep “Reflecting on Thinking” tijdens een eendaagse ASE Londen Conferentie. Hoe kun je leerlingen uitnodigen tot wetenschappelijk denken en wetenschappelijk taalgebruik? Een werkvorm hiervoor is de ‘Socratische discussie’. Hierbij krijgen groepjes leerlingen een rol toegewezen in een wetenschappelijk discussie. Deze werkvorm combineert bestaande didactische modellen tot een effectieve strategie om wetenschappelijke thema’s met een ethisch conflict te bespreken en doorgronden. Dit webartikel bevat achtergrondinformatie, lesideeën en lesmateriaal behorende bij de werkvorm ‘Socratische discussie’.

20 april 2017
Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Lang

Het 4 componentenmodel voor competentiegericht opleiden

Op een groot aantal VMBO en MBO opleidingen wordt competentiegericht opleiden vorm gegeven volgens een model dat is ontwikkeld door het consortium beroepsonderwijs, in samenwerking met scholen en wetenschappers. Dit zogenaamde vier componentenmodel bestaat uit: Leertaken, Ondersteunende informatie, Procedurele informatie en Deeltaakoefening

ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang

Begrippenkaarten – concept maps

In een begrippenkaart of ‘concept map’ laten leerlingen zien hoe zij de relatie zien tussen begrippen, voorwerpen en verschijnselen. Begrippenkaarten zijn zowel geschikt voor leerlingen in het basisonderwijs als in het voortgezet en hoger onderwijs. Dit artikel is een uitgebreide samenvatting van ‘Concept mapping’ van Gunstone & White (1992). Het geeft instructies voor het voorbereiden en geven van lessen met begrippenkaarten, en gaat in op verschillende toepassingen van begrippenkaarten.

Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Lang

Leerlingen wetenschappelijke artikelen laten lezen

Authentieke onderzoekspraktijken verschillen van onderzoek dat op school gedaan wordt. Er zijn bijvoorbeeld verschillen in denkwijze en complexiteit. Daarom passen Anat Yarden en haar onderzoeksgroep onderzoeksartikelen van wetenschappers aan voor het niveau van de vwo bovenbouw. Leerlingen die deze wetenschappelijke artikelen lezen, krijgen meer inzicht in het wetenschappelijk proces en hun onderzoekend denken verbetert. In dit webartikel wordt deze lesmethode besproken en onderzoek hiernaar.

17 april 2017
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang

Constructivisme

Constructivisme is een theorie over leren. Constructivisten zien leren als actieve constructie van kennis gebaseerd op wat de leerling al weet. Leerlingen interpreteren nieuwe informatie in het licht van hun eigen structuur van voorkennis. Geschiedenis De constructivische visie op leren is gericht op de kwalitatieve veranderingen die bij leerlingen plaatsvinden. Onderwijzen is op te vatten…

Biologie // Natuur // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang

Leren luisteren naar leerlingdenkbeelden over bèta-begrippen

Er is veel bekend over begripsproblemen die leerlingen in het voortgezet onderwijs hebben met begrippen uit de natuurwetenschappen, zoals kracht, energie, molecuul, gen, …. Toch valt het niet mee als docent begripsproblemen in de klas te herkennen. Dat vereist dat de docent nauwkeurig luistert naar leerlingen en even zijn eigen redenering aan de kant zet. Hoe kun je leraren-in-opleiding zo ver brengen?

Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang

Voorbereiden op begripsproblemen in de les

Er is veel bekend over begripsproblemen die leerlingen in het voortgezet onderwijs hebben met begrippen uit de natuurwetenschappen, zoals kracht, energie, molecuul, gen, …. Toch valt het niet mee als docent begripsproblemen in de klas te herkennen. Dat vereist dat de docent nauwkeurig luistert naar leerlingen en even zijn eigen redenering aan de kant zet. Hoe kun je leraren-in-opleiding zo ver brengen?

16 april 2017
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang

Vakdidactische voorkennis van leraren-in-opleiding onderzoeken

Net zoals een docent in zijn onderwijs over een vakbegrip rekening moet houden met de voorkennis van leerlingen, zo moet een vakdidactisch opleider rekening houden met de voorkennis van de leraren-in-opleiding. Daartoe moet de opleider zich van de vakdidactische voorkennis op de hoogte stellen, met name kennis over denkbeelden en begripsproblemen van leerlingen.
Dat kan hij/zij doen door de lio zonder het lesboek een les over een conceptueel moeilijk begrip te laten voorbereiden: de lesvoorbereidings-methode’ (lesson planning method).

30 december 2016
Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Alledaags rekenen

De Moor, E., & Kool, M. (2016). Alledaags rekenen. Prometheus. Nummerplaten, bankbiljetten, gokautomaten, de kalender, je streefgewicht… het leven lijkt soms wel één grote rekensom. In elke supermarkt, stationshal, huiskamer en kroeg wemelt het van de getallen. Om daar grip op te krijgen kan een rekenmachine soms helpen, maar daarvoor moet je nog steeds wel…

21 maart 2016
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

SSIBL (Socio-Scientific Inquiry Based Learning)

Bij onderzoekend leren denkt u misschien als eerst aan onderzoek doen door leerlingen zelf. Maar hebt u er wel eens aan gedacht dat u de didactiek van onderzoekend leren ook kunt inzetten bij het werken aan burgerschapsvorming? Dit artikel beschrijft het PARRISE-project, waarin onderzoekend leren wordt ingezet bij maatschappelijke vraagstukken.

04 mei 2015
Wiskunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang

Handboek wiskundedidactiek

Handboek voor de lerarenopleiding Een uitgave van Epsilon Auteurs: Paul Drijvers, Anne van Streun, Bert Zwaneveld Boek bestellen via Epsilon Het Nederlandse wiskundeonderwijs ziet er heel anders uit dan in 1974, toen het invloedrijke boek Didactiek van de wiskunde van Joop van Dormolen verscheen: toepassingen en ICT-gebruik hebben bijvoorbeeld een grotere rol gekregen. Daarnaast is…

06 september 2012
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang

ECENT conferentie 21 mei 2014: Het bèta-mozaïek

Op woensdag 21 mei 2014 wordt de jaarlijkse ECENT conferentie gehouden. Het thema van dit jaar is: Het bèta-mozaïek: Samenhang in de vakken. Dirk Jan Boerwinkel (FIsme, UU) zal de openingslezing verzorgen, over de nieuwe kennisbasis voor de onderbouw. Daarna worden er diverse werkgroepen aangeboden, over het thema en andere actuele onderwerpen. Hieronder volgen omschrijvingen…

31 december 2005
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort

Grappige, grillige en geniale getallen

Poskitt, K. (2005). Grappige, grillige en geniale getallen. Kluitman. Grappige, grillige en geniale getallen gaat over rare rekensommen, huiveringwekkende hersenbrekers en waanzinnige wiskundigen. Je kunt lezen over misverstanden bij de maffia, kunstige kaarttrucs en rottige rekenmachines. Verder kom je te weten: hoe oud je leraar is… hoe je een kanon niet moet afschieten… en waarom…

ELWIeR en Ecent als één STEM