Kennisbasis natuurkunde vakdidactiek
Kies het domein van de kennisbasis waarvoor u op zoek bent naar relevante artikelen. Er ontvouwt zich een submenu van dat domein, met daarin de categorieën zoals u die zult herkennen uit uw handboek.
Verwijzingen:
- Vakdidactische kennisbasis Natuurkunde
- Ideeën van lerarenopleiders voor de implementatie
- Vakinhoud natuurkunde eerstegraders op één lijn bij Technische Universiteiten
1.1 Natuurkundige begrippen leren
1.2 Reken- en practicumvaardigheden leren
1.3 Natuurkundige werkwijzen leren
1.4 Natuurkundige praktijktoepassingen leren
1.5 Motivatie (nut en noodzaak)
1.6 Vaktaal en taalgebruik
1.7 De persoon van de leerling: leeftijd, ontwikkeling, diversiteit
| Artikelen bij: 1.1 Natuurkundige begrippen leren |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Inzicht in begripsvorming • Bijbehorende leerprocessen sturen • Leerfasen: oriënteren, verwerven, verwerken, toepassen • Van concreet naar abstract naar concreet • Schoolvoorbeelden en praktijkvoorbeelden • Idealiseren en schematiseren • Inzicht in begrippennetwerken • Intuïtieve en wetenschappelijke denkbeelden • Herkennen van preconcepten en misconcepten bij individuele leerlingen |
| Activerende didactiek en wat is goed natuurkunde-onderwijs? |
| Activerende didactiek en wat is goed natuurkundeonderwijs? |
| Intuïtieve begrippen versus vakbegrippen |
| Misconcepties, elektriciteit energie en basisvorming |
| Voorbereiden op begripsproblemen in de les – Goed leren luisteren |
| Begrippenkaarten(1) |
| Omgaan met leefwerelddenken |
| Discussieposter en praktijktoepassing ontwerpen voor begripsproblemen bij elektriciteit |
| Artikelen bij: 1.2 Reken- en practicumvaardigheden leren |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Inzicht in leren van vaardigheden • Bijbehorende leerprocessen sturen • Leerfasen: inleiden, voordoen, nadoen, zelf doen • Opbouw van complexe vaardigheden in deelvaardigheden (bijvoorbeeld het Viercomponenten instructieontwerpmodel 4C/ID en andere “Instructional Design Models”) • De manier waarop leerlingen omgaan met formules en de problemen die leerlingen daarbij ervaren • Kennis van de manier waarop de leerlingen gecijferd zijn |
| Het viercomponentenmodel voor competentiegericht opleiding |
| Artikelen bij: 1.3 Natuurkundige werkwijzen leren |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Een nieuwsgierige en onderzoekende houding en hoe dat te stimuleren bij leerlingen • Kennis van de centrale rol die modellen spelen in de natuurwetenschappen (“Science is the name, modelling is the game”) • Kennis over het ontstaan, het gebruik en de reikwijdte van natuurkundige wetten, theorieën en modellen en dit vertalen naar de leersituatie van leerlingen • Switchen tussen model en werkelijkheid is voor leerlingen een complexe taak, waaraan extra aandacht besteed moet worden • Onderzoeken en ontwerpen • Inzicht in leren van werkwijzen |
| Probleemstellend onderwijs over een deeltjesmodel |
| Probleemstellend onderwijs over radioactiviteit |
| Probleemoplossen hoe doen ze dat? |
| Begrippen in beeld – concept mapping in de klas |
| Leren onderzoeken – basisvaardigheden oefenen |
| Vormen van kennis |
| Demonstratie versus leerlingenprakticum: in welke situatie welke gebruiken? |
| Artikelen bij: 1.4 Natuurkundige praktijktoepassingen leren |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Leerzame en betekenisvolle contexten voor leerlingen en hoe deze te gebruiken in het onderwijs • De verschillende rollen die contexten spelen in het natuurkundeonderwijs als hanteerbare representatie van de werkelijkheid • Contexten leren gebruiken als middel voor het ontwikkelen van conceptuele kennis (context-conceptbenadering) • Kennis van maatschappelijke aspecten • Debat en discussie |
| Concept-context kritisch benaderd voor natuurkunde |
