Onderbouw h/v
Wiskunde // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Wiskunde Klas 3-dag – 2026
De Wiskunde Klas 3-dag is een competitie voor leerlingen uit 3/4 vmbo en 3 havo/vwo. Onderdeel van Wiskunde Dagen. OWD 2 t/m 13 februari 2026 De volgende versie van de Onderbouw Wiskunde Dag wordt aan de deelnemende scholen gestuurd. De officiële wedstrijddag vindt plaats op woensdag 4 februari 2026, onder verantwoording van de docent(e) die…
ANW // Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Hoger Onderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Wiskundige formules in natuurwetenschappen en wiskunde
Een oude zorg: er is een kloof tussen het onderwijs in de wiskunde en in de natuurwetenschappen. Harrie Eijkelhof (UU) en Peter Kop (UL) zijn in de problematiek van het gebruik van formules gedoken. Zij laten aan de hand van internationale literatuur zien dat die kloof niet een typisch Nederlands probleem is. In combinatie met…
Natuurkunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Educational Designer van juni 2025 verschenen
Educational Designer is een blad van en voor ontwikkelaars van onderwijs in wiskunde en in sciencevakken, met veel aandacht voor didactisch onderzoek en implementatie-onderzoek rond onderwijsmateriaal in ontwikkeling. educationaldesigner.org Bij het verschijnen van: juni 2025 Special Issue on Design for Justice and Belonging This special issue explores the urgent need to integrate justice, equity, and…
Biologie // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Lesmateriaal duurzaamheid
Lesmateriaal ontwikkeld in het kader van het project Duurzaamheidsvraagstukken in het bètaonderwijs. Zie ook het proefschrift (2023: Michiel van Michiel van Harskamp: Ask, find out and act). De zes lesmodules zijn ontwikkeld tijdens de Lesson Study cycli van Burgerschapsvorming rond duurzaamheidsvraagstukken in het bètaonderwijs. De modules zijn bruikbaar in de onderbouw van het VO. Mogelijk…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Kort Vacature – kerndoelenteam Mens & Natuur
SLO zoekt leraren en vakexperts die mee werken aan de actualisatie van de kerndoelen van verschillende leergebieden. Wat moeten leerlingen in het primair onderwijs, de onderbouw van het voortgezet onderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs kennen, kunnen en ervaren? Voor het kerndoelenteam Mens & Natuur wordt gezocht naar: 2 docenten havo/vwo natuur-/scheikunde/techniek 3 vakexperts hbo/wo…
Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Hoe leer je leerlingen onderzoeken? Eureka!
Wientjes, H. and Veenhoven, J. (2022). Eureka! Didactiek voor het leren onderzoeken in vwo én havo. Utrecht: Onderwijsadvies & Training, Faculteit Sociale Wetenschappen, Universiteit Utrecht. uu.nl/eureka Dit boek geeft docenten handvatten om binnen het eigen vak leerlingen de beginselen van ‘onderzoek doen’ bij te brengen. Versie 2022 In 2023 verscheen een compleet herziene editie van…
Biologie // Natuur // Natuurkunde // Scheikunde // Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Meertalige kinderen in het wetenschapsmuseum
Bij MultiSTEM verschijnen met enige regelmaat Blogs. Nieuw verschenen is een blog over hoe meertalige kinderen meedoen in het wetenschapsmuseum. In de blog vertelt onderzoeker Lucía Chisari over haar eerste onderzoek. Een van de conclusies uit dit eerste onderzoek is dat taal een grote rol speelt als kinderen en hun ouders zich echt in de…
Wiskunde // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Cryptografie – boekje wiskunde (onderbouw h/v)
Giraf uitgave nr. 2 Cryptografie. Geschreven door Paul Durenkamp. Bestellen: Epsilon Uitgaven Codes, geheimtaal en cryptografie kom je in het dagelijks leven overal tegen zonder dat jij je er altijd bewust van bent. Het kan een spiekbriefje zijn, maar ook het pinnen van geld of het verzenden van een WhatsApp-berichtje. Veel informatie is tegenwoordig ’versleuteld’,…
Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Kort Conferentie Expeditie W&T. Structureel aan de slag met Wetenschap & Technologie in het po en onderbouw vo
1 juni 2022 15:00-18:30 (inloop vanaf 14:00) De Gasfabriek in Deventer! Laatste kans! Meld je aan voor Expeditie W&T op 1 juni 2022 Wil je dat wetenschap & technologie structureel aan bod komt in het onderwijs? Kom dan met jouw studenten naar de gratis conferentie Expeditie W&T op woensdag 1 juni in de Gasfabriek in…
Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Webinar vakkenstructuur wiskunde havo/vwo
Heb je 8 december 2021 het webinar over de vakkenstructuur wiskunde havo/vwo gemist? Kijk het hier terug. In opdracht van het ministerie van OCW brengt een werkgroep begin 2022 advies uit over de vakkenstructuur wiskunde havo/vwo. Deze werkgroep organiseerde afgelopen week een webinar om haar conceptadviezen te bespreken. Meer informatie over de werkgroep.
Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Webinar vakkenstructuur wiskunde havo/vwo op 8 december
Ben je leraar wiskunde, schoolleider of decaan in het voortgezet onderwijs? Of werk je op een hbo of universiteit en wil je meer weten over de (ontwikkelingen in) de vakkenstructuur wiskunde op de havo en in het vwo? Meld je hier aan voor het webinar op 8 december, van 16.00-17.30. De NVvW en SLO hebben…
Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Wat zet studenten aan tot kritisch denken bij een practicum?
Om leerlingen een practicumopdracht goed te laten uitvoeren geven we leerlingen instructies. Tegelijkertijd willen we juist dat leerlingen tijdens practica kritisch denken en problemen zelf leren oplossen. Met een beurs van het postdoc VO-project onderzocht scheikundedocent en onderzoeker Marion van Brederode twee schooljaren in 6 VWO-groepen wat leerlingen aanzet tot kritisch denken tijdens een scheikundepracticum….
