Voortgezet onderwijs
Lange termijn doelstellingen op de lange baan
Tijdschrift voor reken-wiskundeonderwijs, uitgegeven door het Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht in de periode 1981-2013 De Nieuwe Wiskrant berichtte vooral over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van wiskundeonderwijs in het voortgezet onderwijs, zoals de vernieuwde tweede fase, ict in het onderwijs, de nieuwe plannen voor vmbo, zelfstandig leren, toetsen en examens, de A-lympiade, de Nationale Wiskunde…
Juf, kijk eens, net behang
Tijdschrift voor reken-wiskundeonderwijs, uitgegeven door het Freudenthal Instituut, Universiteit Utrecht in de periode 1981-2013 De Nieuwe Wiskrant berichtte vooral over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van wiskundeonderwijs in het voortgezet onderwijs, zoals de vernieuwde tweede fase, ict in het onderwijs, de nieuwe plannen voor vmbo, zelfstandig leren, toetsen en examens, de A-lympiade, de Nationale Wiskunde…
Terugblik ELWIeR/Ecent conferentie 2018
Op vrijdag 18 mei 2018 organiseerden ECENT en ELWIeR de jaarlijkse conferentie voor lerarenopleiders. Het thema van dit jaar was: Doorlopende leerlijnen. Er kwamen ongeveer 120 mensen op af. Hermen Borst, werkzaam bij de Deltacommissaris, verzorgde de openingslezing ‘Geografie als verbindende discipline in het Deltaprogramma’. Hier werd op gereflecteerd door een viertal lerarenopleiders. Daarna werden…
Lesmodule voor middelbare scholieren om VR-app te ontwikkelen
Mardie Vermunt, masterstudent Science Education and Communication bij het Freudenthal Instituut, heeft tijdens haar stage bij De Werkplaats in Bilthoven een lesmodule ontwikkeld waarin leerlingen een virtual reality (VR) app bouwen. Tijdens het ontwikkelproces gingen er al gelijk drie 4 havo/vwo biologie-leerlingen aan de slag met het maken van een educatieve VR-app over de cel…
Zomerstudiedag ELWIeR/Ecent 22 juni 2018
Regelmatig organiseren we een zomerstudiedag. Deze keer is dat op 22 juni 2018 Freudenthal instituut Buys ballotgebouw, zaal 4.31 (onderdeel 1) en zaal 4.01 (onderdeel 2) Uithof Utrecht, Universiteit utrecht (Ingang via het koningsbergergebouw. Klik hier voor een routebeschrijving en parkeergelegenheid. Beschrijving Deze dag is bedoeld voor lerarenopleiders, docenten en onderzoekers. In feite zijn het…
Interuniversitaire Commissie Lerarenopleidingen (ICL)
| VO | Interuniversitaire Commissie Lerarenopleidingen (ICL) Ondersteuning, advies, samenwerking op het gebied van de eerstegraads lerarenopleidingen
Wiskunde B-dag
De Wiskunde B-dag is een competitie voor leerlingen uit de bovenbouw havo/vwo, die wiskunde B in hun pakket hebben. Onderdeel van Wiskunde in Teams Algemeen Leerlingen werken in teams van 3 of 4 de hele dag aan een wiskundig probleem. Het gebruik van boeken en computers is toegestaan. Het probleem heeft vaak een technische of…
Taalgericht vakonderwijs (TVO)
Taalgericht vakonderwijs staat voor een didactiek die gebruik maakt van het feit dat taal een belangrijke rol speelt bij het leren, wat er ook geleerd wordt. taalgerichtvakonderwijs.nl Zie ook het Handboek en het gerelateerde platform Rekenbewust vakonderwijs. Wat is taalgericht vakonderwijs? Taalgericht vakonderwijs is te omschrijven als contextrijk onderwijs, vol interactie en met taalsteun. De…
Educating the Educators – conferentie
International Conference on approaches to scaling-up professional development in mathematics and science education Doel van de ‘Educating-the-Educators’-conferentie is een bijdrage leveren aan de ondersteuning van nascholing en initiële scholing (STEM) op het gebied van onderzoekend en ontwerpend leren. The conference aim is to provide a platform for exchange among research and practice on successful IBL…
Maker Movement
In Nederland is anno 2018 het makeronderwijs in opkomst, waarbij het maken van artefacten met digitale middelen centraal staat. Maken is belangrijk voor de mens vanwege het lichamelijke contact met materialen. Het is daarom belangrijk dat niet alleen het virtuele aspect van techniek wordt belicht. Het maken van dingen zou zelfreflectie, zelfvertrouwen, begripsleer, onderzoeksvaardigheden en…
Rekenbewust vakonderwijs
Doel van het platform rekenbewust vakonderwijs: Het rekenen in de andere vakken van het vmbo en havo/vwo versterken Afstemming tussen vakdocenten, o.a. in de vorm van professionalisering Informatie-voorziening en materiaalontwikkeling Praktijkgericht onderzoek Contact: mail exprw [at] uu.nl Nieuwe conferentie 13 maart 2025 Zie Aankondiging en NVvW-website.
Embodied cognition / Embodiment
‘Belichaamde cognitie’ (embodied cognition) is de theorie dat vele kenmerken van cognitie, al dan niet menselijk, worden gevormd door aspecten/eigenschappen van het gehele lichaam van het organisme. Internationaal is er de nodige aandacht voor onderzoek naar embodied cognition, zo ook in Nederland, bijv. bij deze groep ‘Embodied design’ embodieddesign.sites.uu.nl. Verwijzingen Abrahamson, D. and Bakker, A….
