Natuurkunde
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Is een element een stof?
Uit een door mij vericht onderzoek uit 1978 is gebleken dat leerlingen in 3 MAVO nogal wat problemen hadden met het stofbegrip. De leerlingen hebben er moeite mee gehad de begrippen mengsel en verbinding van elkaar te onderscheiden. Men kan zich afvragen in hoeverre de leerlingentekst de leerlingen kan helpen of juist in verwarring kan brengen bij het leren onderscheiden van dit soort fundamentele begrippen.
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Activerende didactiek en wat is goed natuurkunde onderwijs?
Dit is een activiteit die je kan doen in een eerste bijeenkomst natuurkunde vakdidactiek. Tijdsduur: ongeveer 30 minuten. Doel: kennismaken met activerende didactiek en inleiding tot nadenken over goed natuurkunde onderwijs (begin van visie)
Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Wiskunde // Basisonderwijs // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort Video’s leraar24 kwijt? Even vragen…
Zoals jullie weten is de website Leraar24 (met veel video’s) onlangs omgezet naar een nieuwe omgeving (een moderner jasje). Bij die omzetting heeft met er voor gekozen een deel van de video’s niet meer te hergebruiken, dus deze zijn niet meer te vinden. Mocht het nu zo zijn dat jij in jouw onderwijs toch graag…
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Boekpresentatie ‘Handboek Natuurkundedidactiek’ – 11 mei 2017
Onder redactie van Koos Kortland, Ad Mooldijk en Hans Poorthuis is het handboek natuurkundedidactiek ontwikkeld. Op donderdag 11 mei wordt het boek van 15.30 tot 17.00 uur gepresenteerd op de Universiteit Utrecht. Tijdens deze boekpresentatie geven docenten, lerarenopleiders, leraren in opleiding en promovendi vanuit hun eigen optiek aan wat het boek voor hen kan betekenen….
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort Primas – Promoting inquiry-based learning
primas-project.eu Promoting inquiry-based learning Primas staat voor het stimuleren van onderzoekend leren in de wiskunde en natuurwetenschappen, in zowel primair als voortgezet onderwijs. Het doel van Primas is om docenten en opleiders te ondersteunen in de ontwikkeling van didactieken, waarmee zij leerlingen en studenten onderzoekskwaliteiten kunnen bijbrengen. Daarvoor biedt de website ondermeer nascholingsmaterialen en -cursussen…
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Utrecht Physics Challenge – 6 mei 2017
Op 6 mei organiseert het departement Natuurkunde van de Universiteit Utrecht, in samenwerking met studievereniging A-Eskwadraat, de Utrecht Physics Challenge. Dit is een nieuw evenement en bestaat uit twee onderdelen: de Student Challenge en het Physics Festival. Het Physics Festival gedeelte zal op het Domplein in Utrecht plaatsvinden en is opgezet voor een algemeen publiek. Het is een…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Taal // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Intercultureel leren bij rekenen/wiskunde en science -> vragenlijst voor lerarenopleiders
IncluSMe is een recent gestart Europees project waaraan lerarenopleidingen uit 11 landen deelnemen. De afkorting staat voor: Intercultural learning in mathematics and science initial teacher education. Eén van de uitgangspunten van dit project is de noodzaak om interculturele aspecten op te nemen in de curricula en lesmaterialen van de lerarenopleidingen en op die manier wiskunde…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Voortgezet onderwijs // Lang Concept-context in lesmateriaal