Biologie // Rekenen/Wiskunde (vo) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Didactische mogelijkheden van escape rooms
Over de opkomst en didactische mogelijkheden van Escape Rooms in het voortgezet onderwijs. Een eerdere versie van dit artikel (uit 2018) had de titel ‘je moet diep, diep nadenken’, n.a.v. een workshop bij het NIBI. Nieuw verschenen 2020 Veldkamp, A., Van de Grint, L., Knippels, M. C. P. J. and Van Joolingen, W. (2020). Escape…
Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Online Mathematics Education Seminar – Peter Kop
Title Teaching graphing formulas by hand to promote students’ symbol sense People Peter Kop, Universiteit Leiden Date 8-10-2020 Source Utrecht University, Freudenthal Institute seminar Many students in secondary school continue to have serious problems with algebra formulas which are very abstract for them (e.g. Kieran, 2006). Often these students lack symbol sense, that is, they…
Wiskunde // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Giraf-reeks – materiaal voor vmbo wiskunde
De Giraf-reeks is een reeks publicaties van de Nederlandse Vereniging van Wiskundeleraren en Epsilon Uitgaven, bedoeld voor leerlingen en docenten vmbo en onderbouw havo/vwo. Giraf Nummer 5 – Plusminus In dit spel ga je spelenderwijs met positieve en negatieve getallen aan de slag. Auteurs: lerarenopleiding wiskunde van NHL Stenden, onder begeleiding van Paul Durenkamp. Giraf…
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Praktijkboek natuurkundedidactiek – Natuurkundelessen ontwerpen
Website: https://natuurkundelessen-ontwerpen.nl/ Het boek is bedoeld voor gebruik bij het onderdeel vakdidactiek in de tweedegraads lerarenopleiding als kennisbasis voor (aanstaande) natuurkundeleraren in het vmbo (voor het vak NaSk 1) en de onderbouw havo en vwo. Het biedt daarnaast ondersteuning aan de leraar die daar actief aan de slag wil met het verder ontwikkelen van het…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Meewerken aan het landelijk curriculum? Meld je aan!
Voor de curriculumherziening zoeken we leraren. Ben jij die enthousiaste en nieuwsgierige leraar die gemotiveerd is om mee te denken over de herziening van het landelijk curriculum? In oktober vorig jaar leverden leraren en scholen hiervoor de bouwstenen, waar nu eerst een wetenschappelijke curriculumcommissie zich over zal buigen. In januari ga je samen met andere…
Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Woudschoten Chemie Conferentie 2020
De Woudschoten Chemie Conferentie is de conferentie voor docenten in het scheikundeonderwijs voor havo- en vwo-leerlingen in Nederland. Elk jaar nemen ruim 350 scheikundedocenten uit heel het land deel aan de conferentie. Het toont aan dat deze conferentie inmiddels een onmisbare ontmoetingsplek is geworden voor de familie van chemiedocenten. Het scheikundeonderwijs is en blijft in…
Biologie // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Zee Kust Klas – 34ste NIBI-conferentie
Kom vrijdag 17 en zaterdag 18 januari naar Egmond aan Zee en dompel je onder in een vloedgolf van praktische workshops en interessante zee-achtige lezingen waarmee je de mariene biologie laat leven voor leerlingen. Doe mee met de snijpracticumworkshop, verschillende uitbeeldpractica of ga struinen in duinen of jutten op het strand. Je kunt zelfs…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Techniek (VO) // Basisonderwijs // Beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Winterschool 2020 – Breng wetenschap in de klas!
Kom jij op woensdag 29 januari 2020 ook naar de elfde editie van de Winterschool? Tijdens deze professionaliseringsdag op de Radboud Universiteit in Nijmegen vinden leraren uit het basisonderwijs handvatten en inspiratie om wetenschap de klas in te brengen. In de ochtend volg je lezingen van de wetenschappers die de basis hebben gelegd voor de…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Kort Ontwikkeling van curriculum frameworks in het VK
In het Verenigd Koninkrijk zijn de drie bèta-vakverenigingen – de Royal Society of Biology (RSB), de Royal Society of Chemistry (RSC) en het Institute of Physics (IoP) – met een zeer interessant project bezig. In eerste instantie zelfstandig, maar ook steeds meer in overleg, zijn ze zogenaamde frameworks aan het ontwikkelen voor toekomstige curricula: adviezen…
Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Hoger Onderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Vakantiecursus Platform Wiskunde Nederland – 30 en 31 augustus 2019
Voor leraren in de exacte vakken aan havo, vwo, hbo leerlingen en andere belangstellenden organiseert het Platform Wiskunde Nederland (PWN) in 2019 een vakantiecursus met als thema: “Deep Learning: Van meetdata via datarepresentatie naar voorspellen”. Dit jaar betreft het een tweedaagse cursus, vrijdag 23 augustus en zaterdag 24 augustus op het Centrum voor Wiskunde &…
// Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Vacature Thema-expert ‘Natuur en Technologie’ voortgezet onderwijs
SLO zoekt een thema-expert ‘natuur en technologie’ voor de sector voortgezet onderwijs met als specifieke achtergrond: technologie en toepassing, nask1/natuurkunde of biologie (40 uur per week). In de functie van leerplanontwikkelaar heb je een inhoudelijke en coördinerende rol bij de ontwikkeling van doelen, kaders en instrumenten. Je verbindt op effectieve wijze SLO aan andere organisaties…
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Het realiseren van een CoCo-leeromgeving: Percepties van leerlingen en docenten
Tijdschrift voor Didactiek van de Beta-wetenschappen, uitgegeven door het Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht in de periode 1983-2014 Voorbraak, J. de Putter, L. Taconis, R. den Brok, P.Tijdschrift voor Didactiek van de Beta-wetenschappen 2011 – 28(2), 21-42,Download pdf The concept-in-context (CoCo) innovation tries to tackle problems concerning the low interest of students in science subjects. Guidelines…
Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Hoger Onderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Vakantiecursus Platform Wiskunde Nederland – 23 en 24 augustus 2019
Voor leraren in de exacte vakken aan havo, vwo, hbo leerlingen en andere belangstellenden organiseert het Platform Wiskunde Nederland (PWN) in 2019 een vakantiecursus met als thema: “Deep Learning: Van meetdata via datarepresentatie naar voorspellen”. Dit jaar betreft het een tweedaagse cursus, vrijdag 23 augustus en zaterdag 24 augustus op het Centrum voor Wiskunde &…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Toolkit Formatief Evalueren
De opbrengsten van drie leernetwerken van SLO en VO-raad rond het thema ‘formatief evalueren’ zijn beschikbaar in een online toolkit. Daar zijn instrumenten en publicaties te vinden om in de klas, op school en in de lerarenopleiding mee aan de slag te gaan met formatief evalueren. SLO en de VO-raad hebben in 2017 leernetwerken van…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Conferentie ‘Gamedidactiek: Hands on!’