Vacature docent-ontwikkelaar scheikunde bij U-Talent
Per 1 augustus 2018 is U-Talent op zoek naar een docent-ontwikkelaar scheikunde. Omvang: 0,3 fte In U-Talent werken de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht en scholen uit de regio nauw samen aan kwalitatief goed bèta en techniekonderwijs voor havo en vwo. U-Talent is gericht op het verdiepen en verrijken van het bètaonderwijs, talentontwikkeling in de…
Vacature docent-ontwikkelaar wiskunde bij U-Talent
Per 1 augustus 2018 is U-Talent op zoek naar een docent-ontwikkelaar wiskunde. Omvang: 0,3 fte In U-Talent werken de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht en scholen uit de regio nauw samen aan kwalitatief goed bèta en techniekonderwijs voor havo en vwo. U-Talent is gericht op het verdiepen en verrijken van het bètaonderwijs, talentontwikkeling in de bètavakken,…
Vakantiecursus voor wiskundeleraren
Vakantiecursus voor wiskundeleraren Jaargangen Vakantiecursus 2024 Vakantiecursus 2023 Vakantiecursus 2022 Vakantiecursus 2021 Stangenmeetkunde: kinematische inzichten in vernuftige mechanismes
Lesson Study: van enthousiasme naar succesvolle praktijk
Lesson Study NL organiseert op 8 mei 2018 in Utrecht voor de derde keer de landelijke Lesson Study-conferentie voor onderwijsprofessionals, met als titel ‘Lesson Study: van enthousiasme naar succesvolle praktijk.’ Lesson Study krijgt in Nederland steeds meer voet aan de grond. Op veel verschillende scholen voor zowel po, vo, mbo als ho zijn inmiddels docenten…
Herijkte kennisbases en profileringskader lerarenopleiding basisonderwijs afgerond
Donderdag 15 februari 2018 zijn de herijkte kennisbases en het profileringskader van de lerarenopleiding basisonderwijs symbolisch overhandigd aan Barbara de Kort, voorzitter van het Landelijk Overleg Lerarenopleidingen Basisonderwijs (LOBO). “Lerarenopleiders hebben afgelopen periode met grote inzet en betrokkenheid gewerkt aan het herijken van de kennisbases. Het resultaat is een gemeenschappelijk product, dat verwijst naar een…
6th International Realistic Mathematics Education Conference
Making Mathematics Meaningful for Students Grand Cayman, Cayman Islands September 20 -22, 2018 We cordially invite you to join us on September 20th – 22nd, 2018, for the Sixth International Realistic Mathematics Education Conference (RME6), a biennial conference held for the first time in the Caribbean (Grand Cayman, Cayman Islands). This three-day conference is supported…
De eerste drie katernen NLT-didactiek online beschikbaar
NLT-didactiek is een nieuw deelgebied binnen de didactiek van natuurwetenschappen. Hoe ziet een didactiek voor multi- en interdisciplinair onderwijs er uit? Daar is nog niet zo veel over bekend. Voor drie onderwerpen is gedurende het afgelopen jaar een aanzet geschreven; de drie katernen staan nu online op de website van de Vereniging NLT: www.betavak-nlt.nl De…
Constructionisme
Constructionism is een term die voor het eerst werd gebruikt door Seymour Papert om een benadering in het onderwijs te beschrijven waarin het leren ondersteund wordt door het construeren van fysieke objecten waar, samen met anderen, betekenis aan verleend wordt.
Summerschool voor studenten in Praag in 2018
In het kader van het project IncluSMe (over diversiteit en multiculturaliteit in STEM onderwijs) wordt een summerschool georganiseerd in Praag, in de periode 20-06-2018 tot 29-06-2018. We roepen alle lerarenopleidingen (2e en 1e graad) natuurwetenschappen en wiskunde op om hun studenten hier op te wijzen. Aankomende docenten in wiskunde en sciencevakken moeten leren omgaan met…
Digitale geletterdheid
Digitale geletterdheid is een ‘basisvaardigheid’ voor po, vo en mbo. Actueel (2024) Er zal een ‘beproeving’ worden uitgevoerd rondom de nieuwe ideeen (kerndoelen) w.b. digitale geletterdheid. Dit wordt in voorjaar 2024 voorbereid. 20240315 – Aanbieding uitkomsten peiling digitale geletterdheid (peildg.nl 20240306 – Aanbieding concept kerndoelen digitale geletterdheid Algemeen Digitale vaardigheden worden belangrijker door alle (snelle)…
Vacature expert rekenen-wiskunde voortgezet onderwijs (0,8 fte), SLO
Op korte termijn is SLO voor de sector voortgezet onderwijs op zoek naar een breed inzetbare expert rekenen-wiskunde (0,8 fte). Zij zoeken een collega die beschikt over: stevige expertise voor rekenen-wiskunde op academisch niveau kennis van en ruime ervaring met de onderwijspraktijk van het voortgezet onderwijs (vmbo en havo-vwo) in rekenen-wiskunde een uitgebreid en duurzaam netwerk, ten…
Open Online Bètadidactiek
In het project Open Online Bètadidactiek (2016-2017) hebben lerarenopleidingen, onder leiding van de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht, vier open online modules ontwikkeld voor de vakdidactiek van wiskunde en natuurkunde/scheikunde. De modules bevatten onder meer videomateriaal, literatuur, opdrachten voor studenten en opdrachten voor leerlingen. De modules laten zich als blended elementen inpassen in cursussen vakdidactiek…
MERIA project
In MERIA werken partners uit vier landen, Nederland, Denemarken, Slovenië en Kroatië, aan het verbeteren van het wiskundeonderwijs. Om de bestaande onderwijssystemen beter te begrijpen en aanknopingspunten voor verbetering te vinden, hebben we ervoor gekozen de partnerlanden op de volgende onderdelen te vergelijken: Leerlingprestaties op het gebied van wiskunde bij internationale peilingen, Types voortgezet onderwijs en…
Beter lesgeven dankzij Lesson Study
Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat docenten met Lesson Study (vak)didactische en pedagogische kennis en inzichten opdoen. Docenten vinden het fijn om ervaringen met collega’s te kunnen delen, hebben meer plezier in hun werk en begrijpen beter hoe leerlingen denken. Leerlingen profiteren ook van deze nieuwe professionaliseringsaanpak…. << lees meer >>
Professionalisering bepalend voor onderwijskwaliteit
Goede scholing en begeleiding van beginnende én ervaren docenten is van belang om de onderwijskwaliteit op peil te houden. Daarnaast zorgt effectieve professionalisering ervoor dat docenten in het onderwijs blijven. Effectieve scholing moet wel aan een aantal kenmerken voldoen, blijkt uit een literatuurstudie door de Rijksuniversiteit Groningen…<< lees meer >>
Schrijf jij een artikel voor de Ecent/ELWIeR website?