Auteur: Herman Schalk De examenprogramma’s voor de natuurwetenschappelijke vakken in havo en vwo, in 2013 landelijk ingevoerd, geven in de eindtermen aan dat de kandidaten hun kennis in contexten moeten kunnen gebruiken. Dat moet dan ook geleerd worden, dus het onderwijs moet daarop toegesneden zijn. Er zijn verschillende manieren waarop contexten deel kunnen uitmaken van…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Opdrachten over concept-context
Auteurs: Herman Schalk en Lucia Bruning De vernieuwde examenprogramma’s voor de natuurwetenschappelijke vakken in havo en vwo, in 2013 landelijk ingevoerd, geven in de eindtermen aan dat de kandidaten hun kennis in contexten moeten kunnen gebruiken. De wisselwerking tussen concepten en contexten is daarmee een wezenlijk aspect van het hedendaagse onderwijs in de natuurwetenschappen. Daarom…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Concept-contextvenster
De examenprogramma’s van biologie, natuurkunde en scheikunde voor havo en vwo die vanaf 2013 ingevoerd zijn, zijn gebaseerd op de concept-contextbenadering. Kort gezegd betekent het dat leerlingen leren om concepten wendbaar toe te passen in verschillende contexten. Maar wat is nou die concept-contextbenadering? En wat wordt er bedoeld met concepten, met contexten? Wij geven een handvat om in gesprek te gaan over concept-context. Daarnaast laten we vier uitwerkingen zien van de wisselwerking tussen concepten en contexten: het concept-contextvenster. Deze uitwerkingen geven houvast in het vertalen van een concept-contextvisie naar de (les)praktijk
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Het implementeren van contexten in onderwijsmateriaal
Een stappenplan voor ontwerp en analyse voor de natuurwetenschappelijke vakken Auteurs: Gerret Sanders en Maarten Pieters Leerlingen moeten hun kennis in contexten kunnen gebruiken. De vernieuwde examenprogramma’s voor de natuurwetenschappelijke vakken in havo en vwo, in 2013 landelijk ingevoerd, geven dat in de eindtermen duidelijk aan. Dat moet dan ook geleerd worden, dus het onderwijs moet…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Taal // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort ECENT/ELWIeR conferentie 19 mei 2017: ‘Trix loopt dwars door de vakdisciplines van de lerarenopleiding’
Op vrijdag 19 mei 2017 organiseren ECENT en ELWIeR samen de jaarlijkse conferentie voor lerarenopleiders. Het thema van de conferentie dit jaar is “Trix loopt dwars door de vakdisciplines van de lerarenopleiding”. Kiezen voor samenhang is niet hetzelfde als kiezen tegen vakdisciplines. De conferentie start met een openingslezing en een ontwerp-sessie rondom de Leidse Tyrannosaurus…
Natuurkunde // Voortgezet onderwijs // Lang Kennisbasis natuurkunde vakinhoudelijk
Voor de kennisbasis natuurkunde geldt dat de onderdelen “experimenteel werk” en “contex- ten”, die bij elk domein genoemd worden, zijn ingevuld met slechts enkele voorbeelden. Het redactieteam wil hiermee alleen benadrukken dat zowel experimenteel werk als toepassin- gen en contexten belangrijk zijn. De keuze voor speci eke experimenten en contexten kan veel breder zijn dan wat in de kennisbasis is omschreven.
Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Alert 277 – Postdoconderzoek op uw eigen school?