| Ombouwen van reguliere lessen in context-concept lessen – in 5 stappen |
| Artikelen bij: 1.5 Motivatie (nut en noodzaak) |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • De bijdrage die natuurkundig denken heeft geleverd aan het verloop van de geschiedenis, het ontstaan van onze welvaart en de inrichting van onze leefomgeving • De rol die natuurkunde speelt in vervolgstudies en beroepen • Wat de natuurwetenschappelijke kijk op de wereld kan bijdragen aan het verhelderen van maatschappelijke discussies |
| Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling – aandacht voor Energie |
| Probleemstellend onderwijs over milieu |
| Het ontwikkelen van duurzame ontwikkeling in de techniekles -een overzicht |
| HAVO leerlingen kiezen – Tien succesfactoren voor een N-profiel |
| Projecten met diepgang – begrippen en vaardigheden aanleren in een project |
| Authentieke contexten binnen natuurwetenschappelijk onderwijs |
| Artikelen bij: 1.6 Vaktaal en taalgebruik |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Onderscheid tussen spreektaal en vaktaal • Culturele gebondenheid van taal • Taal en begripsvorming |
| Taalgericht techniekonderwijs |
| Artikelen bij: 1.7 De persoon van de leerling: leeftijd, ontwikkeling, diversiteit |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Verschillen en ontwikkelingen in: – abstractievermogen – planningsvermogen – belangstelling • Jongens en meisjes • Autochtoon en nieuwe nederlanders |
| Les ontwerpen volgens Kolb |
| Interesse georiënteerd na/sk onderwijs -ervaringen van OSB Amsterdam |
| Het puberbrein |
| Stimuleren van β-talent in de klas |
| Naar een leerlijn onderzoekende houding |
| Debatteren over techniek |
| Mindshifting: (Hoe) kunnen we mindsets veranderen? |
| Genderverschillen in lerarenopleidingen |
2.1 Instrueren en uitleggen
2.2 Begeleiden
2.3 Praktisch werken
2.4 Ontwikkelen en arrangeren van lesmateriaal
| Artikelen bij: 2.1 Instrueren en uitleggen |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Leerstof analyseren • Presenteren, uitleggen, demonstreren • Gebruik van voorbeelden en richtvragen • Schoolvoorbeelden en praktijkvoorbeelden • Idealiseren en schematiseren • Begrippennetwerk • Gebruik van visuele hulpmiddelen |
| Just in time teaching |
| Begrippenkaarten(2) -Vragen en antwoorden over het gebruik van begrippenkaarten in de les |
| Songs for teaching |
| Beweegredeneren: een werkvorm bij dilemma’s in de klas |
| Onderwijsparade 2013: Wat maakt een docent een goede docent? |
| Toepassingen van begrippenkaarten |
| Artikelen bij: 2.2 Begeleiden |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Observeren en diagnostiseren • Motiveren • Activerend begeleiden • Planmatig werken • Systematische aanpak • Feedback vragen en geven • Administreren |
| Just in time teaching |
| Constructivisme -een samenvatting |
| Probleemstellende benadering: een samenvatting |
| Toetsing & feedback beïnvloeden onderwijsrendement |
| Artikelen bij: 2.3 Praktisch werken |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Organiseren, veiligheid • Instrueren, werkblad • Differentiëren • Gebruik instrumenten • Verwerken gegevens • Relatie theorie – experiment • Onderzoeksaspecten • Resultaten en nauwkeurigheid • Verslag, presentatie • Nabespreken • Beoordelen |
| EXO in actie: Beheersbaar maken van het profielwerkstuk |
| Praktijkonderzoek in de eigen schoolpraktijk |
| Leren onderzoeken, basisvaardigheden oefenen |
| Artikelen bij: 2.4 Ontwikkelen en arrangeren van lesmateriaal |
|---|
| Toelichting bij de categorie: De student kan op basis van zelf geformuleerde resultaat- en procesdoelen: • Studiewijzers maken • Aanvullende opdrachten samenstellen • Practicumbeschrijvingen aanpassen • Aanvullend materiaal verzamelen • Werkbladen en toetsen maken • Samenwerken met collega’s • Bijdragen aan projectonderwijs • Aangepast lesmateriaal evalueren en bijstellen |