Oproep voor het schrijven van artikelen voor de websites van elwier en ecent
Beroepsgericht techniekonderwijs: voorbeelden, didactische modellen en opdrachten voor studenten
De onderstaande opdrachten voor studenten horen bij het artikel Bedrijvig Techniekonderwijs. Het vmbo is volop in beweging. Voor veel scholen geldt dat het onderwijs in de beroepsgerichte vakken realistischer wordt. De AVO vakken krijgen een dienende functie binnen competentiegericht leren. Het werk van techniekdocenten en naskdocenten wijzigt daardoor ingrijpend. De onderstaande videos met bijbehorende opdrachten zijn…
Nieuwe natuurkunde 2004-2014
Commissie Vernieuwing Natuurkunde-onderwijs De Commissie Vernieuwing Natuurkundeonderwijs havo/vwo werd in 2004 geïnstalleerd. De opdracht was, in samenspraak met het veld een visie op het natuurkundeonderwijs in bovenbouw havo/vwo (de tweede fase) op te stellen op basis van die visie een concept-examenprogramma te ontwikkelen dit concept-examenprogramma in een pilotproject te testen en bij te stellen het…
Vakvernieuwingen: conferentie 5 juni 2009
ECENT organiseerde op 5 juni 2009 een werkconferentie voor lerarenopleiders biologie, natuurkunde, scheikunde en techniek in het eerste- en tweedegraadsgebied die betrokken zijn bij de ontwikkeling van NLT, vernieuwde biologie, natuurkunde en scheikunde. Bètavakvernieuwing en de lerarenopleidingen Aan de orde is o.a. gekomen: Actuele ontwikkelingen in de vernieuwingsprojecten, Leerlijnen en dwarsverbanden, Interpretaties van en ervaringen met context-conceptbenadering, Samenwerking…
Natuurkundedocenten onderzoeken de schoolpraktijk
Leraren kunnen veel leren over hun leerlingen door de eigen schoolpraktijk te onderzoeken. De instrumenten voor gegevensverzameling die daarvoor nodig zijn, moeten ze dan vaak zelf maken. Het gaat om instrumenten als test, interview, vragenlijst, observatie of toets. Door eerst een voorspelling doen, worden de gevonden resultaten des te interessanter. Meestal is het toch anders dan gedacht. Download: Poothuis,…
Studiedag NVvW – 4 november 2017
Op zaterdag 4 november 2017 vindt de jaarvergadering/studiedag van de NVvW plaats in het Ichthus College, Vondellaan 4 in Veenendaal. Van 10.00 uur tot 11.00 uur vindt de jaarvergadering plaats, met de vaste onderdelen zoals de jaarrede van de voorzitter, notulen, jaarverslagen, jaarrekening en bestuursverkiezing. Van 11.00 uur tot 16.00 uur is er tijd voor de studiedag, met…
Herfstfestival over inspirerend onderwijs
Ontwerp in 3D, maak je eigen kennisclip en bezoek het onderwijsontwerpcafé. Tijdens het Teaching & Learning Lab Herfstfestival op vrijdagmiddag 10 november in Utrecht kun je volop experimenteren met nieuwe onderwijsvormen. Er zijn 200 gratis tickets, meld je snel aan. Wil je daarnaast vier keer per jaar op de hoogte gebracht worden van inspirerend onderwijs?…
Miniconferentie Redeneren en formuleren bij de vakken
Op 1 december 2017 van 13.00 – 16.00 uur organiseert SLO in het Cursus en vergadercentrum Domstad te Utrecht van 13.00 – 16.00 uur een miniconferentie over Redeneren en formuleren bij de vakken. De conferentie wordt georganiseerd in samenwerking met de Expertisecentra voor de lerarenopleidingen Ecent, Elwier, LEMM en Leoned, het Expertisecentrum Educatie van de HKU…
Curriculumvernieuwing en de STEM lerarenopleidingen
ELWIeR en Ecent en de ontwikkelingen rondom curriculum.nu
Misconcepten binnen de scheikunde; het identificeren en remediëren
Een belangrijke taak van een docent is de denkstappen van een leerling te doorgronden. Welke stappen maakt de leerling, waarom in die volgorde, welke aannames heeft de leerling gemaakt en van welke misconcepten is sprake. In de volgende artikelen wordt een docent (in opleiding) geholpen om zulke misconcepten te verhelpen, met behulp van een onderwijsleergesprek….