Voor onderwijsprofessionals en trainers uit alle geledingen en onderwijsniveaus, organiseren Hogeschool Utrecht en Saganet op 23 januari 2019 de conferentie: ‘Gamedidactiek: Hands on!’ De bezoekers krijgen antwoord op vragen als: Wat voegt een spel toe aan jouw lessen? Hoe kun je spellen of games effectief inzetten in je les? En hoe kun jij mórgen met…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Techniek (VO) // Basisonderwijs // Beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Winterschool 2019 – Breng wetenschap de klas in
Op woensdag 23 januari 2019 wordt de 10e Winterschool georganiseerd. Tijdens deze feestelijke Winterschool komen drie succesthema’s uit de beginjaren van het WKRU terug. Dit jaar kun je als extraatje een kijkje nemen in één van de laboratoria van de Radboud Universiteit, bijvoorbeeld het vissenlab of het fMRI lab. Tijdens de Winterschool enthousiasmeren we leraren in…
Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Woudschoten Chemie Conferentie – 2 en 3 november 2018
De Woudschoten Chemie Conferentie is de conferentie voor docenten in het scheikundeonderwijs voor havo- en vwo-leerlingen in Nederland. De conferentie wordt jaarlijks bezocht door ruim 300 scheikundedocenten uit heel het land. Het toont aan dat deze conferentie inmiddels een onmisbare ontmoetingsplek is geworden voor de familie van chemiedocenten. Het scheikundeonderwijs is en blijft in beweging,…
Rekenen/Wiskunde (vo) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Jaarvergadering en studiedag NVvW – 3 november 2018
Op zaterdag 3 november zal de jaarlijkste studiedag van de NVvW plaatsvinden. Zoals altijd in het Ichthus College te Veenendaal. Het thema van de studiedag is dit jaar Natuur(lijk(e)) wiskunde “Het boek van de natuur is geschreven in de taal van de wiskunde” . Aldus sprak Galilei. Zonnebloemen en konijnen worden door wiskundigen al snel…
// Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Lesson Study: van enthousiasme naar succesvolle praktijk
Lesson Study NL organiseert op 8 mei 2018 in Utrecht voor de derde keer de landelijke Lesson Study-conferentie voor onderwijsprofessionals, met als titel ‘Lesson Study: van enthousiasme naar succesvolle praktijk.’ Lesson Study krijgt in Nederland steeds meer voet aan de grond. Op veel verschillende scholen voor zowel po, vo, mbo als ho zijn inmiddels docenten…
Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Herijkte kennisbases en profileringskader lerarenopleiding basisonderwijs afgerond
Donderdag 15 februari 2018 zijn de herijkte kennisbases en het profileringskader van de lerarenopleiding basisonderwijs symbolisch overhandigd aan Barbara de Kort, voorzitter van het Landelijk Overleg Lerarenopleidingen Basisonderwijs (LOBO). “Lerarenopleiders hebben afgelopen periode met grote inzet en betrokkenheid gewerkt aan het herijken van de kennisbases. Het resultaat is een gemeenschappelijk product, dat verwijst naar een…
Natuurkunde // NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort De eerste drie katernen NLT-didactiek online beschikbaar
NLT-didactiek is een nieuw deelgebied binnen de didactiek van natuurwetenschappen. Hoe ziet een didactiek voor multi- en interdisciplinair onderwijs er uit? Daar is nog niet zo veel over bekend. Voor drie onderwerpen is gedurende het afgelopen jaar een aanzet geschreven; de drie katernen staan nu online op de website van de Vereniging NLT: www.betavak-nlt.nl De…
Rekenen/Wiskunde (vo) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Vacature expert rekenen-wiskunde voortgezet onderwijs (0,8 fte), SLO
Op korte termijn is SLO voor de sector voortgezet onderwijs op zoek naar een breed inzetbare expert rekenen-wiskunde (0,8 fte). Zij zoeken een collega die beschikt over: stevige expertise voor rekenen-wiskunde op academisch niveau kennis van en ruime ervaring met de onderwijspraktijk van het voortgezet onderwijs (vmbo en havo-vwo) in rekenen-wiskunde een uitgebreid en duurzaam netwerk, ten…
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Beroepsgericht techniekonderwijs: voorbeelden, didactische modellen en opdrachten voor studenten
De onderstaande opdrachten voor studenten horen bij het artikel Bedrijvig Techniekonderwijs. Het vmbo is volop in beweging. Voor veel scholen geldt dat het onderwijs in de beroepsgerichte vakken realistischer wordt. De AVO vakken krijgen een dienende functie binnen competentiegericht leren. Het werk van techniekdocenten en naskdocenten wijzigt daardoor ingrijpend. De onderstaande videos met bijbehorende opdrachten zijn…
Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Vakvernieuwingen: conferentie 5 juni 2009
ECENT organiseerde op 5 juni 2009 een werkconferentie voor lerarenopleiders biologie, natuurkunde, scheikunde en techniek in het eerste- en tweedegraadsgebied die betrokken zijn bij de ontwikkeling van NLT, vernieuwde biologie, natuurkunde en scheikunde. Bètavakvernieuwing en de lerarenopleidingen Aan de orde is o.a. gekomen: Actuele ontwikkelingen in de vernieuwingsprojecten, Leerlijnen en dwarsverbanden, Interpretaties van en ervaringen met context-conceptbenadering, Samenwerking…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Natuurkundedocenten onderzoeken de schoolpraktijk
Leraren kunnen veel leren over hun leerlingen door de eigen schoolpraktijk te onderzoeken. De instrumenten voor gegevensverzameling die daarvoor nodig zijn, moeten ze dan vaak zelf maken. Het gaat om instrumenten als test, interview, vragenlijst, observatie of toets. Door eerst een voorspelling doen, worden de gevonden resultaten des te interessanter. Meestal is het toch anders dan gedacht. Download: Poothuis,…