| Simulaties bij licht en geluid |
3.1 Het curriculum natuurkunde
3.2 Verwante vakken
3.3 Schoolboeken
3.4 Leermiddelen
3.5 Examenprogramma’s en eindtermen
| Artikelen bij: 3.1 Het curriculum natuurkunde |
|---|
| Toelichting bij de categorie: Op basis van: • Examenprogramma’s en leerplandocumenten • Eisen van vervolgopleiding en beroep, (tweede fase en profielen, beroepskolom) • Schoolbeleid en eigen onderwijsvisie (onderwijswerkplannen) |
| Project dat ontwerpen ontwikkelde |
| Naar een leerlijn “onderzoekende houding” |
| Een leerlijn prakticum |
| DBKna |
| Kwantummechanica in het voortgezet onderwijs |
| Leerplanwerkboeken natuurkunde voor het vrijeschoolonderwijs |
| Wereldoriënterende vakken op de kaart |
| Artikelen bij: 3.2 Verwante vakken |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Kennis van de verschillende benaderingswijzen, basisconcepten en methodieken zodanig dat men in staat is om het onderwijs voor de juiste doelgroepen te vertalen naar leerinhouden en leeractiviteiten • Een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het curriculum door eigen inbreng als vak(didactische)- deskundige in samenwerking met collega’s en hierbij rekening houden met de eigen onderwijsvisie en vigerend schoolbeleid (missie van de school) • Kennis van de plaats, inhoud en integratie van natuurkunde in NaSk, in leergebieden als Mens en Natuur en in het gehele schoolcurriculum • Onderwijsinhouden selecteren in afstemming met verwante schoolvakken en/of leergebieden • Een centraal concept uit het leergebied omzetten in onderzoeksvragen van de levende en niet-levende natuur |
| Een leerlijn voor werken met verbanden: samenwerking tussen vakken, organisatie en didactiek |
| Vakvernieuwingen: conferentie 5 juni 2009 |
| Docentnetwerken als motor voor dynamische vakontwikkeling |
| Teamteaching |
| Curriculumevaluatie bètavakvernieuwing tweede fase |
| Bewegingen modelleren: wiskunde en natuurkunde dichterbij elkaar |
| ECENT conferentie 21 mei 2014: Het bèta-mozaïek |
| Boek: Ruim en evenwichtig, oordeelsvorming in de biologieles |
| Beweegredeneren: een werkvorm bij dilemma’s in de klas |
| Artikelen bij: 3.3 Schoolboeken |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • De belangrijkste lesmethoden die in het 2e graads gebied gebruik worden; zowel de de smalle als de (leergebied)brede methoden • Didactische kenmerken waarop deze methoden zich van elkaar onderscheiden, zoals: – thematisch-cursorisch – concepten-contexten – tekstgebruik – typeringen van opgaven en opdrachten – rol van het experiment – ict-gebruik • Relaties kunnen leggen tussen de op de stageschool gebruikte methoden en de visie van de school / team / vakgroep op onderwijzen en leren |
| Artikelen bij: 3.4 Leermiddelen |
|---|
| Toelichting bij de categorie: Leermiddelen zoals: • Simulaties (inclusief applets, physlets, flashlets, etc.) • Experimenten • Contextrijke vraagstukken • Conceptcartoons • Demonstratieproeven • Leerling-projecten • Toetsen • Opdrachtbladen • WebQuests • Experimenten met de computer (Coach) |
| Meten met de PC – een leerlijn |
| Werken met applets – vragen en antwoorden over applets |
| Bruikbaar digitaal leermateriaal en de digigeneratie |
| Applets voor beter begrip |
| Artikelen bij: 3.5 Examenprogramma’s en eindtermen |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Examenprogramma’s (=CSE) en eindtermen voor het betreffende schoolvak of leergebied (=SE) zodat een verantwoorde keuze van leerstof mogelijk is • Compex-examens en de specifieke vaardigheden die hiervoor met leerlingen geoefend moeten worden • Praktische opdrachten bij het SE |
4.1 Theorie- en practicumlokaal
4.2 Veldwerk en beroepenveld
4.3 Natuurkundeonderwijs en ICT