Jojo-en in Genetica
De jo-jo-onderwijsleerstrategie is een gevalideerde aanpak voor het leren en onderwijzen van genetica in het voortgezet onderwijs. In dit artikel vind je een samenvatting van het proefschrift dat hierover geschreven is. Ook wordt er een concreet voorbeeld gegeven van opdrachten en werkbladen gebruikt in de ontwikkelde lessenserie. Begripsproblemen bij (klassieke) genetica Ontwikkelingen op het gebied…
In welke situatie demonstratie- of leerlingenpracticum gebruiken?
Eén van de pijlers waarop scheikunde berust is het practicum. Naast de waarnemingen, wat gebeurt er nu precies, is het belangrijk om deze waarnemingen te relateren aan concepten binnen de scheikunde. Het is de vraag of dit relateren voldoende gebeurt binnen een leerlingenpracticum en of bepaalde concepten onderbelicht dan wel helemaal niet belicht worden. Zou…
Een leerlijn voor het meten met de pc
Waarom kan de ene leerling in klas 4 wel goed omgaan met het doen van metingen via een computer, terwijl de andere nauwelijks weet heeft van de mogelijkheden? Het kunnen meten met de computer, althans notie hebben van wat daarvan de mogelijkheden en beperkingen zijn, hoort thuis in de lijst met vaardigheden die elke leerling…
Probleemstellend onderwijs over radioactiviteit
Het is een algemeen geaccepteerd idee dat in onderwijs rekening gehouden moet worden met bestaande kennis en vaardigheden van leerlingen. De probleemstellende benadering verschilt van andere benaderingen in hoe dit idee verder uitgewerkt wordt. De probleemstellende benadering is gebaseerd op de volgende premissen: Er is niet zo heel veel mis met de bestaande kennis en…
Betekenisvol chemie onderwijs over waterkwaliteit
Heeft u ook problemen om uw onderwijs betekenisvol te maken? De concept-contextbenadering geeft u antwoorden op deze vraag. In dit artikel: • concept-contextbenadering lesmateriaal over het testen van waterkwaliteit • richtlijnen voor het ontwerpen van betekenisvol onderwijs De docent als ontwerper van betekenisvol onderwijs Docenten geven niet alleen les, zij ontwerpen ook een deel van hun…
Interesse-georiënteerd natuur- en scheikundeonderwijs
Op de Open Schoolgemeenschap Bijlmer (OSB) bleken leerlingen in de jaren negentig een veel hogere waardering voor de onderbouw natuur- en scheikundelessen te hebben dan op andere scholen in Nederland het geval was. Opmerkelijk is dat op de OSB alle leerlingen in de onderbouw les kregen in breed-heterogene groepen: de niveaus van de leerlingen in…
Bedrijvig techniekonderwijs
Techniekonderwijs op school streeft meerdere doelen na. Het richt zich bijvoorbeeld op technische kennis en vaardigheden voor in het dagelijks leven, maar het heeft ook een functie in de voorbereiding op het beroepleven. In dit artikel wordt de nadruk gelegd op dat laatste aspect. In de bijbehorende opdrachten voor studenten wordt de consequentie van het…
Leren onderzoeken: een leerlijn
Onderzoek doen is een veelomvattende competentie. Het vereist zowel vakkennis van het terrein van onderzoek, kennis van methoden, technieken en denkwijzen, vaardigheden om die te hanteren en een onderzoekende houding. Deze laatste wordt wel getypeerd met nieuwsgierig zijn, een kritische houding hebben en deel uitmaken van een onderzoeksgemeenschap (Van Aarsen en Van der Valk, 2008)….
Vakdidactiek via zelfontdekkend leren mbv het VESIt-model
Bij vakdidactiek scheikunde aan het IVLOS (UU) wordt geprobeerd om zo goed mogelijk aan te sluiten bij aandachtspunten van de DIO’s (docenten in opleiding). De DIO’s worden geholpen zich bewust te worden van de leervragen die ze hebben met behulp van het VESIt-model. Het proces van het oproepen van deze leervragen bij DIO’s vertoont duidelijke…
Systeemdenken in Biologie
Systeemdenken helpt leerlingen, biologische kennis te structureren en te integreren. In een later stadium kunnen zij systeemdenken gebruiken om problemen op te lossen. Systeemdenken verbindt verschillende niveaus van biologische organisatie. Die verbinding berust op de volgende kenmerken: natuurlijke eenheden, zoals het organisme, zijn complex en samengesteld; systemen bestaan uit meerdere onderdelen, in actieve relatie met…
Probleemstellende benadering
Probleemstellend onderwijs ordent de leerinhoud in problemen. Hierbij ligt de nadruk op het inhoudelijk motiveren van leerlingen via een samenhangend geheel van kernvragen en aansprekende probleemsituaties. De kern van probleemstellend onderwijs is dat leerlingen op inhoudelijke gronden de zin zien van wat ze aan het doen zijn. Als hieraan is voldaan, mag je verwachten dat…
Ontwerpen van een lessenserie volgens Kolb
In de bachelor-opleiding van de lerarenopleiding natuurkunde, scheikunde en techniek van het instituut Archimedes van de Hogeschool Utrecht is in het tweede jaar het didactiekproject actief leren geplaatst. In dit project wordt door de studenten een activerende lessenserie gemaakt bij een hoofdstuk uit een veelgebruikt schoolboek voor vmbo-t. Eén van de criteria waar deze lessenserie…
Leerlingendenkbeelden over evolutie
Evolutie is met genetica het thema waarvan onderzoek laat zien dat leerlingen denkbeelden hanteren die niet in overeenstemming zijn met de wetenschap. Het lastige is dat de voorkennis niet altijd juist is en dat je je als leraar afvraagt wat je met die foute antwoorden moet doen. We illustreren eerst een aantal veel voorkomende foute…
Anti-evolutionisme in de VS
Het anti-evolutionisme in de Verenigde Staten van Amerika wordt gekenmerkt door een zekere hardnekkigheid. De legalistische historie van het anti-evolutionisme laat zien dat alle gerechtelijke beslissingen ten spijt, tegenstanders van het onderwijs van de evolutietheorie blijven proberen de aandacht voor evolutie op openbare middelbare scholen in te perken. Hierbij is gedurende het verloop van de…
Onderwijsbenaderingen voor evolutietheorie
Veel docenten ervaren het complexe en controversiële karakter van het onderwerp als lastig. Dit artikel geeft eerst een overzicht van de belangrijkste leerlingendenkbeelden over evolutie. Daarna drie verschillende onderwijsbenaderingen: de overdrachts-, de verhelderings- en de argumentatiebenadering.