Rekenen/Wiskunde (vo) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Studiedag NVvW – 4 november 2017
Op zaterdag 4 november 2017 vindt de jaarvergadering/studiedag van de NVvW plaats in het Ichthus College, Vondellaan 4 in Veenendaal. Van 10.00 uur tot 11.00 uur vindt de jaarvergadering plaats, met de vaste onderdelen zoals de jaarrede van de voorzitter, notulen, jaarverslagen, jaarrekening en bestuursverkiezing. Van 11.00 uur tot 16.00 uur is er tijd voor de studiedag, met…
// Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Herfstfestival over inspirerend onderwijs
Ontwerp in 3D, maak je eigen kennisclip en bezoek het onderwijsontwerpcafé. Tijdens het Teaching & Learning Lab Herfstfestival op vrijdagmiddag 10 november in Utrecht kun je volop experimenteren met nieuwe onderwijsvormen. Er zijn 200 gratis tickets, meld je snel aan. Wil je daarnaast vier keer per jaar op de hoogte gebracht worden van inspirerend onderwijs?…
Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Taal // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Miniconferentie Redeneren en formuleren bij de vakken
Op 1 december 2017 van 13.00 – 16.00 uur organiseert SLO in het Cursus en vergadercentrum Domstad te Utrecht van 13.00 – 16.00 uur een miniconferentie over Redeneren en formuleren bij de vakken. De conferentie wordt georganiseerd in samenwerking met de Expertisecentra voor de lerarenopleidingen Ecent, Elwier, LEMM en Leoned, het Expertisecentrum Educatie van de HKU…
Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Misconcepten binnen de scheikunde; het identificeren en remediëren
Een belangrijke taak van een docent is de denkstappen van een leerling te doorgronden. Welke stappen maakt de leerling, waarom in die volgorde, welke aannames heeft de leerling gemaakt en van welke misconcepten is sprake. In de volgende artikelen wordt een docent (in opleiding) geholpen om zulke misconcepten te verhelpen, met behulp van een onderwijsleergesprek….
ANW // Biologie // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang In welke situatie demonstratie- of leerlingenpracticum gebruiken?
Eén van de pijlers waarop scheikunde berust is het practicum. Naast de waarnemingen, wat gebeurt er nu precies, is het belangrijk om deze waarnemingen te relateren aan concepten binnen de scheikunde. Het is de vraag of dit relateren voldoende gebeurt binnen een leerlingenpracticum en of bepaalde concepten onderbelicht dan wel helemaal niet belicht worden. Zou…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Een leerlijn voor het meten met de pc
Waarom kan de ene leerling in klas 4 wel goed omgaan met het doen van metingen via een computer, terwijl de andere nauwelijks weet heeft van de mogelijkheden? Het kunnen meten met de computer, althans notie hebben van wat daarvan de mogelijkheden en beperkingen zijn, hoort thuis in de lijst met vaardigheden die elke leerling…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Betekenisvol chemie onderwijs over waterkwaliteit
Heeft u ook problemen om uw onderwijs betekenisvol te maken? De concept-contextbenadering geeft u antwoorden op deze vraag. In dit artikel: • concept-contextbenadering lesmateriaal over het testen van waterkwaliteit • richtlijnen voor het ontwerpen van betekenisvol onderwijs De docent als ontwerper van betekenisvol onderwijs Docenten geven niet alleen les, zij ontwerpen ook een deel van hun…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Interesse-georiënteerd natuur- en scheikundeonderwijs
Op de Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB) bleken leerlingen in de jaren negentig een veel hogere waardering voor de onderbouw natuur- en scheikundelessen te hebben dan op andere scholen in Nederland het geval was. Opmerkelijk is dat op de OSB alle leerlingen in de onderbouw les kregen in breed-heterogene groepen: de niveaus van de leerlingen in…
// Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Bedrijvig techniekonderwijs
Techniekonderwijs op school streeft meerdere doelen na. Het richt zich bijvoorbeeld op technische kennis en vaardigheden voor in het dagelijks leven, maar het heeft ook een functie in de voorbereiding op het beroepleven. In dit artikel wordt de nadruk gelegd op dat laatste aspect. In de bijbehorende opdrachten voor studenten wordt de consequentie van het…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Vakdidactiek via zelfontdekkend leren mbv het VESIt-model
Bij vakdidactiek scheikunde aan het IVLOS (UU) wordt geprobeerd om zo goed mogelijk aan te sluiten bij aandachtspunten van de DIO’s (docenten in opleiding). De DIO’s worden geholpen zich bewust te worden van de leervragen die ze hebben met behulp van het VESIt-model. Het proces van het oproepen van deze leervragen bij DIO’s vertoont duidelijke…
ANW // Biologie // NLT // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Systeemdenken in Biologie
Systeemdenken helpt leerlingen, biologische kennis te structureren en te integreren. In een later stadium kunnen zij systeemdenken gebruiken om problemen op te lossen. Systeemdenken verbindt verschillende niveaus van biologische organisatie. Die verbinding berust op de volgende kenmerken: natuurlijke eenheden, zoals het organisme, zijn complex en samengesteld; systemen bestaan uit meerdere onderdelen, in actieve relatie met…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Probleemstellende benadering