| Artikelen bij: 4.1 Theorie- en practicumlokaal |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Audiovisuele hulpmiddelen • ICT-voorzieningen (digibord, computers / laptops) • ARBO, veiligheid en milieu-eisen • Regels en afspraken die gelden tijdens practisch werk • Voorzieningen: water, elektriciteit en gas • Kasten en opbergsystemen • Practicummaterialen en apparatuur |
| EXO in actie: Beheersbaar maken van het profielwerkstuk |
| Artikelen bij: 4.2 Veldwerk en beroepenveld |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Natuurkunde van het vrije veld (Minnaert) • Stedelijke omgeving (industrie, haven, bedrijven) • Natuurkundige kennis en vaardigheden in beroepen |
| De val van Galileï – natuurkundekamp voor 4VWO |
| Een gastspreker in de klas |
| Artikelen bij: 4.3 Natuurkundeonderwijs en ICT |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Specifieke kennis en vaardigheden m.b.t. Office-toepassingen voor verslaggeving en experimenteel werk (formule-editor van Excel, grafieken maken met Word, enz.) • Kennis over gebruik van computers / laptops in de klas o.a. voor meten en modelleren • Kennis van digitale kennisbanken en bronnenverzamelingen voor natuurkunde en natuurkundeonderwijs (ECENT, digitale school, kennisnet, natuurkunde.nl, enz.) • Kennis van specifieke software voor natuurkunde en natuurkundeonderwijs en de mogelijkheden omdat door leerlingen te laten gebruiken |
| ELO als administratief medium voor opdrachten |
| Serious Games in de natuurwetenschappen |
| Opbrengsten van de ECENT conferentie 2013: Digitale didactiek |
| Kennisnet Onderzoeksconferentie 2013: Wat werkt met ICT in het onderwijs |
5.1 Ontwerpen en maken van toetsen
5.2 Beoordelen van toetsen
5.3 Analyse en evaluatie
| Artikelen bij: 5.1 Ontwerpen en maken van toetsen |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Mondelinge en schriftelijke overhoringen • Theoretische kennis- , inzicht en vaardigheidstoetsen • Diagnostische toetsen • Praktische vaardigheidstoetsen en andere leerling-producten ( bijv.: presentaties, verslagen) • Bij toetsen en andere leerling-producten heldere beoordelingscriteria opstellen, ook als het gaat om de beoordeling van het leerproces (rubrics) • Een bewuste en dus te motiveren keuze maken m.b.t. soort toets of product, de vorm, de inhoud en in relatie tot het beoogde leerresultaat • Een relatie leggen tussen datgene wat en op welke manier er getoetst wordt en de manier waarop het onderwijs vorm en inhoud werd gegeven |
| Een toets en correctievoorschrift maken bij kracht en beweging |
| Artikelen bij: 5.2 Beoordelen van toetsen |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Beoordelen van een toets / leerling-product volgens de vooraf gestelde criteria op een consistente en valide wijze • Idem voor een beoordeling van het leerproces • Inhoudelijke feedback geven aan leerlingen, om daarmee hun leerproces te kunnen aansturen • Observatieschema’s hanteren bij practicumtoetsen • Huiswerkbeoordeling |
| Het beoordelen van een ontwerp -Hoe beoordeel je een ontwerp van leerlingen? Gebruik bijv. een rubric |
| Toetsing & feedback beïnvloeden onderwijsrendement |
| Artikelen bij: 5.3 Analyse en evaluatie |
|---|
| Toelichting bij de categorie: • Vanuit de resultaten van toetsing (leerling-producten) een eigen analyse maken van de kwaliteit en validiteit van het toetsinstrument • Op basis van die analyse uitspraken doen over de kwaliteit en effectiviteit van het leerproces • Analyse en conclusies verifiëren door terugkoppeling naar leerlingen en bespreken met (vak)collega’s • Reflectie met betrekking tot de relatie tussen inrichting en uitvoering van het onderwijs en de toetsing van het beoogde leerresultaat • Verbeteringen aanbrengen in de opzet van het onderwijs en daarmee samenhangende wijze van toetsing van het leerresultaat en leerproces |