Practicum en kracht
Doel van dit onderzoek was, te bepalen welke rol practica kunnen spelen bij de ontwikkeling van het begrip kracht. Tevens wilden we nagaan of verschillende strategieën daarbij ook verschillen in effectiviteit (in de zin van leeropbrengst, uitvoerbaarheid voor de docent, waardering door docent en student). In de eerste onderzoeksronde werd de effectiviteit bepaald van drie…
Ontwikkeling van het begrip natuurlijke selectie
Hoe wordt bereikt dat leerlingen een adequaat begrip van de neodarwinistische evolutietheorie ontwikkelen? Vakdidactisch onderzoek laat zien dat het leren van natuurlijke selectie lang niet altijd succesvol verloopt. Er blijken voor leerlingen valkuilen te zijn. In dit webartikel worden deze beschreven. En wordt een bewezen effectieve leerstrategie voorgesteld. Hierbij onderzoeken leerlingen waarom een instructietheorie niet…
Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling: aandacht voor energie
Het onderwerp energie is tegenwoordig dagelijks in het nieuws. Dat komt vooral omdat steeds duidelijker wordt dat we er te weinig van hebben: immers de vraag naar energie overtreft het aanbod en bovendien komt de eindigheid van de traditionele (fossiele) energievoorraden steeds meer in zicht. Je kunt je afvragen of het mogelijk is om binnen…
Symposium ‘Connecting the DOTs’ – 20 oktober 2017
Docent Ontwikkel Teams (DOTs) zijn een vorm van professionele leergemeenschappen waarbij teams van docenten (van dezelfde school of van verschillende scholen) samen vernieuwend onderwijs ontwikkelen. Hoewel DOTs veel kunnen opleveren voor docenten, gaat samenwerken en samen leren in een DOT niet vanzelf. Sommige docenten geven aan dat hun DOT-deelname weinig bruikbare materialen of professionele ontwikkeling…
Techniekonderwijs en duurzame ontwikkeling
In dit artikel geeft Jos Smits de lerarenopleider en de docent handvatten om het thema duurzame ontwikkeling in de opleiding of op school een plaats te geven. Wat je vindt in dit artikel Vrijwel dagelijks bereiken ons via de krant en actualiteitenprogramma’s verontrustende berichten over klimaatverandering, ontbossing, uitputting van grondstofvoorraden, uitsterven van dier- en plantensoorten,…
Lezing ECENT/Vedotech Marc de Vries 21 nov 2008
Tijdens de Vedotech conferentie 2008 heeft Marc de Vries een lezing gehouden voor een gehoor van 280 uiterst geboeide techniekdocenten. De lezing ging over de overeenkomsten en verschillen tussen het ontwerpproces zoals dat in technieklessen plaatsvindt en het ontwerpproces zoals dat in grote bedrijven wordt toegepast. Marc startte de lezing vanuit de stelling: “Het ontwerpproces…
Practicum: leren ze er wat?
Vergelijkend onderzoek van lesmethoden in het buitenland met en zonder practicum laat maar weinig verschillen zien tussen leerlingen die wel en leerlingen die geen practicum hebben gehad. De verschillen zitten voornamelijk in vaardigheid in het manipuleren van aparatuur, maar niet in kennis/begrip of onderzoeksvaardigheden. Deze uitspraak is niet gebaseerd op een enkel onderzoek, maar op…
Misconcepties, elektriciteit, energie en basisvorming
De kerndoelen van elektriciteit wijken af van traditionele doelen voor elektriciteitsonderwijs. Tot dusver werden begrippen/onderwerpen als lading, stroomsterkte, spanning, en weerstand benadrukt en werden zowel serie- als papalelschakelingen behandeld. Het kernbegrip in de basisvorming is electrische energie en de belangrijkste begrippen zijn energie, vermogen, stroomsterkte en spanning. Elektrische schakelingen worden gezien als energietransporteurs en energie-omzetters….
EXO in Actie: Beheersbaar maken van het profielwerkstuk
Nieuw in het natuurkunde examenprogramma vanaf 1991 (het ‘WEN’-programma) was de experimentele opdracht (EXO) van leerlingen. Hoewel verplicht, werd de EXO in 1994 op hooguit 20-30 procent van de scholen uitgevoerd. Lessen uit het verleden voor wie over het profielwerkstuk nadenkt. Het is begrijpelijk dat veel docenten opzien tegen de EXO. Begeleiding van zo’n opdracht…
Stoot, impuls en blaaspijpjes
Onlangs (1999) demonstreerde een Japanse vrijwilliger een uitert simpel proefje over stoot en impuls. Bij nader inzien kan het proefje ook gebruikt worden voor serieus kwantitatief practicum en voor onderzoek. Het practicum/onderzoek zou zelfs als huiswerk gegeven kunnen worden, want rietjes, meetlatten en wattenstaafjes zijn overal. Eerst beschrijven we de demonstratie, dan het practicum en…
Evolutionair leren denken
Docenten die leerlingen evolutionair willen laten denken, kunnen hiervoor de manier adaptief denken gebruiken. Dit artikel legt uit wat adaptief denken is, en geeft handreikingen voor gebruik in de klas bij het onderwerp evolutie.