Probleemstellend onderwijs ordent de leerinhoud in problemen. Hierbij ligt de nadruk op het inhoudelijk motiveren van leerlingen via een samenhangend geheel van kernvragen en aansprekende probleemsituaties. De kern van probleemstellend onderwijs is dat leerlingen op inhoudelijke gronden de zin zien van wat ze aan het doen zijn. Als hieraan is voldaan, mag je verwachten dat…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Ontwerpen van een lessenserie volgens Kolb
In de bachelor-opleiding van de lerarenopleiding natuurkunde, scheikunde en techniek van het instituut Archimedes van de Hogeschool Utrecht is in het tweede jaar het didactiekproject actief leren geplaatst. In dit project wordt door de studenten een activerende lessenserie gemaakt bij een hoofdstuk uit een veelgebruikt schoolboek voor vmbo-t. Eén van de criteria waar deze lessenserie…
ANW // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling: aandacht voor energie
Het onderwerp energie is tegenwoordig dagelijks in het nieuws. Dat komt vooral omdat steeds duidelijker wordt dat we er te weinig van hebben: immers de vraag naar energie overtreft het aanbod en bovendien komt de eindigheid van de traditionele (fossiele) energievoorraden steeds meer in zicht. Je kunt je afvragen of het mogelijk is om binnen…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Symposium ‘Connecting the DOTs’ – 20 oktober 2017
Docent Ontwikkel Teams (DOTs) zijn een vorm van professionele leergemeenschappen waarbij teams van docenten (van dezelfde school of van verschillende scholen) samen vernieuwend onderwijs ontwikkelen. Hoewel DOTs veel kunnen opleveren voor docenten, gaat samenwerken en samen leren in een DOT niet vanzelf. Sommige docenten geven aan dat hun DOT-deelname weinig bruikbare materialen of professionele ontwikkeling…
ANW // Natuurkunde // NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling
In dit artikel geeft Jos Smits de lerarenopleider en de docent handvatten om het thema duurzame ontwikkeling in de opleiding of op school een plaats te geven. Wat je vindt in dit artikel Vrijwel dagelijks bereiken ons via de krant en actualiteitenprogramma’s verontrustende berichten over klimaatverandering, ontbossing, uitputting van grondstofvoorraden, uitsterven van dier- en plantensoorten,…
Techniek (VO) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Lezing ECENT/Vedotech Marc de Vries 21 nov 2008
Tijdens de Vedotech conferentie 2008 heeft Marc de Vries een lezing gehouden voor een gehoor van 280 uiterst geboeide techniekdocenten. De lezing ging over de overeenkomsten en verschillen tussen het ontwerpproces zoals dat in technieklessen plaatsvindt en het ontwerpproces zoals dat in grote bedrijven wordt toegepast. Marc startte de lezing vanuit de stelling: “Het ontwerpproces…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Practicum: leren ze er wat?
Vergelijkend onderzoek van lesmethoden in het buitenland met en zonder practicum laat maar weinig verschillen zien tussen leerlingen die wel en leerlingen die geen practicum hebben gehad. De verschillen zitten voornamelijk in vaardigheid in het manipuleren van aparatuur, maar niet in kennis/begrip of onderzoeksvaardigheden. Deze uitspraak is niet gebaseerd op een enkel onderzoek, maar op…
ANW // NLT // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Misconcepties, elektriciteit, energie en basisvorming
De kerndoelen van elektriciteit wijken af van traditionele doelen voor elektriciteitsonderwijs. Tot dusver werden begrippen/onderwerpen als lading, stroomsterkte, spanning, en weerstand benadrukt en werden zowel serie- als papalelschakelingen behandeld. Het kernbegrip in de basisvorming is electrische energie en de belangrijkste begrippen zijn energie, vermogen, stroomsterkte en spanning. Elektrische schakelingen worden gezien als energietransporteurs en energie-omzetters….
ANW // Natuurkunde // NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Stoot, impuls en blaaspijpjes
Onlangs (1999) demonstreerde een Japanse vrijwilliger een uitert simpel proefje over stoot en impuls. Bij nader inzien kan het proefje ook gebruikt worden voor serieus kwantitatief practicum en voor onderzoek. Het practicum/onderzoek zou zelfs als huiswerk gegeven kunnen worden, want rietjes, meetlatten en wattenstaafjes zijn overal. Eerst beschrijven we de demonstratie, dan het practicum en…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Workshop: Naar een leerlijn onderzoekende houding
Deze workshop tijdens de studieconferentie over vernieuwingen in het bèta-onderwijs stond stil bij de vorming van een ‘onderzoekende houding’ bij leerlingen, een onderwerp dat voor alle bètavakken van belang is. Wat is er aan de orde gekomen? Een leerlijn ‘onderzoekende houding’ is een alternatief voor de nadruk op onderzoeksvaardigheden, die soms al te makkelijk gelegd wordt. In…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Docentennetwerken als motor voor dynamische vakontwikkeling
Op verschillende plekken in het land ontstaan rondom universiteiten en hogescholen docentennetwerken waarin intensief wordt samengewerkt bij de ontwikkeling en uitvoering van nieuw bètaonderwijs. Cor de Beurs beschrijft waar zijn bijdrage op de conferentie vakvernieuwing op in is gegaan. Wat is er aan de orde gekomen? In de lezing van Cor de Beurs bij de studieconferentie over vernieuwingen in…
ANW // Biologie // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang ‘Experiments for schools inspired by Darwin’
De Wellcome Trust heeft met enkele partners onderwijsmateriaal ontwikkeld over evolutie, gepresenteerd op de conferentie van de Association for Science Education (ASE) op 8 januari 2009. Hier vind de webpagina waar je het allemaal kan vinden en een samenvatting van wat je kan aantreffen.