De call voor nieuwe postdoc-onderzoeken startend per september 2017 is nu open! Bent u gepromoveerd en werkzaam als bèta en/ of techniekdocent (biologie, informatica, natuurkunde, scheikunde, techniek en/of wiskunde) op een MBO- of VO-school? En wilt u bijdragen aan de schoolontwikkeling door het uitvoeren van een toegepast, vakdidactisch wetenschappelijk onderzoek? Dan is tijdelijke aanstelling van…
Natuurkunde // Kort Alert 276 – Conferentie: Narrative & Metaphor in Education – 30 maart & 1 april 2017
Verhalen vertellen en het gebruik van metaforen worden vaak vooral geassocieerd met literatuur en poëzie. Wetenschappers binnen de filosofie, psychologie, antropologie en taalkunde hebben de afgelopen 30 jaar echter laten zien dat zowel verhalen als metaforen een fundamentele rol spelen in ons denken, ervaren, voorstellen en begrijpen. Dat maakt deze fenomenen bij uitstek interessant voor…
Natuurkunde // Voortgezet onderwijs // Lang Kennisbasis natuurkunde vakdidactiek
Dit is de actuele kennisbasis voor de lerarenopleiding natuurkunde
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort ECENT/ELWIeR conferentie op vrijdag 19 mei 2017
Save the date: vrijdag 19 mei 2017 Tijd: 10.00 – 17.00 uur Locatie: Hogeschool Domstad, Utrecht Op vrijdag 19 mei 2017 organiseren ECENT en ELWIeR samen de jaarlijkse conferentie voor lerarenopleiders. De perfecte gelegenheid om in contact te komen met collega’s en op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen binnen het werkveld. Reserveer alvast…
Natuurkunde // Wetenschap/Techniek (PO) // Kort Conferentie Wetenschap en Techniek
Op vrijdag 16 september 2016 organiseert HAN Pabo de Conferentie Wetenschap en Techniek ‘Science education and the scientific perspective: implications for teaching, gathering evidence and assessment’. Deze conferentie vindt plaats op de HAN Pabo in Nijmegen en wordt opgedragen aan Jos Marell, ter ere van zijn afscheid als docent aan de HAN Pabo. Programmaoverzicht 12.30-13.30…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang SSIBL (Socio-Scientific Inquiry Based Learning)
Bij onderzoekend leren denkt u misschien als eerst aan onderzoek doen door leerlingen zelf. Maar hebt u er wel eens aan gedacht dat u de didactiek van onderzoekend leren ook kunt inzetten bij het werken aan burgerschapsvorming? Dit artikel beschrijft het PARRISE-project, waarin onderzoekend leren wordt ingezet bij maatschappelijke vraagstukken.
Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (po) // Wiskunde // Basisonderwijs // Voortgezet onderwijs // Kort 10 voor de leraar
10voordeleraar richt zich op landelijke initiatieven om de kwaliteit van de lerarenopleidingen te borgen en zo zorg te dragen voor blijvend goed opgeleide leraren. Lerarenopleiders vormen de spil van het programma en voeren de gezamenlijke regie binnen verschillende landelijke netwerken. Het werkveld, de wetenschap en andere deskundigen zijn aangesloten voor legitimering en validering. De lerarenopleidingen…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Kort Onderzoekend leren met simulaties in een klassikale contex
Met computersimulaties kun je onderzoekend leren goed ondersteunen. Nico Rutten onderzocht in zijn promotieonderzoek of je simulaties in een klassikale context effectief kan inzetten. Dit blijkt het geval. Hierbij is het van belang om aan te sluiten bij de onderzoekscyclus en de leerlingen centraal te stellen. Klassikaal kan een simulatie er gemakkelijk even tussendoor: een…
Natuurkunde // Wiskunde // Onderbouw h/v // Lang Een leerlijn voor werken met verbanden
De bètavakken hebben elk hun eigen manier om met verbanden, evenredigheden en functies om te gaan. De verschillende behandelwijzen ondersteunen elkaar niet. Leerlingen ervaren de leerstof dan ook niet als samenhangend. Daardoor zullen zij wat ze bij het ene vak leren, niet vanzelf bij het andere vak gebruiken.
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Leren onderzoeken: Onderzoeksvraag en hypothese
Onderzoek doen berust op een aantal basisvaardigheden die met geschikte praktische opdrachten kunnen worden opgebouwd. Dit artikel beschrijft de vaardigheid: onderzoekvraag/ hypothese aan de hand van een korte natuurkundeopdracht.
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Leren onderzoeken: Variabelen onderzoeken
Onderzoek doen berust op een aantal basisvaardigheden die met geschikte praktische opdrachten kunnen worden opgebouwd. Dit artikel beschrijft de vaardigheid: variabelen onderzoeken aan de hand van een korte scheikundeopdracht.
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Wiskunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Vaardigheid: Een werkplan maken
Onderzoek doen berust op een aantal basisvaardigheden die met geschikte praktische opdrachten kunnen worden opgebouwd. Dit artikel beschrijft de vaardigheid: “Werkplan maken” aan de hand van een korte biologieopdracht. Biologieopdracht Groente koken, ja of nee? Beschrijving Groente koken of rauw eten, wat is nu het beste? Op deze vraag valt geen eenvoudig antwoord te geven….