6.1 Vakkennis bijhouden
6.2 Vakdidactisch onderzoek
| Artikelen bij: 6.1 Vakkennis bijhouden |
|---|
| Toelichting bij de categorie: Informeert zich door middel van en maakt (ten behoeve van de lespraktijk) gebruik van: • Geschikte (studie)boeken met voor natuurkundedocenten interessante en toegankelijke inhoud • “Natuurkunde in de media” • Vaktijdschriften (o.a. NWT Natuurwetenschap & Techniek, Nederlands tijdschrift voor Natuurkunde, Scientific American) • Internetbronnen met betrouwbare informatie over actuele ontwikkelingen binnen de natuurkunde |
| Vakvernieuwingen bovenbouw – overzichtsartikel met veel verwijzingen |
| Lerarenconferenties van Twenst Meesterschap -netwerken, vakinhouden en lesideeën |
| Overzicht NVOX artikelen op ecent.nl |
| Opbrengsten van de ECENT conferentie 2012: Leergemeenschappen |
| De rol van websites in professionaliserings-activiteiten van bèta-lerarenopleiders |
| Artikelen bij: 6.2 Vakdidactisch onderzoek |
|---|
| Toelichting bij de categorie: Heeft kennis van en maakt gebruik van nationale en internationale vakverenigingen, bijbehorende tijdschriften en voor leraren relevante conferenties, zoals: • NVOX, Impuls, Physics Teacher • Woudschoten- / Reehorst- / LioNS- conferentie |
| Dudoc – Docenten doen onderzoek naar beta vernieuwingen |
| Hoe bereiden we studenten voor op vernieuwing? |
| Natuurkundedocenten onderzoeken de schoolpraktijk – instrumenten voor praktijkonderzoek |
| Leren van Bètadocenten – Pedagogical content knowledge (PCK) |
| Vakdidactiek via zelfontdekkend leren – mbv het VESTlt-model |
| Onderwijsresearch voor bèta en techniek |
| Concept-context onderwijs: benodigde docentcompetenties ontwikkelen |
7.1 Begrippen
7.2 Vaardigheden
7.3 Werkwijze
| Artikelen bij: 7.1 Begrippen |
|---|
| Toelichting bij de categorie: De didactiek van de natuurkundige begrippen uit het 2e-graadsgebied, waaronder: tijd, kracht, massa, energie, warmte, straling, fase, temperatuur, licht, geluid, elektriciteit, chemische stoffen en reacties, radioactiviteit en het atoommodel. Ook: eenheden / grootheden, oorzaak / gevolg, macro / micro. Didactische hulpmiddelen: • Analogieën • Grafische voorstellingen • Modellen, simulaties • Misconcepten • Voorbeelden / toepassingen • Rekenen, meten en bouwen |
| Stoot, impuls en blaaspijpjes |
| De wet van elementenbehoud |
| Voorzichtig met elementen |
| Onderwijs over ioniserende straling |
| Artikelen bij: 7.2 Vaardigheden |
|---|
| Toelichting bij de categorie: Didactiek van: • Verklaren, uitleggen, verslag doen • Meten, experimenteren • Formules en tabellen gebruiken • Schatten, rekenen • Lezen (instructies, schema’s, grafieken) • Tekenen (voorstellingen, schema’s, grafieken) |
| Significante cijfers, hoe zit dat nou? |
| Significante cijfers bij rekenen en meten -een NVOX artikel |
| Leren onderzoeken: achtergronden |
| 6 aspecten van een onderzoekende houding |
| Practicum: leren ze er wat? – Een NVOX artikel |
| De natuurwetenschappelijke methode als een basis voor leren? |
| Artikelen bij: 7.3 Werkwijze |
|---|
| Toelichting bij de categorie: Didactiek van: • Theorievorming • Onderzoeken • Ontwerpen • Probleem oplossen • Modelleren |
| Het elementbegrip fenomenologisch |
| Modelleren dmv ICT: een samenvatting |
| De aard van natuurwetenschappen – en techniek in het onderwijs |
| Concept cartoons |
| Ontwerpers in het Onderwijs |
| Leren probleemoplossen met hints |
| Leerlingen wetenschappelijke artikelen laten lezen |
| Kinderen doen ‘eerlijk’ onderzoek |
| Vaardigheden maken kinderen tot zelfstandige onderzoekers |
| Wetenschappelijke geletterdheid ontwikkelen: de Socratische discussie |
| Natuurwetenschappelijk modelleren in het VO |
Gerelateerde artikelen
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