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Projecten met diepgang
Dit artikel is bedoeld voor leraren en lerarenopleiders die behoefte hebben aan een didactisch model om kennisverwerving en vaardigheidstraining docentgestuurd in projectwerk in te bouwen. Daarmee kunnen de motiverende aspecten van projectwerk behouden blijven, terwijl voor het leren van vaardigheden en begrippen toch wat instructie en oefening wordt ingebouwd.
Techniek (VO) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Doorlopend Produceren
Dit artikel bevat een voorbeeld van opdrachten voor studenten aan de lerarenopleiding techniek over het onderwerp productie. Lerarenopleiders kunnen het artikel en de bijbehorende downloads aanpassen voor hun eigen opleiding en docenten techniek vinden hier een schat aan lesideeën en bronnen.
ANW // Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Soorten practica, fasering van de les en uitwerking in een leerlijn op de lerarenopleiding van de HU
Practicum vormt een vast onderdeel in de natuurwetenschappelijke vakken op de middelbare school. Het wordt op velerlei manieren aangeboden en kan een keur aan leerdoelen bedienen. In dit artikel wordt een aantal onderzoeken naar de effectiviteit van natuurkunde onderwijs en de rol van het practicum op een rijtje gezet. Daarna wordt de practicumleerlijn beschreven, zoals…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Taal // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Teaching & Learning Lab
Het Teaching & Learning Lab (TLL) van de Universiteit Utrecht is een plek om te experimenteren met en onderzoek te doen naar nieuwe onderwijsvormen. Het TLL is een ruimte voor onderwijsinnovatie.
Natuur // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Techniek-Actief.nl
Sinds 2014 wordt belangeloos door een aantal mensen maandelijks een site bijgehouden; “Techniek-Actief.nl”. Zij willen docenten Techniek en Mens en Natuur voorzien van extra informatie en een stimulans zijn voor het geven van lessen in en omtrent onze technische wereld. Op de site er ook aandacht voor musea, practica en onderzoek en ontwerpen. Alhoewel deze…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Opbrengsten ECENT conferentie 2011: Hersenwerk in onderwijs
Op 12 mei 2011 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was de titel: Hersenwerk in onderwijs. Lees hieronder de verslagen van de deelnemers, van de openingslezing en de werkgroepen. En bekijk een videoverslag van de openingslezing en van de werkgroep Creatieve denktechnieken. Openingslezing: Hersenwerk in onderwijs Door: prof. Hilleke Hulshoff…
Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Hoe bereiden we studenten voor op vernieuwing?
Hoe ziet bètavernieuwing eruit waaraan docenten in scholen zelf kunnen bijdragen? Hoe ziet bètavernieuwing eruit die in veel scholen uitvoerbaar is? Wat zijn voorwaarden voor een bètavernieuwing om beide varianten mogelijk te maken? En wat betekent dat voor scholen, lerarenopleiders en studenten in de lerarenopleiding en voor scholen waar leraren beginnen? Wat is er aan de orde gekomen?…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Lezing: Curriculumevaluatie bètavakvernieuwing Tweede Fase
De curriculumvernieuwingen die zijn ingezet voor het bètaonderwijs in de Tweede Fase richten zich op de aanpassing van de examenprogramma’s voor biologie, scheikunde, natuurkunde en een zevental wiskundevakken en op de ontwikkeling en invoering van het nieuwe vak ‘Natuur, leven en technologie’ (NLT). De vernieuwingen worden onderworpen aan een onafhankelijke, meerjarige curriculumevaluatie uitgevoerd door SLO….
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Eigen divisie bèta-techniek onderwijsonderzoekers
Een groep bèta-techniek onderwijsonderzoekers heeft het initiatief genomen tot een eigen divisie binnen de Vereniging voor Onderwijsresearch VOR. De plannen Onderwijsonderzoek in de bèta- en technische vakken gelabelde ruimte bieden in het programma van de onderwijsresearchdagen (ORD) Samenwerking en wisselwerking tussen practici, beleidsmakers en onderzoekers tot stand brengen door divisiebijeenkomsten en themaconferenties De thema’s Leren…
// Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Eenvoudige machines
In dit artikel vind je een beschrijving van de ontwikkeling van (eenvoudige) machines en een groot aantal ideeën voor in de techniekles. Download: Artikel Eenvoudige machines
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Structuur en vreemde werelden
Op school aansluiten bij de leefwereld? Daar bewijs je leerlingen geen dienst meer mee. De Duitse socioloog Thomas Ziehe bestudeert al tientallen jaren de jeugdcultuur. Jongeren leven, anders dan hun ouders, in een ongestructureerde, informele wereld, is zijn stelling. Afstand daarvan nemen, structuur bieden, en leerlingen als een reisleider kennis laten maken met vreemde werelden,…
Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Literatuur over rubrics
Literatuurlijst behorend bij het ECENT artikel Het beoordelen van een ontwerp. Fox-Turnbull W. (2006) de invloeden van Teacher Kennis en Authentic Formatieve toetsing op Student Leren in Technology Education, International Journal of Technology and Design Education (2006) Klein P. et al (1998) Analytic vs Holistic Scoring of Science Prestatie Taken, Applied meting in het onderwijs (02/11)…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Significante cijfers bij rekenen en meten
Bij natuurkunde en scheikunde wordt doorgaans in de vierde klassen van HAVO en VWO aandacht besteed aan het onderwerpen; significante cijfers. Significante cijfers worden vooral gebruikt bij de uitwerking van vraagstukken. Aan de invoering ervan zal de opkomst van de rekenmachine ongetwijfeld een belangrijke bijdrage hebben geleverd. Immers, door de rekenmachine werd het aantrekkelijker om…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Voorzichtig met elementen
Als scheikundedocent ervaar je dat veel leerlingen moeite hebben met het hanteren van het begrip element, zeker in combinatie met de begrippen mengsel en verbinding. In het onderstaande artikel uit 1981 geven we een manier van behandelen in de klas die de problemen voor de leerlingen zal doen verminderen en toch aansluit bij het bestaande…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang De wet van elementenbehoud, Faraday 50 jaar
De Wet voor Elementenbehoud is niet zo vanzelfsprekend als het wel lijkt. In onderstaand artikel een wetenschappelijk philosophische uiteenzetting hierover. Download: Hooykaas R. (1981) De wet van elementenbehoud, Faraday (50) 189, 189-195
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Het elementbegrip fenomenologisch
Umans maakt in zijn artikel duidelijk dat er verschil is tussen het begrip element en datgene, wat hij enkelvoudige stof wil noemen. Hondebrink maakt in zijn artikel duidelijk waar het verschil zit en ook waar in het beginonderwijs scheikunde de schien wringt; het chemisch elementbegrip is gedefinieerd vanuit de deeltjestheorie, terwijl enkelvoudigige stof een operationeel begrip is….