Biologie // Natuurkunde // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Voortgezet onderwijs // Kort Alert 85 – Professionele leergemeenschappen voor wiskunde
Inmiddels is duidelijk dat verschillende lerarenopleidingen (ulo’s) kunnen starten met professionele leergemeenschappen (PLG’s, o.a. RUG en RU/HAN, zullen PLG’s starten met wiskunde als vakinhoud; bij de UU zal het gaan over de kennisbasis voor lln voor science onderbouw vo)). ELWIeR (en ECENT) zullen zorgdragen voor de uitwisseling tussen deze PLG’s als het gaat om wiskunde…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Natuurwetenschappelijk onderwijs voor duurzame ontwikkeling
Vanwege de grote problemen waar de mensheid voor staat, zoals het opwarmen van de aarde en het uitputten van natuurlijke hulpbronnen, is er momenteel veel aandacht voor duurzame ontwikkeling. Ook is er een toenemend besef dat de kwaliteit van het onderwijs kritisch is voor duurzame ontwikkeling in alle sectoren van de samenleving. In hoog aangeschreven…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Demonstratieproeven bij stoffen en materialen
In de bachelor-lerarenopleiding scheikunde van instituut Archimedes van de Hogeschool Utrecht zijn er twaalf vakcursussen. Iedere vakcursus heeft een beroepsgerichte opdracht, waarin studenten bij het vakdomein van de cursus een leermiddel maken dat gebruikt kan worden in de schoolpraktijk. Dit artikel betreft de vakcursus Stoffen en Materialen. De beroepsgerichte opdracht bestaat uit het uitvoeren van…
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Een toets met correctievoorschrift maken bij kracht en beweging
In de bachelor-lerarenopleiding van instituut Archimedes van de Hogeschool Utrecht zijn er twaalf vakcursussen. Iedere vakcursus heeft een beroepsgerichte opdracht, waarin studenten bij het vakdomein van de cursus een leermiddel maken dat gebruikt kan worden in de schoolpraktijk. Dit betreft de vakcursus kracht en beweging. De beroepsgerichte opdracht bestaat uit het maken van een toets…
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Simulaties bij Licht en Geluid
In de bachelor-lerarenopleiding van instituut Archimedes van de Hogeschool Utrecht zijn er twaalf vakcursussen. Iedere vakcursus heeft een beroepsgerichte opdracht, waarin studenten bij het vakdomein van de cursus een leermiddel maken dat gebruikt kan worden in de schoolpraktijk. Dit betreft de vakcursus Licht en Geluid. De beroepsgerichte opdracht bestaat uit het maken van een opdrachtenblad…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang ECENT conferentie 21 mei 2014: Het bèta-mozaïek
Op woensdag 21 mei 2014 wordt de jaarlijkse ECENT conferentie gehouden. Het thema van dit jaar is: Het bèta-mozaïek: Samenhang in de vakken. Dirk Jan Boerwinkel (FIsme, UU) zal de openingslezing verzorgen, over de nieuwe kennisbasis voor de onderbouw. Daarna worden er diverse werkgroepen aangeboden, over het thema en andere actuele onderwerpen. Hieronder volgen omschrijvingen…
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Rekenen/Wiskunde (po) // Rekenen/Wiskunde (vo) // Scheikunde // Techniek (VO) // Wiskunde // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Middelbaar beroepsonderwijs // Onderbouw h/v // Vmbo // Voortgezet onderwijs // Lang Mindshifting: (Hoe) kunnen we mindsets veranderen?
Op 19 december 2013 hield Prof. Dr. P. Robert-Jan Simons zijn afscheidsrede als hoogleraar ‘Didactiek in digitale context’ aan de Universiteit Utrecht. In dit webartikel leest u een korte samenvatting van deze afscheidsrede, en kunt u de gehele afscheidsrede lezen.
Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Bovenbouw h/v // Lang Probleemoplossen, hoe doen ze dat?
Bij het oplossen van een natuurkundeopgave blijven leerlingen vaak hangen in een bepaalde aanpak. Deze houden ze minutenlang vol zonder dat dit iets oplevert.
Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Voortgezet onderwijs // Lang Model-based reasoning
In onderwijs en in het ontwerpen van didactische strategieën dat gericht is op zorgvuldigheid in begripsontwikkeling is een oriëntatie op mogelijke redeneerwijzen van leerlingen van belang.
ANW // Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Ervaringen in de praktijk met concept-contextonderwijs
In de publicatie ‘Een enkeltje CoCo’ laten biologiedocenten andere biologiedocenten profiteren van de ervaringen die ze met concept-contextonderwijs opgedaan hebben.
ANW // Biologie // Natuur // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Techniek (VO) // Wetenschap/Techniek (PO) // Basisonderwijs // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang De aard van natuurwetenschappen en techniek in het onderwijs
In het lager en voortgezet onderwijs wordt een bepaald beeld geschetst van de natuurwetenschappen. Het vele onderzoek dat in dit verband aan het natuurwetenschappelijk onderwijs is gedaan, staat bekend onder de noemer Nature of Science (NoS). Onderzoek op dit gebied heeft bijvoorbeeld laten zien dat het beeld van wetenschap dat leerlingen meekrijgen, zelden in overeenstemming…
Biologie // Natuurkunde // NLT // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Lang Lezing: Bètaonderwijs in verandering
Kerst Boersma is hoogleraar didactiek van de biologie, en altijd intensief betrokken geweest bij vernieuwingen in het natuurwetenschappelijk onderwijs. Van 2005 t/m 2010 was hij voorzitter van de CVBO, de vernieuwingscommissie die een nieuw examenprogramma voor het vak biologie ontwikkelde, en voorzitter van het overleg van de commissies en stuurgroepen voor de vijf bètavakken. Kerst Boersma…
Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Onderbouw h/v // Lang Handboek: Natuur- en scheikunde in de basisvorming
In 1995 is door de SLO, APS en LO’S bij Thieme het boek ‘Natuur- en Scheikunde in de basisvorming, een praktische uitwerking in lesvoorbeelden’ uitgegeven. Hoewel sommige termen in het boek inmiddels verouderd zijn (overheadprojector), is veel van de didactiek die aan de orde komt nog zeer relevant. U kunt een gescande versie van dat boek hieronder…
Biologie // Natuurkunde // Scheikunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort SAmenhangend Leren Voortgezet Onderwijs
Het SaLVO-project streefde de volgende doelen na: * Ontwikkelen van voorbeeldlesmateriaal rondom een doorlopende leerlijn voor ‘verbanden tussen grootheden’ * Verzorgen van nascholing rondom het aanbrengen van samenhang tussen vakken in het algemeen en ‘verbanden tussen grootheden’ in het bijzonder. De website is opgeheven: http://www.fisme.science.uu.nl/nl/salvo Het lesmateriaal is nog wel beschikbaar: https://www.fi.uu.nl/publicaties/subsets/salvo/
Natuurkunde // Bovenbouw h/v // Voortgezet onderwijs // Kort Bèta Profielen in het Studiehuis
De volledige naam van het project is het Project Bèta-Profielen in het Studiehuis, afgekort: het BPS-project. Dit was een gezamenlijk project van de vakgroepen natuurkunde-, scheikunde- en biologiedidactiek, het Freudenthal Instituut voor wiskundeonderwijs en het IVLOS, die samenwerken in het Freudenthal instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen (FIsme) van de Universiteit Utrecht. Het Centrum…
Natuurkunde // Voortgezet onderwijs // Lang Improving Mental Representations in Physics Problem-Solving
Savelsbergh, E. R. (1998). Improving Mental Representations in Physics Problem-Solving. Twente University, Enschede Download pdf Abstract