Workshop: Naar een leerlijn onderzoekende houding
Deze workshop tijdens de studieconferentie over vernieuwingen in het bèta-onderwijs stond stil bij de vorming van een ‘onderzoekende houding’ bij leerlingen, een onderwerp dat voor alle bètavakken van belang is. Wat is er aan de orde gekomen? Een leerlijn ‘onderzoekende houding’ is een alternatief voor de nadruk op onderzoeksvaardigheden, die soms al te makkelijk gelegd wordt. In…
Docentennetwerken als motor voor dynamische vakontwikkeling
Op verschillende plekken in het land ontstaan rondom universiteiten en hogescholen docentennetwerken waarin intensief wordt samengewerkt bij de ontwikkeling en uitvoering van nieuw bètaonderwijs. Cor de Beurs beschrijft waar zijn bijdrage op de conferentie vakvernieuwing op in is gegaan. Wat is er aan de orde gekomen? In de lezing van Cor de Beurs bij de studieconferentie over vernieuwingen in…
‘Experiments for schools inspired by Darwin’
De Wellcome Trust heeft met enkele partners onderwijsmateriaal ontwikkeld over evolutie, gepresenteerd op de conferentie van de Association for Science Education (ASE) op 8 januari 2009. Hier vind de webpagina waar je het allemaal kan vinden en een samenvatting van wat je kan aantreffen.
Projecten met diepgang
Dit artikel is bedoeld voor leraren en lerarenopleiders die behoefte hebben aan een didactisch model om kennisverwerving en vaardigheidstraining docentgestuurd in projectwerk in te bouwen. Daarmee kunnen de motiverende aspecten van projectwerk behouden blijven, terwijl voor het leren van vaardigheden en begrippen toch wat instructie en oefening wordt ingebouwd.
Doorlopend Produceren
Dit artikel bevat een voorbeeld van opdrachten voor studenten aan de lerarenopleiding techniek over het onderwerp productie. Lerarenopleiders kunnen het artikel en de bijbehorende downloads aanpassen voor hun eigen opleiding en docenten techniek vinden hier een schat aan lesideeën en bronnen.
Soorten practica, fasering van de les en uitwerking in een leerlijn op de lerarenopleiding van de HU
Practicum vormt een vast onderdeel in de natuurwetenschappelijke vakken op de middelbare school. Het wordt op velerlei manieren aangeboden en kan een keur aan leerdoelen bedienen. In dit artikel wordt een aantal onderzoeken naar de effectiviteit van natuurkunde onderwijs en de rol van het practicum op een rijtje gezet. Daarna wordt de practicumleerlijn beschreven, zoals…
Realistisch reken-wiskunde onderwijs
Binnen het vakgebied rekenen en wiskunde bestaat sinds 1990 de vernieuwing ‘realistisch rekenen’, waarbij de nadruk ligt op inzicht en niet op het inoefenen van rekenregels en rekenprocedures. Dit betekent dat er meer tijd wordt ingeruimd voor begripsvorming, zonder het inoefenen te veronachtzamen. Idealiter ontdekken de kinderen de rekenregels zelf, met begeleidende steun van de…
Teaching & Learning Lab
Het Teaching & Learning Lab (TLL) van de Universiteit Utrecht is een plek om te experimenteren met en onderzoek te doen naar nieuwe onderwijsvormen. Het TLL is een ruimte voor onderwijsinnovatie.
Techniek-Actief.nl
Sinds 2014 wordt belangeloos door een aantal mensen maandelijks een site bijgehouden; “Techniek-Actief.nl”. Zij willen docenten Techniek en Mens en Natuur voorzien van extra informatie en een stimulans zijn voor het geven van lessen in en omtrent onze technische wereld. Op de site er ook aandacht voor musea, practica en onderzoek en ontwerpen. Alhoewel deze…
Opbrengsten ECENT conferentie 2011: Hersenwerk in onderwijs
Op 12 mei 2011 organiseerde ECENT weer een conferentie voor nascholers en opleiders. Dit jaar was de titel: Hersenwerk in onderwijs. Lees hieronder de verslagen van de deelnemers, van de openingslezing en de werkgroepen. En bekijk een videoverslag van de openingslezing en van de werkgroep Creatieve denktechnieken. Openingslezing: Hersenwerk in onderwijs Door: prof. Hilleke Hulshoff…
Kanker als context
Bij het reizende DNA-lab ‘Lees de taal van de tumor’ is veel lesmateriaal ontwikkeld. In dit webartikel kunt u lesmateriaal downloaden dat ook als afzonderlijk lesmateriaal gebruikt kan worden: ‘Op zoek naar een gen in een databank’, ‘Van nature tot metro’, ‘Organisatieniveaus’ en ‘De tumor als evolutieproces’. Deze materialen sluiten aan bij de nieuwe examenprogramma’s…
Hoe bereiden we studenten voor op vernieuwing?