Wetenschap is saai en eenzaam
Hoe zien jouw leerlingen wetenschap en techniek? Uit onderzoek blijkt dat het beeld van wetenschap dat leerlingen meekrijgen, zelden in overeenstemming is met hoe wetenschap zich in werkelijkheid voltrekt. Hieronder vind je een inleiding in het onderzoek op het gebied van de Nature of Science(NoS), met een uitstap naar het beeld van technologie in het onderwijs….
Biologie // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Adopteer een boom
Een praktische invulling van natuurzorg en natuurbeleving. In dit artikel beschrijft natuurpedagoog Kees Both hoe je op een praktische manier met kinderen aan de slag kunt met bomen in de eigen schoolomgeving. Het artikel Eenvoudige maar intensieve opdrachten leiden ertoe dat kinderen meer naar bomen kijken en gedurende een jaar min of meer ‘eigenaar’ worden…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Breatharians
Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen. Context: Er is een groep mensen de zgn. Breatharians, die geloven dat ze net als planten alleen van lucht, licht en water kunnen leven. Een paar weken geleden is een van hen in Australië een weddenschap aangegaan. Hij beweerde dat hij minimaal 6 weken…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Bubble Boy
Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen. Context: In Amerika leeft een jongen die bekend staat als de Bubble Boy. Deze jongen heeft door een genetische afwijking geen immuunsysteem. Daardoor moet hij leven in een soort tent (Bubble). Hij komt zo niet in contact met ziekteverwekkers als bacteriën en virussen. Artsen…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Nike Considered
Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen. Context: Leerlingen krijgen een plaatje voorgelegd met verschillende sportschoenen. Perspectief: Kiezen Vraag: Welke schoenen zou je kiezen en waarom? Activiteiten: Leerlingen mogen eerst zelf hun voorkeur aangeven, daarbij moeten ze noteren waarom ze voor de schoen hebben gekozen De docent inventariseert klassikaal keuzen en…
Serious Games in het onderwijs in natuurwetenschappen
Kinderen kunnen gemotiveerd en geconcentreerd bezig zijn met het zich eigen maken van zeer complexe vaardigheden die nodig zijn om een computerspel te spelen. Hoe kunnen we dit gebruiken voor het leren van natuurwetenschappen in de klas? Downloads Download: Achtergrondliteratuur. Een samenvatting van de literatuur met praktische instrumenten, zoals beoordelingsschema’s voor educatieve games Download: Opdracht. Bedoeld voor…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Ontwerpend Leren
Wil jij ook jouw leerlingen zelfstandig kennis laten verwerven? Hiervoor heeft Fred Janssen Ontwerpend leren ontwikkeld. Deze benadering heeft hij in zijn proefschrift uitgewerkt en getest voor het onderwerp immunologie. Leerlingen hebben in 6 stappen het immuunsysteem opnieuw ontworpen. De conclusie van zijn onderzoek is dat ontwerpend leren de leerlingen meer inzicht verschaft, zelfstandig werken aanleert en…
Biologie // Basisonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Natuur als bondgenoot bij zorgverbreding
Natuur als bondgenoot bij zorgverbreding, kan dat? In dit artikel beschrijft natuurpedagoog Kees Both de mogelijkheden en kansen die de natuur kan bieden bij zorgverbreding aan kinderen in het basisonderwijs. Kinderen met aandachtsproblemen hebben baat bij een groene omgeving De natuur biedt talloze mogelijkheden om om te gaan met de drukte van de huidige tijd….
// Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Kennisbasis Techniek
Dit is een tabel gebaseerd op www.kennisbasis.nl/techniek met links naar ECENT artikelen. KENNIS van onderwijsinhouden TECHNIEK ID nummers ECENT 1 Techniek en samenleving 1.1 Theoretische kennis 1.1.2 Techniek in beroepen, bedrijven en arbeidssituaties. 1590 1610 1.2 Methodische kennis 1.2.1 Relatie leggen tussen techniek en technische ontwikkelingen met waarden en normen 1658 1681 1606 1.2.2 Specificeren van technische ontwikkelingen die…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Zelfvertrouwen voor een N-profiel
De beslissing die havoleerlingen maken in hun profielkeuze hangt vaak samen met de vraag of zij zich gemotiveerd en geinspireerd voelen door hun docenten. De docent doet er dus toe! Om hier als docent op in te spelen is het nuttig rekening te houden met zowel de eigenschappen van de havoleerlingen als de aard van…
Biologie // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Biologie in bewegende beelden
Het gebruik van filmpjes in de biologie les heeft een enorme vlucht genomen. Wanneer is beeld effectief? Welke praktische criteria voor keuze zijn er? Dit artikel biedt twee aanpakken om met leraren-in-opleiding met deze vragen aan de slag te gaan. En de opbrengst hiervan: vuistregels vanuit de lespraktijk, verwijzingen naar literatuur en een lijst zoekpagina’s…
Biologie // NLT // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Bionieuws
Bionieuws is hèt blad voor biologen. Op deze pagina vindt u de voor leraren en lerarenopleiders relevante publicaties in de categorie onderwijs van dit blad, vanaf jaargang in 2006 met verwijzingen naar ECENT artikelen en links naar de volledige artikelen. In de rechter kolom van het gelinkte ECENT artikel vindt u meer gerelateerde ECENT artikelen. 2011 Nieuw eindexamen…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Lerarenconferenties van Twents Meesterschap
Op 21 en 22 januari 2011 vond de 3e editie van de Twents Meesterschap lerarenconferentie plaats. Dit jaar was het thema Mens & Techniek. Lerarenconferenties van Twents Meesterschap bieden een informeel platform voor nascholing en netwerken. De eerste dag kent een conferentieformat (200 deelnemers) met keynotes en een keuze uit 30 workshops van zowel lerarenopleiders…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Docentontwikkelteams van Twents Meesterschap
Twents Meesterschap is de verzamelterm voor de Twentse docentontwikkelteams (DOTs). Docenten van 22 verschillende scholen en lerarenopleiders pakken vakvernieuwing samen aan in tien DOTs en lerarenconferenties. Dat kan gaan om de invoering van nieuwe scheikunde, maar ook over het in de praktijk brengen van peer instruction, vernieuwing van praktika (‘getting practical’), samenhang bètavakken, ontwikkeling van een…
Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Vernieuwde examenprogramma’s van kracht
De vernieuwde examenprogramma’s voor biologie, natuurkunde, NLT en scheikunde zijn door de minister vastgesteld. Voor NLT is 2012 het invoeringsjaar geworden, voor de profielvakken 2013. Concepten leren vanuit contexten en samenhang van bètavakken zijn gemeenschappelijke noemers. In de eindadviezen, in december 2010 aangeboden aan de minister,is goed te zien dat ‘het veld’ zich met de…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Stimuleren van bèta-talent in de klas
Op scholen is steeds meer aandacht voor bèta-talent; Leerlingen die meer willen en kunnen dan wat hen wordt aangeboden in de standaardcurricula voor bètavakken. Dit artikel geeft een overzicht van mogelijkheden die de school bètagetalenteerde leerlingen kan bieden om zich optimaal te ontwikkelen. Daarbij ligt de nadruk op vwo-bovenbouw. Bèta-talenten Bèta-talenten hebben een grote belangstelling,…
Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Begripsproblemen rond warmte en temperatuur
In het dagelijks leven liggen de betekenissen van warmte en temperatuur dicht bij elkaar. Dat levert voor leerlingen vaak begripsproblemen op. Die problemen kunnen worden opgelost door een zorgvuldige begripsopbouw van deze begrippen in de lessen natuur- en scheikunde. De begripsopbouw in de leerboeken laat echter nog wel eens te wensen over. Onderstaande artikelen bespreken…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Internationale websites
Leren en professionaliseren is verder kijken. Op deze pagina vindt u een overzicht van internationale websites die voor lerarenopleiders en leraren in natuur(wetenschap) en techniek interessant kunnen zijn.
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang 16 mei 2012 ECENT conferentie: Leergemeenschappen
Op 16 mei 2012 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was het thema Leergemeenschappen. Binnenkort verschijnt hier het verslag van de conferentie.
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Toetsing & feedback beïnvloeden onderwijsrendement
Op dinsdag 14 februari 2012 organiseerde de Faculteit Bètawetenschappen (UU) de facultaire onderwijsmiddag ‘Toetsen in het onderwijs’. Jan van Tartwijk verzorgde de openingslezing: ‘De impact van toetsen in het onderwijs en hoe daar gebruik van te maken’. Dit webartikel geeft een samenvatting van deze openingslezing + aanvullende bronnen over dit onderwerp.
Techniek (VO) // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Conferentie techniekdidactiek PATT-26 in Stockholm
De jaarlijkse PATT-conferentie over techniekdidactiek werd juni 2012 in Stockholm gehouden. PATT staat voor pupils’ attitudes towards technology. Op de PATT-conferenties komen onderzoekers uit de hele wereld bij elkaar om ontwikkelingen en onderzoeksresultaten op het gebied van techniekonderwijs met elkaar te delen. Vanuit Nederland en Vlaanderen waren bij de 2012 editie aanwezig: Jan Ardies, Rob…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Songs for teaching
Je hoort ze steeds vaker: liedjes in het bètaonderwijs. Bijvoorbeeld de Photosynthesis Song. Leuk om een les mee te introduceren. Een andere mogelijkheid is leerlingen zelf liedjes te laten schrijven, bijvoorbeeld als verwerkingsopdracht. Alleen leuk, of zit er didactisch meer achter? Dit artikel gaat in op didactiek, effectiviteit, ervaringen en voorbeelden van het gebruik van…
NLT // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Werkgroep opleiding en professionalisering NLT
ECENT heeft in maart 2011 het initiatief genomen om verschillende partijen bij elkaar te krijgen die zich bezig houden met professionalisering en het opleiden van NLT docenten. Dit heeft geresulteerd in een werkgroep Opleiding & Professionalisering NLT. De werkzaamheden zijn juli 2013 afgerond. Het heeft een aantal producten en ideeën voor opleiders en scholen opgeleverd…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Vaardigheden maken kinderen tot zelfstandige onderzoekers
Verslag van de werkgroep “Putting Science Enquiry at the Heart of Learning” tijdens een eendaagse ASE Londen Conferentie. Hoe zorg je dat basisschoolleerlingen zelfstandige en kritische onderzoekers worden? Je leert de leerlingen onderzoeksvaardigheden, waardoor ze al onderzoekend, weten aan welke voorwaarden hun werk moet voldoen. Kate Roberts schreef een boek over de methode die ze…