Hoe ziet bètavernieuwing eruit waaraan docenten in scholen zelf kunnen bijdragen? Hoe ziet bètavernieuwing eruit die in veel scholen uitvoerbaar is? Wat zijn voorwaarden voor een bètavernieuwing om beide varianten mogelijk te maken? En wat betekent dat voor scholen, lerarenopleiders en studenten in de lerarenopleiding en voor scholen waar leraren beginnen? Wat is er aan de orde gekomen?…
Ervaringen van twee docenten met de vakvernieuwingen
Hoe kijkt een docent die de intenties van de CvBO en de Nieuwe Scheikunde kent aan tegen zijn eigen ontwikkelervaringen met een module over bijvoorbeeld verliefdheid en tegen zijn onderwijservaringen met het CVBO-programma en de nieuwe scheikunde als geheel? Wat is er aan de orde gekomen? Hoe verhouden die ervaringen zich tot die van veel bètadocenten uit allerlei vakken…
Lezing: Curriculumevaluatie bètavakvernieuwing Tweede Fase
De curriculumvernieuwingen die zijn ingezet voor het bètaonderwijs in de Tweede Fase richten zich op de aanpassing van de examenprogramma’s voor biologie, scheikunde, natuurkunde en een zevental wiskundevakken en op de ontwikkeling en invoering van het nieuwe vak ‘Natuur, leven en technologie’ (NLT). De vernieuwingen worden onderworpen aan een onafhankelijke, meerjarige curriculumevaluatie uitgevoerd door SLO….
DUDOC – Docenten onderzoeken vernieuwingen bètavakken
2022 Zie Radboud website Zie ook UU website 2017 In het DUDOC-programma doen 19 docenten drie dagen per week promotieonderzoek naar verschillende aspecten van de vernieuwingen in de bètavakken. Zes thema’s Elk DUDOC-onderzoek past in een van de volgende thema’s. Leren van leerlingen Toetsen en bedoordelen van leerlingen Samenhang binnen vakken Samenhang tussen vakken Professionalisering…
Eigen divisie bèta-techniek onderwijsonderzoekers
Een groep bèta-techniek onderwijsonderzoekers heeft het initiatief genomen tot een eigen divisie binnen de Vereniging voor Onderwijsresearch VOR. De plannen Onderwijsonderzoek in de bèta- en technische vakken gelabelde ruimte bieden in het programma van de onderwijsresearchdagen (ORD) Samenwerking en wisselwerking tussen practici, beleidsmakers en onderzoekers tot stand brengen door divisiebijeenkomsten en themaconferenties De thema’s Leren…
Eenvoudige machines
In dit artikel vind je een beschrijving van de ontwikkeling van (eenvoudige) machines en een groot aantal ideeën voor in de techniekles. Download: Artikel Eenvoudige machines
Vakvernieuwingen bovenbouw
Er is van alles aan de hand op het gebied van de vernieuwingen in het bètaonderwijs. De betrokkenheid van hoger onderwijs en bedrijfsleven bij PO en VO neemt toe, de schoolvakken krijgen meer aandacht voor wat er speelt in moderne techniek en wetenschap, er zijn steeds rijkere mogelijkheden voor didactiek en “echtere” inhoud. En op…
Structuur en vreemde werelden
Op school aansluiten bij de leefwereld? Daar bewijs je leerlingen geen dienst meer mee. De Duitse socioloog Thomas Ziehe bestudeert al tientallen jaren de jeugdcultuur. Jongeren leven, anders dan hun ouders, in een ongestructureerde, informele wereld, is zijn stelling. Afstand daarvan nemen, structuur bieden, en leerlingen als een reisleider kennis laten maken met vreemde werelden,…
Literatuur over rubrics
Literatuurlijst behorend bij het ECENT artikel Het beoordelen van een ontwerp. Fox-Turnbull W. (2006) de invloeden van Teacher Kennis en Authentic Formatieve toetsing op Student Leren in Technology Education, International Journal of Technology and Design Education (2006) Klein P. et al (1998) Analytic vs Holistic Scoring of Science Prestatie Taken, Applied meting in het onderwijs (02/11)…
Begrippen in beeld
Iets nieuws uitproberen in je klas waarover je anderen enhousiast hebt horen doen en praten, kan soms best lastig zijn. Het heeft zoals veel dingen in het onderwijs een drempel die, eenmaal genomen, vaak ruimschoots de moeite van het passeren waard blijkt. In onderstaand atikel vindt u een aanpak en variaties, die zeer geschikt zijn…
Significante cijfers bij rekenen en meten
Bij natuurkunde en scheikunde wordt doorgaans in de vierde klassen van HAVO en VWO aandacht besteed aan het onderwerpen; significante cijfers. Significante cijfers worden vooral gebruikt bij de uitwerking van vraagstukken. Aan de invoering ervan zal de opkomst van de rekenmachine ongetwijfeld een belangrijke bijdrage hebben geleverd. Immers, door de rekenmachine werd het aantrekkelijker om…
Voorzichtig met elementen
Als scheikundedocent ervaar je dat veel leerlingen moeite hebben met het hanteren van het begrip element, zeker in combinatie met de begrippen mengsel en verbinding. In het onderstaande artikel uit 1981 geven we een manier van behandelen in de klas die de problemen voor de leerlingen zal doen verminderen en toch aansluit bij het bestaande…
Chemisch rekenen: kruis of mol?
“Die sommen zeggen mij niet zoveel en je raakt bovendien zo snel in de war met die rare mol!” Elk jaar opnieuw klagen leerlingen over moeilijkheden met chemisch rekenen, met name bij het oplossen van opgaven. In onderstaand artikel laat ik enkele markante moeilijkheden met mol de revue passeren. Met het oog op een verklaring…
Significante cijfers… hoe zit dat nou?
Uit examenbesprekingen in de NVON-kringen is gebleken, dat het werken met significante cijfers vaak verwarring geeft. Daarom hierbij wat informatie. Download: Morelis, H. (1990) Significante cijfers… hoe zit dat nou? NVON 15(10) 428-430
De wet van elementenbehoud, Faraday 50 jaar
De Wet voor Elementenbehoud is niet zo vanzelfsprekend als het wel lijkt. In onderstaand artikel een wetenschappelijk philosophische uiteenzetting hierover. Download: Hooykaas R. (1981) De wet van elementenbehoud, Faraday (50) 189, 189-195
Het elementbegrip fenomenologisch
Umans maakt in zijn artikel duidelijk dat er verschil is tussen het begrip element en datgene, wat hij enkelvoudige stof wil noemen. Hondebrink maakt in zijn artikel duidelijk waar het verschil zit en ook waar in het beginonderwijs scheikunde de schien wringt; het chemisch elementbegrip is gedefinieerd vanuit de deeltjestheorie, terwijl enkelvoudigige stof een operationeel begrip is….
Wetenschap is saai en eenzaam
Hoe zien jouw leerlingen wetenschap en techniek? Uit onderzoek blijkt dat het beeld van wetenschap dat leerlingen meekrijgen, zelden in overeenstemming is met hoe wetenschap zich in werkelijkheid voltrekt. Hieronder vind je een inleiding in het onderzoek op het gebied van de Nature of Science(NoS), met een uitstap naar het beeld van technologie in het onderwijs….
Overzicht NVOX, NVON, Impuls en Faraday artikelen op ecent.nl
De onderstaande artikelen verwijzen naar ECENT pagina’s. Op de ECENT pagina wordt het artikel ingeleid of aangehaald. U vindt het artikel doorgaans onderaan de pagina, onder literatuur, aanverwante artikelen of het hele artikel. NVOX M.J. Goedhart en A.H. Verdonk (1989) Significante cijfers bij rekenen en meten. NVOX 14(9) 397-399 Berg, E. van den, et al. (1994). EXO in Aktie:…
Adopteer een boom
Een praktische invulling van natuurzorg en natuurbeleving. In dit artikel beschrijft natuurpedagoog Kees Both hoe je op een praktische manier met kinderen aan de slag kunt met bomen in de eigen schoolomgeving. Het artikel Eenvoudige maar intensieve opdrachten leiden ertoe dat kinderen meer naar bomen kijken en gedurende een jaar min of meer ‘eigenaar’ worden…
Breatharians
Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen. Context: Er is een groep mensen de zgn. Breatharians, die geloven dat ze net als planten alleen van lucht, licht en water kunnen leven. Een paar weken geleden is een van hen in Australië een weddenschap aangegaan. Hij beweerde dat hij minimaal 6 weken…
Bubble Boy
Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen. Context: In Amerika leeft een jongen die bekend staat als de Bubble Boy. Deze jongen heeft door een genetische afwijking geen immuunsysteem. Daardoor moet hij leven in een soort tent (Bubble). Hij komt zo niet in contact met ziekteverwekkers als bacteriën en virussen. Artsen…
Nike Considered
Opdrachten bij het ECENT artikel Ombouwen van reguliere lessen tot context-concept lessen. Context: Leerlingen krijgen een plaatje voorgelegd met verschillende sportschoenen. Perspectief: Kiezen Vraag: Welke schoenen zou je kiezen en waarom? Activiteiten: Leerlingen mogen eerst zelf hun voorkeur aangeven, daarbij moeten ze noteren waarom ze voor de schoen hebben gekozen De docent inventariseert klassikaal keuzen en…
Serious Games in het onderwijs in natuurwetenschappen
Kinderen kunnen gemotiveerd en geconcentreerd bezig zijn met het zich eigen maken van zeer complexe vaardigheden die nodig zijn om een computerspel te spelen. Hoe kunnen we dit gebruiken voor het leren van natuurwetenschappen in de klas? Downloads Download: Achtergrondliteratuur. Een samenvatting van de literatuur met praktische instrumenten, zoals beoordelingsschema’s voor educatieve games Download: Opdracht. Bedoeld voor…
Ontwerpend Leren
Wil jij ook jouw leerlingen zelfstandig kennis laten verwerven? Hiervoor heeft Fred Janssen Ontwerpend leren ontwikkeld. Deze benadering heeft hij in zijn proefschrift uitgewerkt en getest voor het onderwerp immunologie. Leerlingen hebben in 6 stappen het immuunsysteem opnieuw ontworpen. De conclusie van zijn onderzoek is dat ontwerpend leren de leerlingen meer inzicht verschaft, zelfstandig werken aanleert en…
Natuur als bondgenoot bij zorgverbreding
Natuur als bondgenoot bij zorgverbreding, kan dat? In dit artikel beschrijft natuurpedagoog Kees Both de mogelijkheden en kansen die de natuur kan bieden bij zorgverbreding aan kinderen in het basisonderwijs. Kinderen met aandachtsproblemen hebben baat bij een groene omgeving De natuur biedt talloze mogelijkheden om om te gaan met de drukte van de huidige tijd….
Kennisbasis Techniek
Dit is een tabel gebaseerd op www.kennisbasis.nl/techniek met links naar ECENT artikelen. KENNIS van onderwijsinhouden TECHNIEK ID nummers ECENT 1 Techniek en samenleving 1.1 Theoretische kennis 1.1.2 Techniek in beroepen, bedrijven en arbeidssituaties. 1590 1610 1.2 Methodische kennis 1.2.1 Relatie leggen tussen techniek en technische ontwikkelingen met waarden en normen 1658 1681 1606 1.2.2 Specificeren van technische ontwikkelingen die…